insanların düşünmeden yaptıkları hatalara verdikleri isim. iyi birşeyler olduğunda ben yaptım derler, kötü olduğunda ise kader. evet kader diye birşey vardır. doğumumuz, ölümümüz kaderdir, deprem kaderdir, sel kaderdir, yani bizim elimizde olmayan şey kaderdir. dere yatağına ev yapmak, sağlam bina yapmamak kader değildir. sigara içmek kader değildir.
allah hesap soracağı seçimleri yapmamızı bize bırakmıştır. yoksa cennet ve cehennemin bir anlamı kalır mıydı?
dünyadaki her varlığın bir kaderi vardır. Evinidekii eşyadan yolda gördüğün bir taş parçasına, kuru bir ota ya da meyva veren bir daldan tut da bakkalda rafta duran kavanoza kadar evrendeki canlı cansız tüm varlıkların Allah katında belirlenmiş bir kaderleri vardır.....
"tavuk mu yumurtadan, yumurta mı tavuktan?" sorunsalına benzer bir durumdur kaderin hayatımızdaki fonksiyonu... zaman zaman kaçmaya çalışsanız da başınıza gelmesini engelleyemediğiniz bazı durumlar karşısında "demek ki, kaderden kaçılmıyormuş, sen ne yaparsan yap, kaderini yaşıyormuş her insan" deme noktasına gelir insan... bazen de tam tersi, kendi çabalarınızla başardığınız bir olay sonrası ya da çabalayıp direkten döndüğünüz bir olayın ardından" eh kader varsa da biraz da benim çabamla oldu" gibilerinden sözler de sarfedilebilir... ya da, hayatımızın tamamının kontrolünü elinde tutan büyük gücün, yaşam süreci içinde yapacaklarımızı biliyor olması olarak da yorumlamak olasıdır... en güzeli fazla takılıp, irdelememek belki de çoğu zaman kasmadan salmak kendini, hayatın doğalına, kaderin akışına...
bir aralar inanırdım kadere. sırf kader var diye, ben kadere inanıyorum diye yolda karşıdan karşıya geçerken arabaları umursamıyordum. neden mi? e ben müslümanım ya, kadere de inanıyorum ya, o zaman allah benim ne zaman öleceğimi de biliyor ya, o zaman ne gerek var? nasıl olsa, allah öyle istemişse ben karşıdan karşıya geçerken 5-6 kere düşünsem bile ölücem değil mi? öyleyse çok da takmaya gerek yok. hem havan da oluyor lan. valla.
demek istediğim şey ise, siz siz olun benim gibi düşünmeyin. yani allah'a inanıyorsanız başka. çünkü ne zaman öleceğinize onun karar verdiğini düşünüyorsunuz. fakat inanmayanlar için durum farklı. ben mesela eskiden inanırken çok umursamazken, artık umursuyorum. her şeyin kendimin elinde olduğunu umursuyorum. karşıdan karşıya geçerken araba çarparsa benim hatam yüzünden olduğunu biliyorum. veya ne bileyim öleceksem eğer, benim hatamdır o.
sakın bir salaklık yapıp da nasıl olsa her şey, yazılmış diyerek sağlığınızı veya dediğim gibi arabanın çarpmasını umursamamazlık etmeyin. şunu da unutmamak gerek. islam'a inananlar ne kadar var ise, ondan daha çok inanan hıristiyan da var. hee işte şu aklınızda olsun.
allahın herşeyi önceden bilmesine denir.ama yapılan icraatların hepsini insan kendi aklı ve iradesi ile yapar.yani yaratıcının hiçbir müdalesi yoktur.o sadece insanların yaptıklarından haberdar değil ağaç dalından düşen yapraktan bile haberdardır.peygamber efendimizin üzerinde fazla kafa yorulmasını istemediği imanın şartlarından biridir ayrıca.
--spoiler--
Allah'ın her şeyi bir kader ile yaratması en büyük nimetlerden birisidir. Kader insanlar için çok büyük bir konfor, büyük bir rahatlıktır. Kadere iman eden, hayatındaki her şeyi, hayatı boyunca karşılaştığı ve karşılaşacağı her olayı Allah'ın kaderinde yarattığını bilen bir insan hayatı boyunca bunun rahatlığını, güvenini ve iç huzurunu yaşar.
--spoiler--
kader çok karmaşık bir konudur. ya herkes kaderine göre yaşar yada kişi hayatta yaptıklarıyla kaderini kendi belirler. ama kader alınyazısında bağlıdır. Allah ne belirlediyse hakkımızda hayırlısıyla o olur. ama insan yaptıklarıyla birlikte kendi kaderini bir nebzede olsa kendi belirler. iyi bir şekilde yaşarsan hayatı iyi bir şekilde sorunsuz durumda sürdürebilirsin. eğer kötü bir şekilde yönlendiriyorsan hayatın zorluklarını ve kötülüklerini yaşamak zorundasın. kader hem elimizde hemde elimzde olmayan bir yazgıdır.
bazen insanın başına öyle şeyler getirir ki onu daha farklı isimlendirmek gerekir! bazen kaderden daha fazlasıdır çünkü..
31 Aralık 2005, Cumartesi, bizim ev..
neden bilmem yılbaşlarını oldum olası sevmemişimdir, o gün yine yılbaşıydı ve üzerimde garip bir huysuzluk vardı. evde yılbaşı kutlamaları için rutin hazırlıklar yapıyorlar. işte yiyeceği, içeceği vs.. ben iştirak etmediğim için pek ilgilenmiyorum, ara sıra neler oluyor diye mutfağa bakıyorum o kadar. yine en son cep telefonumu şarja bağlamak için mutfağa girdim ve bağladım, neden bilmem normalde o saatte kapatıyor olmama rağmen kapatmamıştım. aradan bir süre geçtikten sonra ev ahalisi kendi çaplarında yılbaşı kutlaması yaparken bir şeyler içmek için mutfağa girdim ki telefonumun ışığı yanıp yanıp sönüyordu, telefonu sessizde unuttuğumu anladım ve baktığımda 3-5 tane cevapsız arama gördüm. hepsi aynı numaradandı ve tanıdık değildi, hem kimmiş acaba diye meraklandım hem de belki önemli bir şeydir diye düşünerek geri aradım, yılbaşı tebriği içindir diye tahmin ediyordum. telefonu bir hanım kızımız açtı, bir süre konuştuk ve çok geçmeden anlaşıldı ki başka birisini arayacakken yanlışlıkla beni aramış, pardonlarla kusura bakmayınlarla telefonu kapattım. mutfağa zaten bir şeyler içmek için girdiğimden dolaptan bir şeyler alıp bardağa koyarken telefonuma bir mesaj geldi, kendi kendime işte samimiyetsiz yılbaşı tebrikleri bu sefer başladı derken gelen mesajın 2 dakika önce konuştuğum bayanın telefonundan geldiğini gördüm. mesajda "lütfen kusura bakmayın, çok özür dilerim, sizi gerçekten rahatsız etmek istememiştim." yazıyordu. lan bir yanlış numara için bu kadar mı üzülür insan, bu kadar mı özür diler diye düşündüm. sonra aldım elime telefonu ve cevap yazdım, "gerçekten mühim değil, bu kadar abartacak bir şey yok, rica ederim." dedim ve olayın kapandığını zannettim. bir türlü içemediğim şu meyve suyunu tam doldurmuş, kutusunu dolaba geri koymuş, bardağı kafama dikmek üzereydim ki tekrar telefonum çaldı, yine bir mesaj.. açtım okudum, şu şekildeydi; "tekrar özür dilerim, isterseniz tanışabiliriz, ben x". bu mesajdan sonra hanım kızımızın niyeti anlaşılmış oldu, şimdi eminim bu satırı okurken benim için salak, artislik yapıyor, sözlükten kız kaldırmak için kendini masum götermeye çalışıyor diye yorumlar yapanınız olacaktır ama ben bu mesaja gerçekten cevap yazmadım. şu platformda beni az çok tanıyan varsa zaten tahmin ediyordur, neyse.. mesaja cevap vermedim ve "artık yeter ulan!" diyerek sonunda meyve suyunu kafama dikebildim. odama doğru yönelirken telefonum çalmaya başladı, geri dönüp baktım yine aynı numaraydı, açtım. şu an hatırlayamadığım, pek de mühim olmayan bir şeyler konuştuk ve bir daha konuşmamak üzere telefonları kapattık.
2 Ocak 2006, pazartesi, işyeri..
arkadaşlarla beraber öğle yemeğini yemiş kahvelerimizi içiyorduk, sohbet muhabbet havalarda uçuşuyordu.. sohbetin konusu yılbaşı ve kutlamalarına gelmişti ki benim, içtiğim meyve suyundan başka anlatacak bir şeyim yoktu. sonra bu hanım kızımız aklıma geldi ve yüzeysel olarak onunla yaptığımız konuşmayı anlattım, bütün arkadaşlarımın "lan ne salak adamısın anasını satayım" nidaları arasında arkadaşlarımdan biri "sen versene şu numarayı bakayım bana" dedi. (evet maalesef böyle abazan arkadaşlarım da yok değil!) önce vermek istemedim ama kime ne zararı olacaktı ki! hanım kızımızın istediği zaten bu değil mi? belki adamı tanımıyor ama sanki beni tanıyor muydu? hayır! adam desen zaten dünden razı.. neyse, ben numarayı o arkadaşıma veriyorum ve kendisi uygun bir vakitte arayacağını söylüyor ve konuyu kapatıyorum.
ertesi gün, işyeri..
arkadaşımın kızı arayıp aramadığını merak ediyor ve soruyorum, o da aradığını ama ona ulaşamadığını söylüyor.
detaylar ise şu şekildeymiş; arkadaşım aynı günün akşamı numarayı arıyor, hanım kızımız o saatte işyerinde ve lavabodaymış, masasında bulunan cep telefonu ısrarla çaldığı için hanım kızımızın yan masasında oturmakta olan çalışma arkadaşı telefona bakmış ve onunla konuşabilmişler..
sonuç
sonuç olarak bir süre sonra benim bu abazan arkadaşım ve hanım kızımızın yan masasındaki çalışma arkadaşı 2006 yılının yazında, benim nikah şahitliğimle evlendiler ve bugün itibariyle dünya tatlısı bir çocukları var. ilginç olan ise karısının arkadaşıma hiçbir zaman "o kızı neden aramıştın?" diye sormamış olmasıdır..
şimdi bu kader midir yoksa başka bir şey midir bilmem ama işin özü şudur ki; ben bildiğiniz adam evlendirdim lan!
herşeyi düşünmüştü kader...
o kadar ince düşünmüştü ki daha sonra, 21 yıl sonra durup düşünüldüğünde hayrete düşülecek kadar..
iki noktadan biri öbüründen 9 ay önce doğmuştu.. biri öbüründen 9 ay sonra... aynı şehirde.. aynı şehirde ama birbirinden ayrı. belki de bazen o iki nokta çok yaklaşıyordu birbirlerine ama birleşemiyorlardı kim bilir.. belki uygun zaman değildi.
noktanın biri okula geç yazıldı. bir yıl geç... kader bu bir yıllık kayıp zamanın telafisini 5 yıllık lise ile gidermeye çalıştı. diğer noktanın lisesi 4 yıl... kadere bakın.
yine de kaderin tüm çabasına rağmen noktalardan biri üniversiteye diğerinden bir yıl erken gitmiş oldu.
kader yılmadı...
bir yıl sonra noktalardan diğeri de aynı bölümü yazmaya karar verdi. hem de son anda. adeta kader kulağına fısıldadı. yaz orayı dedi.
noktalardan diğeri aynı bölüme gelen hemşehrisini görmeye karar verdi. adeta kader kulağına fısıldadı. git gör onu dedi.
ezeli ve ebediyeti bilen allah herşeyin yaratıcısı.kimi sanırki O hayat denen filmin senaristi biz ise oyuncuları.anlamakta güçlük çekilen ve belki anlaşılabilmesi için defalarca kafa yormak gereken kavram.
bugün sokakta gördüğünüz o neşeli bir adam aslında hiç tanışmıyorsunuz?yarın neden karşınıza çıkıp düşmanınız olmasın.ya da şu parkta gördüğünüz yalnız oturan genç kızla bundan 3 yıl sonra tanıştığında seni nereden hatırlıyorum diyebilmeni sağlayan şey.
bugün lisede veya üniversitede çok iyi anlaştığın dostunun yarın yollarınız ayrıldığında yoluna taş koyacağını bilemezsin.sokakta çarptığın o anda çok çok özür dilediğin birisiyle bir arkadaş ortamında karşılaşıp,tanışmamak olanaksız değildir.derler ya dünya küçük.
herkes tarafından yanlış bilinen kelimedir. çoğu insan kaderi, allah yazmış bizde yaşıyoruz olarak bilir. halbuki çok saçmadır. öyle olsa allah niye bizleri yaratsın? kaderimizi kendimiz çizeriz, hayatımızı kendimiz yönlendiririz. allah sadece önceden herşeyi biliyor.
Altıncı günde, Tanrı insanoğlunu kendi suretinde yarattı.
Her şeyi şekillendirmek artık bizim elimizde.
Doğruyu...
Yanlışı...
iyiyi...
Kötüyü...
Her birimizin, davranışlarımıza nasıl yön vereceğimize dair karar verme gücümüz var.
Öyleyse, kimilerinin büyük bir amaç uğruna yalnızlığı tercih etmesini...
...kimilerinin de bencillikten başka bir şey bilmeyip kendilerini tümüyle...
...dünyadan ayrı tutmalarını sağlayan şey nedir?
Bazıları karşılıksız bile olsa, sırf sevgiyi ararken,..
...bazıları da korku ve ihanetle hareket eder.
Tercihlerini, insanların şekillendirdiği kaderi yaşamaktan yana kullananlar olduğu gibi...
...soylu bir kaderi takip edenler de var.
Ama en nihayetinde, iyi, kötü, doğru ya da yanlış...
...seçimlerimiz asla ihtiyacımız olan şeyler değildir.
Tanrı'nın bize bahşettiği asıl hediye...
...hayat adında bir imtihandan ibarettir.
manasını anlayabilmek için üzerinde yıllarca kafa yorulan hatta insanın kendi kaderini kendisi çizmesi ya da insanın kaderini yalnızca Allah belirler bir de bunların arasında görülen bir kavramın üzerinde insanların tartıştığı bir kelimedir. fıkhi olarak kader ise: Allah'ın ezelden ebede kadar yarattığı mahlukatın dünyada geçireceği ömrüne uygun olarak bir senaryosudur. ancak din adamları kaderi iyi anlayabilmemiz için insandaki irade-i cüziyyeyi de tam olarak anlamamızı öğütlerler.
Bugüne kadar duyduğum en iyi kader tanımına Boethius'un "felsefenin avuntusu üzerine" adlı eserinde rastladım. Şu şekilde tanımlıyor, son romalı boethius: seyirci hipodromdadır. locasından çıkış yerindeki atları, atların yarış boyunca birbirlerini geçmeye çalışmalarını ve içlerinden birinin varış çizgisini en önde geçişini ardışık olarak görür.bir başka seyirci daha vardır.bu ikinci seyirci, seyircisinin seyircisi;tanrı'dır. tanrı yarışın tümünü görür.tek bir bakışta her şeyi gördüğü gibi, tarihin tümünü de görür. böylece boethius, özgür istemle tanrı kavramları arasında bir köprü kurar. seyirci nasıl yarışı bölüm bölüm de olsa görür, ama etkilenmezse, tanrı da yarışı başından sonuna görür. tanrı bizim yaptıklarımızı etkilemez. biz kendi özgür irademizle davranırız, ama tanrı hem de tam şu anda bile yazgımızın ne olacağını bilir. tarihin tümünü, tarih olarak gözler önüne serileni sonsuzluk dediğimiz tek bir müthiş, baş döndürücü anda görür.(borges/yedi gece)
Siz bir kartalsınızdır,ama etrafınız tavuklarla kuşatılmıştır.Uçabileceğinizi bilirsiniz,kanatlarınıza ve kendinize inanırsınız.Ama bunu tavuklara sözlediğinizde,o aciz tavukların size güldüğünü sizi ciddiye almadıklarını görürsünüz.Oysa gerçek olanın ne olduğunu en iyi biln sizsinizdir.Karşınıza geçen milyonlarca tavuk "dünya bir tepsi gibi,düzdür." dese de siz bilirsiniz dünyanın kutuplardan basık olduğunu.
Kader poker oyunu gibidir,
size gelen kağıtları siz seçmezsiniz,ama o kağıtlarla pas ya da rest deme hakkı size aittir.
zeki demirkubuz'un 2006'da gösterime giren filmi. ufuk bayraktar ve vildan atasever başrolde. oldukça sağlam bir dram. tam z. demirkubuz'un filmi. yer yer intihara sürükleyebilir filmidir.
islami açıdan bakıldığında çok yanlış anlaşılmış bir kavramdır. genellikle alınyazısı ile eşitlenerek çok büyük bir hataya düşülür. islamdaki kader kavramının alınyazısı ile uzaktan yakından alakası yoktur. islamdaki kader kavramı çok geniş bir anlama sahip olmakla beraber tek cümle ile anlatmak istersek özünde "bütün varoluşun bir sebep-sonuç ilişkisine dayanması" yatar.
Öğrendim ki kadermiş beni üzen, beni kahreden varlık
Ve yine duydum ki yaşadığım acılar kaderin cilvesiymiş
Beni benden, beni senden ayıran her ne olursa olsun
Bilsin ki dersini iyi ezberlemiş.
