ilk örnekleri tanzimat döneminde atılan roman türü günümüzde hayatan kesitler vermektedir. bilindiği gibi ilk edebi roman namık kemal'in intibah adlı eseridir. intibah o dönemdeki sosyal yapıyı yansıtması açısından oldukça önemli bir eserdir (cariyelik sistemi gibi). ancak burada roman kahramanlarının gerçeklikle alakası yoktur. insanlar ya çok iyi ya çok kötüdür. bu gerçeklik servet-i fünun edebiyatına kadar böyle devam eder. edebiyatımızda modern anlamdaki romancılığı ilk kez halit ziya uşaklıgil başlatmıştır. gerek mai ve siyah'ta gerekse aşk-ı memnu'da istanbul'daki yaşantıdan kesitler verilmiştir ve bu kesitler de o dönemin gerçekleridir. reşat nuri güntekin ise çalıkuşu adlı eserinde o günlerde devlet yönetimindeki aksaklıkları, dini sömürüyü, yobazlığı, anadolu'nun geri kalmışlığını, laiklik ilkesinin gerekliliğini gözler önüne sermiştir. kurtuluş savaşı yılları dönemindeyse savaşla ilgili gerçeklikler yakup kadri karaosmanoğlu'nun yaban, halide edip adıvar'ın ateşten gömlek gibi romanlarıyla gözler önüne serilmektedir.
son yıllara baktığımızda romanlarımızdaki konuların, insanların, mekanların çoğalmasıyla gerçeklik kavramının bir hayli geliştiği görülmektedir. inci aral'ın mor adlı eserinde bir adamın komplo sonucu öldürülüşü, sevgi soysal'ın yenişehir'de bir öğle vakti'nde bir kavak ağacının gözüyle yenişehir semtinde yaşayan, her kesimden insanın hayatından kesitler, adalet ağaoğlu'nın fikrimin ince gülü'nde 1960'larda başlayan almanya'ya gitme furyasına kendini kaptıran ve kendini açıkgöz sanan bayram'ın almanya'dan memleketine geldiğindeki hayal kırıklığı, orhan pamuk'un cevdet bey ve oğulları'nda (ki bu roman yazarın ilk ve en güzel romanıdır.) cevdet bey'in bir aile şirketini nasıl kurduğu, osmanlı devletinden Türkiye cumhuriyetine geçişte bir ailenin yaşantısı, bu ailenin nezdinde türk toplumunun nasıl değiştiği anlatılmaktadır.
kısaca edebiyatmızda ilk denemelerinde halkın okuma alışkanlığını kazanması amacıyla roman yazılmış günümüze gelene kadar da gerçeklik romanımızın vazgeçilmez bir parçası olmuştur.
