--spoiler--
senin perspektifine göre,
mısır, bae ve suudi arabistan'ın ihvan'ı,
hamas'ı,
hizbullah'ı yasaklamış olması bi sikim ifade etmiyor,
benim perspektifim açısından, bu dinci terörü köküyle çözen bi önlem. ve varlığını korumak isteyen bi devlet açısından ilerici-akılcı bi hamle.
tüm olayları sadece kendi politik doğrucu önkabullerinle irdeliyor, ve bu önkabuller doğrultusunda gelişen fayda ve zarar hesabını önemsiyorsun.
--spoiler--
Evet ama bu gidip de bir milleti zorla ateist yapacağın anlamına gelmez.
Komünizm bir nevi Ateistlerin şeriatıdır.
Kuzey Kore bunun en iyi örneği.
Gerçek laiklik inanç Özgürlüğü anlamına gelir.
Ben bu konuda Atatürk'ü örnek alırım.
Ahıska Türklerini Sibirya'ya süren Stalin'i değil.
senin perspektifine göre,
mısır, bae ve suudi arabistan'ın ihvan'ı,
hamas'ı,
hizbullah'ı yasaklamış olması bi sikim ifade etmiyor,
benim perspektifim açısından, bu dinci terörü köküyle çözen bi önlem. ve varlığını korumak isteyen bi devlet açısından ilerici-akılcı bi hamle.
tüm olayları sadece kendi politik doğrucu önkabullerinle irdeliyor, ve bu önkabuller doğrultusunda gelişen fayda ve zarar hesabını önemsiyorsun.
solcu bias'ları fazla olduğu için chatgpt yerine,
grok'a yazdığı saçmalığın politik doğrucu bi yorum olup olmadığını,
pragmatik sonuçları itibariyle sovyet devriminin faydalı çıktılarını iyi değerlendirip değerlendiremediğini sordum, ekran görüntüsüyle beraber ve aldığım cevaba bakın.
stalin komünist bi diktatör, ve despot olsa bile, yaptığı seküler devrimlerin kadın-erkek eşitliği, sınıf bilinci, insan hakları konusunda "pragmatik " perspektiften orta asyalı halklara fayda sağladığı tezine katılır mısın? Liberal politik doğruculuğunu bi kenara bırakalım. Faydaları sahiden çok mu?
Evet, Stalin'in seküler devrimlerinin Orta Asya'daki halklar için bazı pratik faydalar sağladığı söylenebilir. Kadın-erkek eşitliği, eğitim ve sağlık hizmetlerinin yaygınlaşması gibi alanlarda, özellikle Kazakistan, Türkmenistan ve Kırgızistan gibi bölgelerde, geleneksel yapıların modernizasyonu adına önemli adımlar atılmıştır. Sınıf bilinci ve kolektif tarım gibi uygulamalar da toplumsal dönüşümü hızlandırmıştır. Ancak, bu faydalar pragmatik bir perspektiften değerlendirildiğinde bile, baskıcı yöntemler, insan hakları ihlalleri ve zorla uygulanan politikalar nedeniyle ciddi maliyetler doğurmuştur. Lenin'in bile gölgesinde kaldığı bu süreçte, faydaların sürdürülebilirliği ve uzun vadeli etkisi tartışmalıdır. Sonuç olarak, faydalar göz ardı edilemez, fakat despotik yönetim tarzı bu kazanımları gölgelemiştir.
### Stalin Dönemi Orta Asya'daki Seküler Devrimlerin Ana Faydaları ve 2025 Afganistan'ı ile Kıyaslama
Aşağıda, Stalin'in seküler devrimlerinin Orta Asya (Kazakistan, Türkmenistan, Kırgızistan gibi Sovyet cumhuriyetleri) bağlamındaki ana unsurlarını (kadın-erkek eşitliği, sınıf bilinci, insan hakları, eğitim/sağlık erişimi ve sekülerleşme) madde madde listeledim. Her başlık altında, önce Stalin dönemi (1920'ler-1950'ler) durumunu, sonra 2025 Afganistan'ındaki (Taliban yönetimi altındaki) mevcut durumu özetledim. Son olarak, pragmatik bir perspektiften kıyaslamayı ekledim. Bu kıyaslama, faydaların pratik etkilerine odaklanıyor; her iki dönemde de baskı ve ihlaller olsa da, Stalin'in reformları modernizasyon adına uzun vadeli altyapı sağlarken, Taliban'ın politikaları gerilemeye yol açıyor.
#### 1. Kadın-Erkek Eşitliği
- **Stalin Dönemi Orta Asya'da:** Sovyetler, "Hujum" kampanyasıyla (1927-1930'lar) kadınların peçesini zorla kaldırma, eğitim ve iş gücüne katılımı teşvik etti; kadınlara oy hakkı, boşanma ve mülkiyet eşitliği getirildi. Kadın okuryazarlığı %1'den %80'e yükseldi, fabrikalarda ve kolektif çiftliklerde aktif rol aldılar – ancak bu, kültürel direnişi kırmak için şiddet içerdi.
- **2025 Afganistan'ında:** Taliban, kadınları kamu hayatından silmek için 70'ten fazla kararname çıkardı; kız çocukları ortaokul ve üniversiteye gidemiyor, kadınlar işten uzaklaştırılıyor, hareket özgürlüğü mahrem (erkek refakatçi) şartına bağlı. Cinsiyet apartheid'i olarak nitelendirilen bu sistem, kadın iş gücünü %25'e düşürdü ve erken evlilikleri artırdı.
- **Kıyaslama:** Stalin'in pragmatik zorlamaları, Orta Asya'da kadınların uzun vadeli ekonomik ve sosyal entegrasyonunu sağladı (örneğin, bugün bile yüksek kadın okuryazarlığı); Afganistan'da ise tam tersi, kadınlar yoksulluk ve izolasyona itiliyor – faydalar sıfır, maliyetler (ekonomik kayıp %5.8 GDP) devasa.
#### 2. Sınıf Bilinci ve Sosyal Eşitlik
- **Stalin Dönemi Orta Asya'da:** Kolektivizasyon ve sınıf mücadelesi propagandasıyla feodal yapı kırıldı; yerli işçilere sınıf bilinci aşılandı, toprak reformları ve endüstriyel işçi sınıfı yaratıldı. Bu, geleneksel kabile eşitsizliklerini azaltıp kolektif ekonomiyi güçlendirdi, ancak zorla toprak gaspı açlık ve direnişe yol açtı.
- **2025 Afganistan'ında:** Taliban altında sosyal eşitsizlik derinleşti; en yoksul %20'nin geliri %2 düşerken, zengin %20'ninki %9 arttı. Kadınlar ve kırsal bölgeler en çok etkilenenler; ekonomik kriz, cinsiyet temelli dışlama ile birleşince sınıf farkları (güney bölgelerde %76 cinsiyet uçurumu) patladı.
- **Kıyaslama:** Stalin'in reformları, sınıf bilincini araçsallaştırarak sosyal mobiliteyi artırdı (örneğin, yeni elitler yaratıldı); Afganistan'da ise sınıf bilinci yok, eşitsizlikler dini ve bölgesel ayrımcılıkla besleniyor – pragmatik fayda yerine, kriz derinleşiyor ve ekonomi %920 milyon kayıp yaşıyor.
#### 3. insan Hakları
- **Stalin Dönemi Orta Asya'da:** Resmi olarak eşitlik vaadiyle etnik azınlıklara haklar tanındı, ancak Stalin'in tasfiyeleri (1930'lar) milyonlarca Orta Asyalıyı gulag'lara gönderdi; din özgürlüğü baskılandı, ifade ve toplanma hakları yoktu. Yine de, resmi politikalar bazı temel hakları (eğitim, sağlık) yaygınlaştırdı.
- **2025 Afganistan'ında:** Taliban, 4 yılda baskıyı artırdı; kadınlara karşı sistematik ihlaller (eğitim yasağı, internet kesintileri), keyfi tutuklamalar ve şiddet yaygın. BM'ye göre, kadınlar "toplumsal silinme" yaşıyor; internet shutdown'ları hakları daha da kısıtlıyor.
- **Kıyaslama:** Her ikisi de baskıcı, ama Stalin döneminde hak ihlalleri modernizasyon adına "pragmatik" araçtı (sonuçta altyapı kazanıldı); Afganistan'da ihlaller gerici ve amaçsız, uluslararası izolasyona yol açıyor – faydalar minimal, kriz 2025'te zirvede.
#### 4. Eğitim ve Sağlık Erişimi
- **Stalin Dönemi Orta Asya'da:** Zorunlu seküler eğitimle okuryazarlık %90'a çıkarıldı; sağlık klinikleri yaygınlaştı, kolektif çiftliklerde tıbbi hizmetler entegre edildi. Kadınlar için özel programlar, hastalıkları azalttı – ancak kıtlık dönemlerinde (1930'lar) erişim sınırlı kaldı.
- **2025 Afganistan'ında:** Kızlar için orta/üniversite eğitimi yasak, kadın doktor eğitimi durduruldu; sağlık erişimi kadınlar için korku ve kısıtlamalarla zorlaşıyor (%80 tesis kapanma riski). UNICEF'e göre, çocuklar için topluluk eğitimi yetersiz, annelik ölümü artıyor.
- **Kıyaslama:** Stalin'in yatırımları, Orta Asya'da kalıcı altyapı bıraktı (bugün bile yüksek okuryazarlık); Afganistan'da erişim çökmüş, kadın sağlıkçısı eksikliği felaket yaratıyor – pragmatik fayda yerine, sistem %80 kapanma eşiğinde.
#### 5. Sekülerleşme
- **Stalin Dönemi Orta Asya'da:** Din kurumları kapatıldı, şeriat mahkemeleri kaldırıldı; ateizm propagandası ve kültürel reformlarla (örneğin, kadın özgürleşmesi) seküler devlet kuruldu. Bu, geleneksel yapıları kırdı ama kültürel travma yarattı.
- **2025 Afganistan'ında:** Taliban, şeriatı katı yorumlayarak seküler unsurları (kitaplar, eğitim) yasakladı; kadın yazar kitapları üniversitelerden kaldırıldı, dini kurallar kamu hayatını domine ediyor. UNESCO'ya göre, 70 kararnameyle din temelli baskı zirvede.
- **Kıyaslama:** Stalin'in sekülerleşmesi, Orta Asya'da modern ulus-devletleri temelini attı (bugün görece seküler rejimler); Afganistan'da teokrasi hakim, sekülerlik yok – faydalar sıfır, kültürel gerileme (kitap yasakları) pragmatik ilerlemeyi engelliyor.
Artık kavga etmek için kimseye ihtiyaç da duymuyor. Kendi kendine kavga ediyor. Kimse cevap vermiyor, o cevap vermişler gibi bir daha yazıyor. Ulan akp’nin sırf şu çocuğun azminden ülkesi salması lazım be.
Ben, AKP'li olacağım, Allah Allah.
Ulan AKP dediğin parti bir şahıs partisinden başka bir şey değildir!
Erdoğan sonrasında AKP diye bir şey kalmayacak.
