jan sobieski iii

entry15 galeri
    7.
  1. ikinci viyana kuşatması öncesinde osmanlı devleti'nin lehistan'ı tarumar etmesine engel olamamış "büyük" komutan.

    viyana'da osmanlı devleti'nin ihtişamını iki paralık etmiştir, o ayrı konu. gelin gelelim bu iki olay ne lehistan'a ne de osmanlı devleti'ne yaramıştır.

    lehistan: kuşatmadan önce lehistan osmanlı tarafından tarumar edilmişti zaten. siyasi ve teknolojik açıdan batı avrupa'dan geri kalma bunlarda da baş göstermişti. özellikle soylular üstüne kurulu siyasi yapının kralın elini kolunu bağlaması, göstermelik krallar ve sobieski hanedanı'nın hemen ardından yabancı krallar falan... kuşatmadan sonra da isveç ağızlarına etti. coğrafi keşifler sonrasında lehistan'da üretilen denizcilik mâlzemeleri ve hububata olan gereksinim azaldı. şehirleşmesi olmayan bir ülke olan lehistan'ın tek ihraç ürünü batıya sattığı bu ürünlerdi zaten. batı'nın bunlara gereksinimi kalmayınca ve üstüne kuraklıklar da vurunca ülke ekonomisi hapı yuttu. moskova büyük knezliği ile avusturya macaristan imparatorluğu'nun aralarında çelimsiz, iki tarafa da tehdit oluşturamayacak bir devlet istekleri nedeniyle ömrü uzadı. yoksa 1800'leri göremezdi zaten. bir ara bunlarda da teknoloji yükseltme denemeleri yapılmıştır ama tıpkı osmanlı gibi bunlarda da verimsiz olmuştur.

    osmanlı devleti: yavuz sultan selim'in el ezher'den getirip din işlerini ellerine bıraktığı softalar "şeytan icadı" deyip her boka karşı çıkmaya başlamışlardı bile. çok değil, 50 yıl önce teknolojik açıdan avrupa'dan üstün olan osmanlı devleti'ni bitiren de bu oldu zaten. viyana'da osmanlı'nın darmadağın edilebileceği anlaşıldı. bu da osmanlı devleti'ne karşı batı'nın ilk kez gerçek anlamda saldırga politika izlemesinin yolunu açtı. tıpkı lehistan gibi osmanlı devleti de devasa topraklarını yavaş yavaş yitirdi. öyle ki rus çarlığı kısa sürede istanbul'a kadar geldi. osmanlı devleti defacto olarak o tarihte yıkılmıştı zaten ama birleşik krallık'ın rus çarlığı'nın sıcak denizlere inmesine engel olmak üzere kurduğu politika neticesinde yaşamını sürdürebilmiştir.

    birleşik krallık - rus çarlığı arasındaki gerilim yalnızca osmanlı devleti üzerinde değil, hint okyanusu'nda da sürmekteydi. birleşik krallık hindistan üzerinden, rus çarlığı ise tataristan üzerinden orta asya türk devletleri üzerinde tahakküm kurma peşindeydiler. iran da bu çekişmeden nasibini aldı ve 20. yüzyılın başında birleşik krallık'ın güdümüne girdi. onu da pehlevi hanedanı ile yaptılar.

    olay bundan ibaret yani. filler tepişir çimenler ezilir ve osmanlı devleti kanuni sultan süleyman'dan kurtuluş savaşı'na kadar hep çimen olmuştur. bakmayın yeni osmanlıcılık hastalığından muzdarip bünyelerin anlamak istemedikleri de bu işte. osmanlı devleti'nin son iyi günleri kanuni sultan süleyman dönemidir ve işin ilginç yanı çöküşe giden yolda ilk taşları döşeyenler de yavuz sultan selim ve kanuni sultan süleyman olmuştur.
    2 ...