hakkında "keşke hakkında her şeyi bilebilsem, keşke bir kez olsun elini sıkabilsem" diye düşünülen ve ne kadar imkansız da olsa bu istekten vazgeçilemeyen yazardır. günümüze çok az ama bir o kadar da değerli, hatta benim gözümde çok çok daha değerli eserler bırakabilmiş, hayatını Türkiye'nin karışık ve karanlık dönemlerinde düşünceleri uğruna kaybetmiştir. maria puder ölmemiş midir bilinmez ama kendisi fiziksel olarak ölse de edebi olarak her zaman zihinlerimizin bir köşesinde olacaktır.
yarattığı raif efendi karakteri ile her insanın içindeki yalnızlık duygusuna değinebilmiştir. ayrıca bu karakter benim için ayrıdır. zira kendimle özleştirmede "bu kadar olur" dediğim tek karakterdir.
haince bir pusuda yaşamını yitirdin ama gümülcine'nin soğuk şubatında iyi ki açmışsın gözlerini.ne acı ki ömrünün bir kısmını geçirdiğin, romanlarında nakış nakış işlediğin egenin bu ilçesi senle gurur duyacakken seni unuttu.
tanım olarak "üstat" diyebileceğim ve -maalesef ki- türkiye gibi 3. dünya ülkesinde ilk demlerinde doğmak gibi gaflete(!) düşmüş aşmış insan. kanımca 2000'li yıllardan önce doğmaması gerekirdi; zira türkiye, yeni yeni aydınına sahip çıkmaya henüz başlamıştır; mamafih yarım asırdan önce dönemlerde "komünist" yaftasıyla yazarlarını kollamamış, yetmezmiş gibi dışlamıştır.
şunu da belirtmeliyim: hani derler ya "yazılarında kendimi okur gibi oluyorum." abartısız söylüyorum ki üstadın okuduğum iki eserinde de kendimi her satırında buldum. eserlerinde soyutluk olsa da "insanoğlu gerçeğini" istisnasız okuruna tüm çıplaklığıyla aksetmiştir.
çok sevdiğim özlü bir sözüyle girdiyi bitiriyorum:
--spoiler--
buna içimdeki şeytan diyordum; müdafaasını üzerime almaktan korktuğum bütün hareketlerimi ona yüklüyor ve kendi suratıma tüküreceğim yerde, haksızlığa, tesadüfün cilvesine uğramış bir mazlum gibi nefsimi şefkat ve ihtimama layık görüyordum.
halbuki ne şeytanı azizim, ne şeytanı? bu bizim gururumuzun, salaklığımızın uydurması...içimizdeki şeytan pek de kurnazca olmayan bir kaçamak yolu...içimizde şeytan yok...içimizde aciz var....tembellik var....iradesizlik, bilgisizlik ve bunların hepsinden daha korkunç bir şey; hakikatleri görmekten kaçmak itiyadı var...hiçbir şey üzerinde düşünmeye hatta bir parçacık durmaya alışmayan gevşek beyinlerimizle kullanmaya lüzum görmeyerek nihayet zamanla kaybettiğimiz biçare irademizle hayatta dümensiz bir sandal gibi dört tarafa savruluyor ve devrildğimiz zaman kabahati meçhul kuvvetlerde, insan iradesinin üstündeki tesirlerde arıyoruz.
--spoiler--
Türk hikaye ve romancısı (1906 -1948). Gümülcinede dünyaya gelen Sa-bahattin Ali, istanbul Öğretmen Okulunu bitirdi (1926), bir yıl öğret-menlik yaptıktan sonra Millî Eğitim Bakanlığınca Almanyaya gönderildi (1928-1930); Aydın, Konya ve Anka-rada, sonra Ankara Devlet Konser- vatuvarında görev aldı.
Bugün Sabahattin Ali'nin öldürülüşünün üzerinden tam 65 yıl geçti. Türk Edebiyatının çok değerli kalemlerinden birinin "fâl-i meçhul" cinayete kurban gitmesinin 65. yılı. Ne kadar araştırdınız ne kadar okudunuz bilemem ama Sabahattin Ali davasıyla ilgili önemli bir kaç noktaya değinmek istiyorum. Sabahattin Ali'nin ölümünden önceki tutukluluğu pek ilginçtir. Aziz Nesin'in Cemal Sait Barlas denilen satılmış dönemin CHP milletvekiline hitaben yazdığı "Topunuz köküne kibrit suyu" yazısına "hükümetin manevi şahsiyetine hakaret" suçu gerekçesiyle dava açıldı. Aziz Nesin'e açılan davada Markopaşa'nın yazı işleri sorumlusu olarak yazının yayımlanmasına izin veren Sabahattin Ali'de yargılanacaktı. Durum böyle olunca Sabahattin Ali Markopaşa boşta kalmamalı düşüncesiyle yazıyı kendisinin yazdığını söyledi.Ölümünden önceki son hapsi bu oldu.3 ay hapis cezası alan Sabahattin Ali Üsküdar Paşakapısı Cezaevine konuldu ve ne hikmetse burada Berber Hasan ile tanıştı. ismi tanıdık gelmiyor değil mi? Berber Hasan Sabahattin Ali'yi Bulgaristan sınırında öldüren Ali Ertekin'in arkadaşı. Sabahattin Ali ile Ali Erkteki'ni bu şahıs tanıştırıyor.
Ali Ertekin mahkeme boyunca Sabahattin Ali'yi milli hisler ile öldürdüğünü söyledi.Daima bunu tekrarladı ve adeta alkış bekledi. işin ironik tarafı Ali Ertekin'i astsubay olarak çalıştığı günlerden orduda tanımış olan bir süvari yarbayı Tevfik Kılınç'ın sözleri:
-"Ali Ertekin'i alaydan tanırım. Alaydan üç tüfek çaldığı ve bunları yüzer liraya sattığı anlaışmıştı..Böyle bir adamın Sabahattin Ali cinayetinde milli hislerle davranacağına inanmıyorum."
Duruşmanın sonunda Ali Ertekin 4 yıl hapis cezasına çaptırıldı. Daha sonra af çıktı 2 yılla kurtuldu..Bu satılmış adam 48 yıl sonra kimsenin gündeme getirmediği bir açıklamada bulundu.
"Hapisten sonra gidip Milli Emniyet'ten iş istedim.Cevap vermediler.Bu işler böyle önce okşarlar insanı,sonra ne yaparsan yap derler.Her iş görülünceye kadar.."
"Her iş görülünceye kadar.." Her iş görülünceye kadar.."
Bir aydının derin devlet tarafından öldürülmesi hiç kimsenin umrunda olmaz tabi.
Sadece Sabahattin Ali mi bu ülkede katledilen aydınlar ? Tabi ki hayır. Abdi ipekçi,Uğur Mumcu,Sami Başaran,Kamil Başaran,Ahmet Taner Kışlalı,Hrant Dink ve daha pek çok aydın bir takım güçler tarafından öldürüldü. Bireyler değildi bu yazarları öldüren "büyük,derin" güçlerdi.
Yapılacak bir şey mi ? Kalmadı artık. Şimdi öldürülmeyip içeri atılıyor aydınlar. Ses mi çıkaralım ? daha çok beklersiniz.
"Ne oluyor,anlamıyoruz.Ama bir şeyler,bir şeyler var ki,kokuyor çok fena kokuyor."
-Sabahattin Ali
Not: Sabahattin Ali ve diğer yazdığım pek çok aydının hayat hikayesi belirli yazıları Nuri Kayış'ın derlediği ölüme götüren yazılar adlı kitapta mevcut. Oradan ve bir kaç kitaptan bazı yerleri not alarak bu bilgilere ulaştım. Daha yazılacak pek çok şey var. Ama nasılsa uzun yazılar okunmuyor.
65 yıl önce ciğeri beş para etmez bir çapulcu tarafından katledilen öğretmen, Türk edebiyatının en güçlü kalemlerinden, muhalif gazeteci, vicdanlı insan. fikirleri, romanları, hikayeleri, şiirleri ve tüm mevcudiyeti ile sonsuza kadar yaşayacaktır.
Ali Baba dergisinde yayımladığı 'Ne Zor Şeymiş" başlıklı yazıda, içinde
bulunduğu durumu şöyle
anlatmaktadır: 'Çalmadan,
çırpmadan bize ekmeğimizi verenleri
aç, bizi giydirenleri donsuz bırakmadan yaşamak istemek bu
kadar güç, bu kadar mihnetli, hatta
bu kadar tehlikeli mi olmalı idi'.
''çalmadan,çırpmadan,bize ekmeğimizi verenleri aç,bizi giydirenleri donsuz bırakmadan yaşamak istemek bu kadar güç,bu kadar mihnetli,hatta bu kadar tehlikeli mi olmalıydı.
namuslu olmak ne zor şeymiş meğer.bereket,zora katlanmasını bilen bu millet de namuslu...''gibi cümlelerle beni benden alan,şeffaf,duru aynı zamanda ironilerle dolu yazıları ve hikayeleri olan yazardır.
aziz nesin'in yazdığı ''topunuzun köküne kibrit suyu''başlıklı dahiyane yazıyı gazetenin basılmaya devam etmesi için ''ben yazdım'' diyerek üstüne alacak ve hapse girecektir.orda tanıştığı ve cinayet planlarına da dahil olduğu iddia edilen bir adamla tanışıp ölüme doğru yol alacaktır.
komünizmle mücadele kapsamında faili meçhul bir cinayete kurban giden, mesleği öğretmenlik olan aydın bir yazarımız idi. türk edebiyatının mihenk taşlarındandır.
