türk mitolojisi

Tukyu'larin atalari Cinli'lerin (si-hayi) dedikleri bati denizi sahillerinde otururdu.Komsu hukumdarlardan bir bunlarin yurdunu basarak,kadin,erkek,cocuk ve onlerine gelenleri kilictan gecirdi.Bunlardan ancak on yasinda bir erkek cocuk kalabildi.Bu da elleri ,ayaklari kesilmis olarak bir batakliga atildi.Cocuk orada acliktan,yaralarindan akan fazla kandan olmek uzere iken ,bir disi kurt gelerek,ona bir parca et getirdi.Kurt her gun boyle yaparak cocugu besledi.Cocugun yaralari iyilesti.Yasi ilerleyince kurt bundan gebe kaldi.

Atalarini olduren hukumdar bir sure sonra bu cocugun sag kaldigini haber aldi.Cocugu oldurmek uzere aratti,buldular.Hukumdar cocugun bulundugu yere birisini gonderdi.Bu adam batakliga geldigi zaman cocugun yaninda bir kurt gordu,sasirdi.Adam ikisinide oldurmek istedi.Fakat bir tanri onlari korudu.Kurt cocugu sirtlayarak bati denizinin dogu tarafina gecirdi.(Kao-cang) yakinlarindaki daglardan birinde bulunan magaraya goturdu.Magaranin arkasinda bereketli bir ova vardi.Ovalanin her tarafi yalcin kayalarla cevrilmisti.Kurt burada sakat delikanlidan on cocuk dogurdu.Bunlardan biri aile adi olan(Asena)`yi aldi.Bu cocuklar buyuduklari zaman magaradan cikarak civardaki oymaklardan birer kiz kacirdilar.Bunlari magaralarina goturduler.Bu kizlarla evlendiler.

Birkac nesil gecince bunlar cogaldi.Iclerinden (A-Hien-Se) adli birisi baskalarina gecerek magarada cikardi.(Kin-San) daglarina giderek yerlestiler,(Cu-Cen) tatarlarina baglandilar.Bu daglarin tepelerinden biri takya seklinde oldugundan kendilerine bu anlamda (Tu-Kyu) adini verdiler.Asillarina delalet etmek uzere de bayraklarina bir kurt basi yaptilar.

DokuzOguz-OnUygur
(Agactan Dogan cocuklar)

Dokuzoguzlar`in atalari olan bir hakanin iki guzel kizi vardi.Bunlar ancak tanrilara layikti.Babalari insanlardan ayri bulundurmak icin bu kizlari,yaptirdigi bir kulenin icine koydurdu ve yalvararak tanriyi cagirdi.

Bunu uzerine tanri bir boz kurt olarak geldi,kizlarla evlendi.Tanrinin bu kizlardan Dokuz Oguz ile On Uygur evladi oldu.Bunlar zamanla cogaldilar.

Bu Dokuzoguzlar`dan tureyenler Kumlanco adi verilen ulkede oturdular.Burada Hulin adinda bir dag vardi.Bu dagdan Tugla ve Selenka adinda iki irmak akardi.Bu irmaklarin arasinda da iki agac vardi.Bu agaclarin biri Kayin,oburu de Cam idi.Bir gece bu agaclarin uzerine gokten nur indi.Gun gectikce agaclardan birinin karni sisti.Dokuz ay on gun sonra agacin karnindan bir kapi acildi .Iceride agizlarinda gumus emzikler bulunan bes cocuk gorundu.

Daha cocuklar dogmadan bu agaclarin etrafinda gumusten bir daire turemisti.Agaclardan muzik sesleri geliyordu.Oradaki Dokuzoguzdan tureyen Turk`ler bu cocuklari buyuttuler;adlarini Sungur Tekin,Kutur Tekin,Tukak Tekin,Or Tekin,Bugu Tekin koydular.Bunlar onbes yasina gelince,baba ve analarini sordular.halk onlari iki agacin yanina goturdu:Iste bunlardan biri babaniz ,biri ananizdir) dediler.Cocuklar bu agaclara saygi gosterdiler.(Sevgili anamiz ve babamiz)diye onlara sarildilar.O zaman agaclar da dile gelerek evlatlari hakkinda hayirli duada bulundular.

Nihayet bir gun halk toplanarak,Bugu Tekin`i hakan sectiler.Cunki Bugu Tekin hem zeki hemde her boyun dilini,obalarinin sayisini biliyordu.Bunun uc kargasi vardi ki her yerden olup biteni haber verirdi.

Bugu Tekin bir gece ruyasinda;beyazlar giyinmis,elinde beyaz bir asa tutan ak sakalli bir adam gordu.Bu adam fistik seklindeki (Yesim Tasi) denilen tasi gosterdi: (Turkler bunu ellerinde tuttukca dort bucaga hakim olacaklardi)dedi.

Bugu Tekin ve Gok Kizi:

Bugu Tekin bir gece otagindauyumakta iken,birden bire pencerenin acildigini ,iceriye gokten gelen guzel bir kizin girdigini gordu.Bugu Tekin neye ugradigini anlayamadigindan gozlerini kapayarak uyur gibiyapti.Kiz,Bugu Tekin`i uyandirmak icin cok calisti,bir turlu uyandiramadi.Umudini keserek pencereden cikti,gitti.

Ertesi gece kiz yine geldi.Bugu Tekin kendisini yine uykuda imis gibi gosterdi.Kiz bu defa da uyandiramadan gitti.

Sabah olunca,Bugu Tekin kizin tekrar gelecegini dusunerek,buna bir care bulmak uzere vezirine acti.Vezir dedi ki: ( Bundan korkacak bir sey yok.Belki hepimizin sevinecegi hayirli bir is vardir.Her halde bunun gelisi size kutlu bilgileri ogretmek icindir.Yarin gece gelirse artik kendinizi uykuda gostermeyin.O zaman nicin geldigini anlarsiniz.

Ucuncu gece kiz yine geldi.Ama bu defa Bugu Tekin onu karsiladi,saygi gosterdi.Bu kiz vezirin tahmin ettigi gibiydi.Gercekten bir tanrica ve gokten gelen bir kizdi.Bugu Tekin`e yeni bir din gostermek icin gelmisti.

Bugu Tekine: (Arkamdan gel) dedi. Bugu Tekin kizi takip etti.Gittiler.Nihayet (Ak dag)a ulastilar.Bugu Tekin`e yeni bir dinin gizli taraflarini anlatmaya basladi.

Bundan sonra kiz otaga gelir,Bugu Tekini (Ak Dag)a gotururdu.

Bu durum cok gece devam etti.Bugu tekin yeni dinin esaslarini ve sirlarini ogrendi.

Bir gece artik gorusmelerin sonu idi.Kiz veda ederken ( Gokte ,yerde ne varsa hepsini ogrendiniz.Ben artik gelmeyecegim.Yarindan itibaren dunyanin dort bir tarafini fethe baslayin.Gosterdigim yolda adalet yapin.Size ogrettigim gercekleri her tarafa yayin )dedi.

Sabah olunca Bugu Tekin kardeslerini cagirdi.Her birini bir orduya tayin ederek bunlari dort bucaginfethine gonderdi.Kendisi de buyuk bir ordu ile Cin uzerine yurudu.Heosi de seferler basardilar.

Goc

Bugu Tekinden otuz nesil sonra,torunlarindan (Yulun Tekin) tahta cikti.O zaman Cinde (Tang)sulalesi hakimdi.

Cinliler;Turklerden korktuklari icin hukumdarlari (kiyuliyen) adli kizini hakanin oglu (Gali Tekin)e gondermeye karar verdi.Bir elci yolda Turklerin kudret ve buyuklugunun Tanri dagi civarinda bulunan (Kutlu Kaya)adli buyuk bir kayadan ileri geldigini ogrendi.Yulun Tekine dedi ki: (Hukumdarlarim size en kiymetli hediye olarak kizin gonderdi.siz de ona bir hediye gondermek isterseniz,bizce makbule gecen hediye de (Kutlu Kaya) adindaki kaya parcasidir.Bu bayanin sizce bir kiymeti yoktur.Bunu hukumdarima hediye ederseniz makbule gecer.)

Yulun tekin,Cinlilere kiymet veren milli duygulari gevsek bir hakandi.Kutlu kayanin otur nesilden beri Turklerce kutsal bir yer oldugunu bilmiyordu.Bir kizin bedeli olarak kayayi Cine vermekte hic tereddut etmedi.Yalniz bunu nasil gotureceklerini sordu.Elci de:(KOlaydir)dedi.Cin elcisi kayanin etrafina dunlar yigdirdi,uzerine sirke dokturdu,odunlara ates verince kayalar parcalandi,dagildi.elci bu parcalari dikkatle toplatti.Arabalarla Cin`e gonderdi.

Orada sihirbazlar bu parcalari yagma ettiler.Her parcasi dunyanin bir kosesine gitti.Parcalar nereye gitti ise orada bereket, bolluk oldu.Bu tarafta ise,yedi gun sonra (Yulug Tekin)oldu,yerine Bugu Tekin`in torunlarindan biri hakan oldu.Turk yurdu da butun bereketini kaybetti,yesillikler sarardi,irmaklarin,derelerin suyu cekildi gogun rengi degisti.Butun kuslar,hayvanlar ,memedeki cocuklar:(Goc! Goc! Goc!0 diye bagrismaya basladi. Bir taraftan da salgin hastaliklar insanlari kiriyordu.

(Goc!) sesleri devam ediyordu.Anladilar ki bu ulkenin (Yer-su)lari artik kendilerinin orada kalmasini istemiyor.Cadirlari yiktilar,esyalarini,coluk cocuklarini hayvanlara yuklediler.Goc etmeye basladilar.Aksam olunca (Goc!) sesleri duruyor,sabahla beraber basliyordu.Turkler Turfan ulkesine gelinceye kadar(Goc) sesleri devam etti.Orada artik ses kesildi.Goclerde Turfan`da yerlestiler.Orada(Bes Balik)sehrini kurdular.

KAYNAK ALINTI: http://www.basbugataturk.tr.cx

dünyada en favori mitoloji olan yunan mitolojisini aratmayacak zenginlikte olan, ama güzelliklerini çok fazla duyuramamış, bizim topraklarımızdan çıkma mitler topluluğu.

yoktur. ayrıca mitoloji olarak lanse edilen şeyler anadolu'ya da ait değillerdir.

mitoloji nedir? mitoloji insanın bilmediği fenomenleri açıklamasına yardım eder. peki bu masallar neye yardım etmiştir? hiçbir şey.

örümcek nasıl yaratılmıştır: arakne
ayın evreleri nasıl oluşur: selene-endymion
çöller nasıl oluşmuştur: Phaeton

hatta durun, bizim topraklarımızda olan, yeryüzüne metan gazı çıkışını açıklayabilir misiniz? ben açıklayayım: typhoon

türk mitolojisi denilen şey, oluşmuş değil oluşturulmuş bir efsaneden başka bir şey değildir. mitolojinin ilgilendiği şeylerle ilgilenmez. türkler, kendi mitolojilerini oluşturamadıkları gibi, yaşadığı toprakların mitolojisi de barbarca yok etmişlerdir. hatta iyi bir çocuk olursanız, para için kaz dağlarının içine sıçan, 1000 yıllık antik kentleri suyla dolduranları bile görebilirsiniz.

her ne kadar bugün iskandinav-viking mitolojisinin bir öğesi olarak kabul görmüşse de, odin, bazı yazarlar ve düşünürlerce türk mitolojisine dahil edilmiştir.

(bkz: cüneyt arkın)
(bkz: kartal tibet)

mitoloji nedir: Mitleri, doğuşlarını, anlamlarını yorumlayan, inceleyen bilim dir, biraz daha yararsak bir ulusa dine uygarlığa ait mitlerin bütünüdür. mit nedir: Geleneksel olarak yayılan veya toplumun hayal gücü etkisiyle biçim değiştiren alegorik bir anlatımı olan halk hikâyesidir.

şimdi gelelim asıl konuya. dünyanın en uzun destanı olan manas ı yaratan, kayra kan gibi ana tanrısı, ülgen gibi sudur yolu ile oluşan büyük tanrısı, umay gibi dişi, erlik gibi kötülük tanrısı olan ve bunların ayrı ayrı değil birbirleri ile ilişki halinde varlığını benimseyen, binlerce yıllık şamanist ritüelleri olan bir uygarlığın mitolojisinin olmadığını söylemek olsa olsa hodbinliktir.

bahattin ogel in konu ile ilgili kitabı da mevcuttur.

(bkz: ayarım ayar olsunmu almayan gavur olsunmu)

mitolojiyi daha iyi kanıksamak için onu parçalara ayırıp bir kaç farklı -ancak özünde birleşen- kök ile incelemek ve önce bunları çözümlemek gerektiğini düşündüğümden:

mitos/myhtos: kutsal bir öyküyü anlatan ancak hiçbir güvenilirliği olmayan kaynağın sadece
kulaktan dolma bilgilere çöreklendiği "yalan" sözdür; masaldır, öyküdür, efsanedir. canlıdır çünkü
her yeni nesille değişir çünkü ancak insanlar gördüklerini, duyduklarını anlatırken kendilerinden
de birşeyler kattıklarından dolayı mitoslara güven olmaz. - bu vesile iledir ki koskoca heredot
bile mitoslara "tarihi değeri olmayan masallar" der.-
(bkz: logos), (bkz: mitos), (bkz: epos) birleşimi bize mitolojiyi getirir...

şimdi türk mitolojisinin sonradan oluşturulduğunu söylemek bir o kadar mitolojiyi gerçekten kavrayan insanların bir söylemi olabileceği gibi tek kaynak olarak " (bkz: götüm)" ü kullananların da şuursuzca sarfetttikleri bir iddia da olabilir. her iki seyirde de ortak bir noktada buluşulur.

halbu ki: mitoloji ortak bir kültürden gelen insanların her an değiştirdikleri ve zamanla
harmanlayarak büyüttükleri değerleridir ki her insan evladı yaradılışını, nerden gelip nereye
gideceğini ister "barbar"(!) olsun, ister humanist olsun, ister modern, ister taş devri neferi
olsun merak edip bunun üzerinde az çok kafa patlatmış kendince teoriler,hipotezler,masallar ve
hatta yalanlar oluşturmuştur.

türk mitolojisi de türk sanatında olduğu gibi orta ve iç asya'da paleolitik devirden beri gelişip,bozkır kültürü ile yeniden biçimlenen ve proto- türklerce (kendi katkıları ile birlikte) farklı bir bütün haline getirilerek "yeniden" ortaya çıkan bir oluşum sürecine sahiptir. türk mitolojisinde de insanlar yaradılışa önem vermiştir- ki daha tutarlı ve bir kaç zengin mit ile (yaradılış destanları) dillendirilmişlerdir; türk mitolojisinin geri planda kalmasının talihsizliği ise: türklerin göçebe bir yaşam tarzını benimsemeleri bundan kelli yazılı kaynaklarının yetersizliğidir ve bu derlemeler yeni yapıldığı için de bir çok din ve kültürden izler bulmak mümkündür lakin öze bakıldığında bu mitlerin türk mitolojisine ait olduğu görülmektedir.
(orta ve iç asya'da yaşayan türk toplulukları arasında, dünya ve insanın yaradılışı ya da insanın türeyişi hakkında bir çok efsane tespit edilmiştir. bu efsaneler yakın çağlarda derlendikleri için islamiyet, hıristiyanlık, yahudilik, budizm ve maniheizmden bazı etkiler taşımaktadır. ancak bunlar genel yapısıyla erken devir türk mitolojisinin izlerinin görüldüğü çok önemli ürünler olarak karşımıza çıkar.
- kaynak: (bkz: türk mitolojisinin anahatları)/ yaşar çoruhlu/ syf.101-102)-

( (bkz: altay yaradılış destanı)*, (bkz: hayvanlardan türeme) efsaneleri , (bkz: ağaçtan türeme) (bkz: dünya ağacı), (bkz: değişik unsurlardan türeme)* gibi türk mitleri incelenirse daha sağlıklı bir bilgiye ulaşılabilinir ve bu noktada kaynak: (bkz: götüm)üz olmaktan çıkar.

(bkz: balık kuş)
(bkz: altay yaradılış destanı)
(bkz: türk resim sanatında hayvan sembolizmi)

en önemli bilgileri çin kaynaklarından ulaşılan gök tengri inancına dayalı mitolojik öğeler taşyan efsaneler bütünü.
(bkz: asena) (bkz: ergenekon destanı) (bkz: oğuz kağan destanı) (bkz: manas destanı) (bkz: göç destanı)
değişik dinlerin etkisine giren türk kavimlerinde bu öykülerde yeni dinlerin etkisinde değişiklikler göstermiştir
(bkz: dede korkut hikayeleri)

güneş; türk kavimleri her zaman saygı duymuştur. çin kaynaklarında güneşe tapıldığı söylenir.
ay; bir başka saygı duyulan gök cismi.

ne ay, ne günes varmış, insanlar uçarlarmış,
uçanlar ısı verir, ışıklar saçarlarmış.
nasıl olmuşsa bir gün, bir insan hastalanmış,
tanrı bir şey göndermiş göğün içinde yanmış.
aynaya benzer şeyler, büyümüş büyümüşler,
onların ışıkları, gökleri bürümüşler.
bunlar göklerde yanan, ayla güneş olmuşlar,
yeryüzünde yasayan, insana eş olmuşlar.

son olarak (bkz: yaratılış destanı)

en mistiği asena destanıdır ki, dişi yüceltilmektedir.

http://galeri.uludagsozlu...m/r/turk-tanrilari-13292/

(bkz: iran mitolojisi)

şamanlar doğanın ruhu ile konuşarak doğal elementleri kullanabilen büyücülerdir.

en az yunan mitolojisi kadar zengin olan mitolojidir. hatta yunan mitolojisinin ahlaklı olanıdır. yani türk mitoloisinde sabahtan akşama kadar birinin götünü gözetleyen bir lavuk, bir ibne yokur ama bu bir eksiklik değildir herhalde.

fakat bu zenginliğine rağmen ne yunan ne de arap mitolojisi kadar bilinir.

türk mitolojisi tengricilik inancından öğeler taşır fakat bu öğelerin bazıları sonradan kasıtlı olarak islami öğelere çevrilmiştir. islam öncesinde çok daha şanlı olan tarihimiz ısrarla ört pas edilmeye çalışılıyor. türk ırkının uluğ başbuğu atatürk'ün zamanında tarih kitaplarında türk mitolojisi sayfalarca anlatılırdı şimdi ise türklerin eski dini şamanizmdir deyilip geçiliyor. yazık çok yazık hem de.

yunan mitolojisinden çok daha iyi olan mitoloji. yunanların mitleri amaca ulaşmak için her yolu mübah görür. tanrılar erdemli değildir, iyi ile kötünün savaşında kötülerde kazanabilir. fakat türk mitlerinde her zaman iyi kazanır ve kötü tanrıların dahi ahlaki değerleri vardır. 10 kişiden oluşan iki çocuk grubundan birine yunan mitlerini anlatsak, diğerine türk mitlerini anlatsak, yunan mitleri anlatılan çocukların sahtekar, elin karısına kızına sarkan, birisi olma olasılığı yüksektir. türk mitleriyle yetişen nesil ise daha bir ahlaklı olur.

türk gençliğince değeri bilinmeyen mitoloji. alay konusudur ne yazık ki. kendi mitolojileri ile dalga geçerler ama yunan mitolojisine bayılır, salyalarını akıta akıta okurlar.

çiftleme üzerine kurulu, dolayısıyla eşitlikçil, henüz aaştırmacı yüzü görmemiş parçaları olan bakir bir alan. bir gün mutlaka katkıda bulunmak istediğim alan. özüm.
Not: mustafa necati sepetçioğlu, belli başlı türk destanlarını birleştirip tek bir ana türk destanı altında toplamak maksadıyla bir kitap kaleme almıştır. bu alanda yapılmış tek çalışmadır. yaratılış ve türeyiş adlı bu eseri tüm ilgililere tavsiye ediyorum.

hakkında çarpıcı bir araştırma notunun yer aldığı mitoloji: (#12007850)

yunanmitolojisine kafa tutacak daha gerçekçi
bir kurt'dan üreme teorisi bence oldukça
mitolojik gerçekçi ve iyi.

tarihin başladığı kavim olan, birçok medeniyete efendilik yapmış, çağ açıp çağ kapayan türk milleti'nin geçmişten bu güne sahip olduğu kültürel birikimin yansımasıdır.

türk mitolojisi hakkında yunan, roma, mısır ve diğer ortadoğu mitolojilerinin aksine çok daha az bilgi vardır. lakin hakkında bu kadar az bilgi sahibi olunan bir kültüre ait mitolojik unsurlar, diğer kültürlere ait mitolojik unsurların model aldığı, esinlendiği birer modeldir adeta.
türklerin tarih sahnesine çıkışıyla beraber kültürlerine akseden bu unsurlar önce sümerler vasıtasıyla ortadoğu medeniyetlerine, oradan da eski yunan'a intikal etmiş ve bu medeniyetlere ait mitolojik unsurların kökeni olmuşlardır.

türk mitolojisinin temel unsuru destanlar ve bu destanlarda bahsi geçen kahramanlardır...

şimdi kısaca bu unsurlardan bahsedelim;

yaratılış destanı;
altay türklerine ait olan, türk ve insanlık tarihinin başlangıcını konu alan destan.
destanda, Tanrı Ülgen, kuşa dönüşerek suların üzerinde uçar ancak konacak bir yer bulamaz. Bunun üzerine gökten gelen bir ses tanrı Ülgen'e denizin içinden çıkan bir taşa konmasını söyler. Ülgen bu taşa konduğunda yerin ve göğün yaratılması gerektiğini düşünür ancak bunu nasıl yapacağını bilemez.Suların içinde yaşayan dişi ruh Ak-ene, Ülgen'e yaratılışı nasıl gerçekleştireceğini anlatır.Onun yardımıyla işe başlayan tanrı önce yeri, ardından göğü yaratmıştır. Ardından da dünyanın dengesini sağlaması için üç balık yaratır.Balıklar dünyayı alttan destekleyerek başıboş gezmesine engel olmuşlardır...
bu destan sümerler'in yaradılış destanına model olmuştur.

bozkurt destanı;
türk tarihinin en bilinen destanıdır. yenilgiye uğrayıp katledilen türk toplumundan geriye kalan iki kardeşin bir bozkurt tarafından emzirilip yetiştirilerek türkleri yeniden bir bayrak altında toplamasını konu alır. romalıların başlangıcı kabul edilen romus romulus hikayesine model olmuş destandır.

ergenekon destanı;
düşmana yenilerek dağılan türk toplumu göç eder. gök Tengri'nin gönderdiği kutsal bir kurt Türklere kılavuzluk eder ve onları verimli toprakları olan, etrafı dağlarla çevrili büyük bir ovaya götürür.
Bir zaman sonra Türkler bu ovaya sığmaz olurlar. Bu kez bir kurt onlara etraflarını çeviren dağlardan birisinin madenden oluştuğunu gösterir ve demirciler bu dağı eritirler. Halk ovadan çıkar ve tekrar bozkırların egemenliğini ele geçirdiklerini tüm bozkır halklarına duyururlar. Bu güne nevruz adı verilir.
görsel

türeyiş destanı;
her türk kabilesinde bulunan farklı destan. oğuzlar'a ait ortak türeyiş destanı ise; türk hakanı'nın gök tanrı tarafından gönderilmiş dişi bir kurt ile çiftleşmesi neticesinde türk soyunun oluştuğudur. bu hikaye diğer türk boylarında da benzerlik taşır.

kırk kız destanı;
kırgız türkleri'ne ait türeyiş destanıdır. bu destana göre kutsal bir gölün suyundan gebe kalan kırk kız ilk kırgızları dünyaya getirir...

göç destanı;
uygur türkleri'nin ulusal kimliğinin oluşumuna ışık tutan destan.

şu destanı;
türkmen adı'nın kökeni olan saka-iskit türklerine ait destan.

alp er tunga destanı;
saka-iskit hakanı alp er tunga adlı yiğidin kahramanlıklarının anlatıldığı destan.
görsel

oğuz kağan destanı;
türklerin atası oğuz kağan'ın hayatının anlatıldığı destan.
görsel

manas destanı;
dostları tarafından ihanete uğrayan yiğit manas tengri tarafından tekrar diriltilir ve düşmanlarından intikam alır.
görsel

altın geyik destanı;
uygur türklerine ait olan budist inancını konu alan destan.

dede korkut hikayeleri;
görsel
-Dirse Han Oğlu Boğaç Han
-Salur Kazan'ın Evi Yağmalanması
-Kam Büre Bey Oğlu Bamsı Beyrek
-Kazan Bey Oğlu Uruz'un Tutsak Olması
-Duha Koca Oğlu Deli Dumrul
-Kanlı Koca Oğlu Kanturalı
-Kazılık Koca Oğlu Yegenek
-Basat'ın Tepegöz'ü Öldürmesi
-Begin Oğlu Emren
-Uşun Koca Oğlu Segrek
-Salur Kazan'ın Esir Olup Oğlu Uruz'un Çıkarması
-iç Oğuz Dış Oğuz'un Asi Olup Beyrek'in Ölmesi

erlik han efsanesi;
Erlik korkunç bir ihtiyardır. Gözleri ve kaşları kömür gibi kara, çatal sakalı dizlerine kadar uzamıştır. dokuz oğlu iki kızı vardır. Kurban olarak koyu renkli at kesilir. insanlara kötülük eden bir yer altı tanrısıdır. Mitlerde Erlik tasvir edilirken körük, çekiç ve örs motifleri de birlikte geçer . Erliğin yer altında damı demirden, ocağı balçıktan yapılmış bir sarayı vardır. Bu sarayın önünde gümüşten bir tahtı vardır. Kılıcı yeşil demirden, kalkanı yassı demirden yapılmıştır. Eyerlenmiş dokuz boğası vardır .

kartal ana efsanesi
Yakutlar analarının bir kartaldan geldiğine inanırlar. Bundan dolayı Kartal "güneş kuşu" olarak da nitelendirilir. Kendi küllerinden doğan phoenix daha genç olarak dünyaya gelir. Bu nedenle yeniden doğuşu, ebedi hayatı, ölümsüzlüğü ve güneşin doğuşunu simgeler. Çin mitolojisinde de ateşi, sıcaklığı, hasat mevsimini ve güneşi sembolize eder.

---------------
türk mitolojisi unsurları

tengri: türklerde en büyük tanrı. gök tanrı.
görsel

erlik han: iblis.
görsel

ay dede: ay tanrısı.

gün ana: güneş tanrıçası.

tulpar: uçan at(pegasus)
görsel

umay: ana tanrıça, yaşam tanrıçası.(venüs)
görsel

kayra han: gök tengri'den sonra gelen tanrı.(satürn)
görsel

ülgen: gük tanrı'nın oğlu, iyilik tanrısı.(jupiter)
görsel

ak ana: ülgen'in anası.

kızagan: ülgen'in oğlu. savaş tanrısı(mars)

mergen: haberci(hermes)

erdenay:kutsal haberci.

utkuuçi: cebrail.

ak kızlar:tanrı ülgen'in dokuz kızı.

kambar ata:atların koruyucusu.

usay han:suların(deniz-göl-nehir)efendisi. (poseidon)

tatay tenger:fırtınaların efendisi.

altay han:altay tengri inancında yer-su ruhu...

buzul toyun: kayra han'ın bekçisi.

ayizit: güzellik tanrıçası(afrodit)

abası:kötülüğünden korunmak için kurban sunulan kötü ruh.

buyanhışıg:rüzgarın ruhu.

oğuz kağan: ay tarafından doğurulmuş tanrının oğlu.(herakles)

ay ata(ay han):oğuz kağan'ın oğlu, hükümdarlık sembolü.

dağ han: oğuz kağan'ın oğlu.

deniz han: oğuz kağan'ın oğlu.

gök han:oğuz kağan'ın oğlu.

gün han:oğuz kağan'ın oğlu.

yıldız han:oğuz kağan'ın oğlu.

su iyesi: su perisi.

kubey hatun:doğum tanrıçası.

bürküt:tanrı ülgen'in sembolü çift başlı kartal.
görsel

asena: türklere yol gösteren dişi kurt.

al karısı(al basma): loğusalara musallat olan kötü cadı.
görsel

balık kuş: yaratılışta kıtaların yaratılması için denizlerden toprak temin eden tanrı elçisi.

tolunay: ayın tam hali. güzellik sembolü.

alp er tunga: sakalar'ın savaşçı hükümdarı.

ötügen:yer tanrıçası.
görsel

ana maygıl:koruyucu tanrıça.

hüma kuşu:cennet kuşu.
görsel

kerey kan:erlik'in yardımcısı olan 9 oğlundan biri.

congolos:zemheri ayında ortaya çıkan ve evlere musallat olan kötü ruh.

od ana:ateş tanrıçası.

ak geyik:hun'lara batıya gidişte yol gösteren kutsal varlık.

gök kurt:kurtların önderi, yol göstericisi. göktürklerin atasıdır.
görsel

tepegöz:masal devi.
görsel

yelbegen: büyük dev.

alasbatır:ehli hayvanların koruyucusu.

ancansın: şimşek tanrısı.

taş gaşıt:kısmet tanrısı.

satılay:kötülük yayan ruh.

erke solton:erlik'in kötülük yapan kızlarından biri.

malahay:suçluları cezalandıran sorgu meleği.

may ata:göğün 3. katında oturan tanrı ülgen'in oğlu.

mucera:yoksulları koruduğuna inanılan ruh.

ohol oula:kıskançlığın sembolü savaş tanrısı.

puura:ülgen'in oğullarından biri.

tamug:cehennem.

törüngey:hz adem'in karşılığı olan ilk insan.

eje:havva'nın karşılığı olan törüngey'in karısı.

yabaş kan:yeraltı ve yerüstü arasındaki kötülükleri yöneten erlik'in oğlu.

yutpa:bir yeraltı canavarı.
görsel

üzüt:zombi.

andarkan:ateş ülkesinin efendisi.(ejderha)

itbarak: türklere sürekli saldıran, musallat olan köpek başlı yaratık.
görsel

kızıl elma:oğuz türkleri için ülkü-düş.

kut:yaşam gücü, mutluluk, ilahi kaynaktan gelen bereket.

tabii türklerde mitoloji sadece öntürkler ve hunlar'a ve oğuzlar'a ait değildir. islamiyetten sonra da türk mitleri devam etmiş, hatta gök tengri inancında varolan inanışlar islamiyetten sonra da türk toplumunda kendini göstermiştir.

islamiyet sonrası türk mitolojisine örnek verebilecek en önemli hikayelerden biri osmanlı devleti'nin kurucusu osman(otman) gazi'nin gördüğü rüyadır. çoğumuzun da bildiği gibi malum rüyada otman gazi aşiretinin devlete, devletin de bir cihan imparatorluğuna dönüşeceğini bir çınar ağacı tasviri halinde görmüştür.

bunun dışında al-bastı ya da al basma dediğimiz mit günümüzde de halen devam etmektedir. ayrıca yine türk mitolojisinin önemli unsurlarından olan nevruz yani ergenekon'dan çıkışın temsil edildiği gün de bir türk bayramı olarak halen kutlanmaktadır...
http://tarihturklerdebasl...urk-mitolojisi-unsurlari/

görsel

TÜRK MiTOLOJiSi'NiN DiĞER MEDENiYETLERLE KARŞILAŞTIRILMASI;

http://tarihturklerdebasl...tlerle-karsilastirilmasi/

(bkz: türk mitolojisi tanrıçaları/#17283916)

türk folklöründe, bazı hayvanlar kutlu kabul edilir. bunlardan bazıları bozkurt ve alageyiktir. efsaneye göre, macarların ataları da, bir alageyiği izleyerek gölü aşmışlar, vardıkları bataklığı ıslah ederek devlet kurmuşlardır.
bozkurt gök, alageyik ise yeryüzünü simgeler. zaten anadolu ve asyada, pekçok rastlanan duvar ve halı kilim işlemeciliğinde, geyik önemli bir motiftir. teolojik yaklaşımla bağdaştırıldıkları kültlerde, geyiklerin erenlerin sembolleri olduklarına da rastlanılmıştır.
karacaoğlan'ın: “Yaramı sarsınlar şehitler ile, Kırk yıl dağda gezdim geyikler ile” deyişi buna örnektir.

(bkz: congolos)

pek çok kimsenin bilmediği, duymadığı tanrıları içerir.

detay: https://www.facebook.com/...13207325452175&type=1