Maksat bir tek ben anladım gazaliyi demek değil...
Bir düşünce adamının düşüncelerini 1) takipçilerinden 2) kendi eserlerine bütüncül yaklaşmayla ve 3) yarattığı etkiyle anlarsın. Ama mesele gazali olunca bunların hiçbiri yapılmıyor....
Gazali önene geleni tekfir etmedi arkadaşım. Bunu demek Gazaliyi hiç anlayamamaktır. Çünkü Gazali mezhep kavgalarını yokeden kişidir.
islamın ilk asırları tekfirin ve mezhep farklılığı dolayısıyla birbirini dindışı ilan etmenin asırlarıydı. Ama Gazali bu mezhep kavgalarını sonlardırdı oluşturduğu yeni kelamla. Bu kelamın nasıl olduğunu Fahr-ı Razi üzerinden anlayabiliriz. Çünkü o kelamı sistemleştiren odur.
Eserlerinde birini haksız yere tekfir etmenin adamı dinden çıkaracağını tekrar tekrar söyleyen gazali nasıl okuyorda tekfirci oluyor...
Meşşai filozoflarının üç noktada küfre düştüğünü söylemiş (ki tespit ettiği noktalardada haklı.) diye mi tekfirci oluyor...
Ha filozof karşıtlığını eleştirebilirsiniz. Buna hiçbir şey demem. ama gelipte önüne geleni tekfir etmiş derseniz hata yaparsınız.
Hiristiyanları yunan düşüncesiyle içli sayıyorsunuz peki skolastik düşüncenin sadece ibn-i Rüşt ve ibn-i Sinanın Aristotelesçi yaklaşımlarından değil Gazaliden de etkilendiğini biliyor musunuz?
Aslında Gazaliyle yunan düşüncesinin savaşının bir galipi olmadı. Bakın tekrar söylüyorum Aristotelesçi düşünme yapısını bilimden uzak medreselere yerleştirilmesini sağlayan Gazali ve Fahreddin Razidir.
