Anadolu'da ilk olarak Bolkar dağları civarına yerleşmiş ve buraya bu ismi (orijinali bolgar / Bulgar dağı) vermişlerdir.
Özünde bu isim bolgar Türklerine atıfla vermişlerdir.
Yine varsaklar ANADOLUDA iLK TÜRKLEŞME HAMLESi olarak bilinen TOROSLAR BÖLGESiNDE BULGAR TÜRKLERinden başkası değildir.
Tarihi kayıtlarda yönetici boy olarak geçmeleri sebebiyle Osmanlı idaresine yani farklı bir hanedana uzun süre bağlı kalmak istemeyip sürekli isyanlarla anılmıştır.
Yine Osmanlı kayıtlarında ise varsakların Anadolu'da değişime en çok kafa tutan boy olduğu görülmektedir.
Klasik türk konargöçer yaşamını bırakmamak için 1700-1865 yılları arasında kozanoğulları derebeyliğini kurmuşlardır.
Anadolu'nun türk milliyetçiliği seviyesi en yüksek boylarından biri, belki en milliyetçisidir.
"14. yüzyıldan itibaren Anavarza yöresinde Varsak ve Avşar Türkmenleri egemen olmuş ve 16. yüzyıldan itibaren Kozanoğulları yönetiminde fiilen bağımsız bir Türkmen beyliği Sis ve Anavarza Kalelerinde egemen olmuştur. Halkın hak ve hukukunu yüzyıllarca dış saldırılara karşı korumuşlardır. Osmanlı Devletinin konar-göçer Türkmenleri yerleşik hayata geçirme politikasına karşı çıkmışlardır. Kozanoğlu Beyliği üzerine 1864-1866'da Derviş Paşa kumandasındaki Fırka-yı islahiye gönderilmiştir."
anadolu'nun son kitlesel halde konargöçer olan türkmen boyu.
aynı zamanda anadolu'nun son konargöçer türkmen derebeyliğinin (kozanoğulları 1700-1865) ana unsuru.
çekik gözlü oranı yüksektir.
tarih boyunca asi ve aşırı milliyetçi/türkçü yapıları ile ön plana çıkarlar.
daha çoğu milletin aydınları milliyetçilik ne bilmezken
toros dağlarında gezen, eğitimsiz, aşk şiirleri ile tanınan karacaoğlan dahi yeri geldiğinde
"kozan dağından aslımız,
arı (saf) türkmendir neslimiz.." diyebilmiştir.
osmanlı'ya devşirme imasında bulunabilecek ve kendilerine saf türkmen diyebilecek kadar deli bir türklük anlayışına sahiptirler.
karamanoğlu beyliği'nin de en büyük müttefiki ve en seçme çerileri varsak idi.
yine cem sultan'ı anadolu'da en çok koruyup kollayan varsaklar idi.
kayılar ve osmanlı'ya nazaran avşarlar ile araları iyidir.
avşar karamanoğlu'na varsaklar canları ile,
varsak kozanoğlu'na avşarlar canları ile destek olmuşlardır.
kardeşlerdir.
toros dağlarına yayılmış ve özellikle kozan dağlarında (orta toroslar) çoğunluk sağlamış bir türkmen boyu.
toros dağlarının dışında konya ereğli, kırşehir, aydın koçarlı civarında da varsak nüfusu bulunur.
anadolu'nun boy bilinci en kuvvetli birkaç boyundan biri.
anadolu'da orta asya kültürünün getirisi konargöçer hayatı terk eden son (bu nedenle yörük türkmen boyları arasında da sayılır) türkmen boyu.
1865'e dek osmanlı'ya dahi tabi olmamış, başlarına buyruk yaşamışlardır.
1700-1865 yılları arasında kozan dağlarında hakimiyet kurmuş ve bu süre içinde osmanlı'yı bölgeye sokmamışlardır.
sosyokültürel merkezleri kozan ve feke civarıdır.
kimi tarihçilere göre bulgar türklerinin velentür kolunun devamı (ki güçlü tezler mevcut), kimi tarihçilere göre oğuzların içinde federasyon bir boy (lakin buradaki kanıtlar pek aklıma yatmadı) tartışmaları mevcuttur.
toros dağları hattı boyunca yayılan, toroslar boyunca özellikle kozan ve çevresinde yoğunluk kazanan yörük türkmen boyu.
kars'a isim veren (karsak) boy olmakla birlikte anadolu'ya selçuklu akınları ile birlikte girse de horasan'dan gelmemiş, kafkasya civarından anadolu'ya giriş yapmış bir türk grubudur.
oğuz federasyonu olduğu tezi bulunsa da bunu destekleyecek pek bir kanıt bulunmamaktadır. bulgar türklerinin ardılı olduğu tezi ile ilgili pek çok kanıt eski entrylerde sıralanmıştır.
osmanlı döneminde anadolu'da halk türkçesinin kalesi olmuşlardır.
tarihten bugüne milliyetçi ve gerektiğinde asi bir duruş sergilemişlerdir. (bkz: kozanoğulları) ve (bkz: dadaloğlu), (bkz: karacaoğlan).
Anadolu'da Oğuzların belki en milliyetçi boyu olan avşarlar/Avşar Türkleri ile sürekli yardımlaşma ve dayanışma halinde olmuşlardır.
farklı dönemlerde; varsaklar Avşar Karamanoğlu'na, Avşarlar varsak Kozanoğlu'na kesin destek sunmuştur.
Türk dünyası araştırmaları 2013'te Varsakların bolgarların Velentür boyunun devamı olduğu ele alınmış, onogurların da en büyük ardılları oluşlarına dek değinilmiştir.
"VARSAK : IRMAK SAKA'sı demektir, kelime anlamı olarak.
Geçimini, Irmak kenarlarında yaşayıp ırmaktan yani suyundan, balığından sağlayan SAKlar anlamında bu adı almışlardır. Tabii ki Anadolu'ya gelmeden yüzyıllarca önce.
Evet, SAKA ( iskit) TÜRKLERi nin OĞUR kolunda _VAR_ kelimesi : IRMAK anlamına geliyordu . Bu SAKA (iskit) Türkçesinin OĞUR kolu ,bizim şu anda konuştuğumuz OĞUZ (ŞAZ ) Türkçesinden biraz farklıydı. Onlar OĞUR (LiR ) Türkçesi ile konuşuyorlardı . SEKiZ : SEKi R , YÜZ : YÜ R , DENiZ : TENGE R , ÖKÜZ : ÖKÖ R , OĞUZ : OĞU R olarak söylenirdi. KAMIŞ : KAMI L olurdu . Yani bizim Z miz R , Ş miz ise L olurdu . Şu anki ÇUVAŞ Türkleri halen bu dili kullanıyorlar .
Eski BULGAR , AVAR ,HAZAR Türkleri de böyle konuşurlardı. Dilleri biraz değişmiş olsa da Rusyadaki YAKUTiSTAN bölgesinin yerli halkı da işte bu YAKUT (iSKiT : SAKA) Türkleridir hala.
VARSAK Türkleri doğrudan Yakutistandaki bu SAKA Türk halkının kankardeşidir.
Çünkü zaten kendileri SAKA adını günümüzde hala koruyan SAKA ( iskit) lardır.
VARSAK ( iskit ) Türkleri ise Anadoluya gelip soydaşları olan OĞUZ tÜRKMEN boyları ile bütünleşmiş, onları da aralarına almış, bu yüzden de artık Türkmen boyu olarak anılmışlardır.
SONUÇ : VARSAKlar Anadoluda soydaşları olan OĞUZ ( Türkmen ) Türkleri ile bütünleşmiş olan SAKA ( iskit ) Türklerinin OĞUR kolunun evlatlarıdırlar . Yakutistan SAKAlarıyla ve de ÇUVAŞ Türkleriyle de direk ve doğrudan kan akrabalarıdırlar. Bu kesin bir gerçektir. "
-------------------------------------------
"Onlar Saka Türklerinin bir boyudur ve Alper Tonga''nın torunlarıdır. Saka( iskitya) devletinin yıkılmasından sonra kurulan Part devletini, Varsak isminde bir hanedanın yönettiği çeşitli kaynaklarda yazmaktadır. Varsaklar, Kafkasyadan Kars bölgesine gelmişler ve burada Varsaklılar Beyliği''ni kurmuşlardır. Kars isminin de varsak adından geldiğine dair çeşitli görüşler vardır. Varsakların, Anadolu'daki Türkmenleri bir araya toplamaya çalışmaları ve Osmanlıya baş eğmemeleri, onların yönetici ve kurucu bir soydan geldiklerini kanıtlar gibidir. Varsaklar ve diğer Türk boylarının tarihleri derinlemesine incelenirse, ilginç sonuçlara ulaşılacağı kesindir."
Kültürel açıdan Kozan dağlarında baskın olan, Anadolu'daki ilk yurtları bolgar dağları olan (dağa bu ismi onlar vermiştir) ve Osmaniye Düziçi'nden Silifke, Kırşehir, konya Ereğli, Antalya Korkuteli, aydın Koçarlı'ya kadar uzanan hat üzerinde dağılan Türkmen boyu.
Her iki taraftan mensubu olduğum boy.
Anadolu'nun son konargöçer boyu (1865), belki en milliyetçi, boy bilinci oğuz avşarları ile en yüksek olanı.
Atsız'ın deli kurt romanında Gökçen'in mensup olduğu boy şeklinde yer verdiği boydur aynı zamanda.
"Karamanoğlu'nun en seçme çerisi Varsaklardır.."
Varsak Boyu (Varsaklar) Oğuzlar'ın Üçok koluna bağlı bir Türk Boyu. Ulaş, Elvanlı ve Kusun gibi obalara ayrılırlardı. On üçüncü asırda, Anadolu’ya gelerek, Tarsus-Mersin civarındaki dağlık araziye yerleştiler. Osmanlı-Karamanlı mücadelesinde, Karamanoğulları tarafında yer aldılar. Memluklar'la da komşu olduklarından, zaman zaman Karamanlılara karşı da tavır aldılar. Varsakların bir kısmı, Çelebi Sultan Mehmed zamanında, Osmanlı idaresi altına alındı. Osmanlı-Akkoyunlu savaşında, bir kısım Varsaklar, Akkoyunlu tarafını tuttu. Savaş sonunda, Uzun Hasan’la birlikte iran’a gittiler (1473). Anadolu’da kalanları, Fatih Sultan Mehmed'e tabiiyetlerini arz ettiler. ikinci Bayezid’e karşı Cem Sultan'ı destekleyen Varsaklar, Yenişehir Savaşından sonra, bu işten vazgeçtiler. Osmanlı-Memluk mücadelesinde, Memluklar lehine hareket edip, içel sancak beyliğini ele geçirdiler. Ancak, Sadrazam Davud Paşa, bunları denetim altına alarak, çoğunluğunu, Karaman, Kırşehir, Antalya, Aydın ve Maraş tarafına sürgün edip yerleştirdi (1487). Bu durum, Varsakların bir daha devlet aleyhine birleşmelerine imkan vermedi.
Kimi tezlere göre oğuzlaşmıştır ve özünde bolgar Türklerinin VELENTÜR boyuna bağlı türk oymağıdır.
Bolgar Türklerinin kafkasyadaki en kalabalık oymağı olduğu tahmin edilir.
Anadolu öncesi kaynaklarda önce barshan, sonra karsak ve Anadolu'dan itibaren varsak ismi ile anılan türk grubu.
Türkiye sınırlarında bir yeri yurt tutan ilk türk grubudur.
Oğuzlar Anadolu'ya henüz geldiklerinde Kars civarında yaşamaktalar idi.
Kars ismi karsak ismina atfen karsak olmuştur.
Oğuz göçü öncesi büyük ölçüde tengrici veya hristiyan olan karsaklar büyük ölçüde islam'ı seçti ve oğuzlaşma yolunda ilk adımı attılar.
Sultan Alparslan'ın Malazgirt zaferi sonrası müslüman karsaklar oğuzlar ile Anadolu içlerine göç etmiş ve Toroslara yerleşmiştir.
Toros dağlarında ilk yerleştikleri bölge Silifke ve Tarsus arasında kalan bolkar dağları'dır.
Halk arasında Bulgar Dağı olarak da bilinir. Bolgar ismi bolgar Türklerine atfen verilmiştir.
Bu yörede ise varsakların yerleştiği yerlerden Kadirli'nin (günümüz ismi) eski adı kars'tır. Yine aynı bölgede varsak nüfusun yoğun olduğu Aladağ'ın eski adı karsantı'dır.
Bu isimleri bölgeye gerçekleşen varsak göçü sonucu karsak ismine atfen almışlardı.
Kozan dağlarını yurt bildikten sonra Avşar Türkmenleri ile yakın ilişki kuran varsaklar Karamanoğlu'na yakın bir çizgide durmuş, Osmanlı-karamanoğlu'nu mücadelesinde desteklemiştir.
Daha sonra Ramazanoğlu beyliği'nin Osmanlı'ya tabi olması ve Osmanlı'nın konargöçerlerin yaşamına müdahale etmeme kararı ile başlarda Osmanlı hakimiyeti sorunsuz gitse de daha sonraları Osmanlı'nın yerleşik hayata geçin telkinleri ile Osmanlı'ya da isyan etmişlerdir.
1700-1865 yılları arasında Kozan dağlarına hakim olarak burada bir Kozanoğlu derebeyliği kurmuşlardır.
Yine bu dönem Karacaoğlan ve Dadaloğlu gibi ozanlarla halk edebiyatı ile halk Türkçesinin kalesi olmuş, konargöçer türk kültürü ile de Anadolu'da Türklüğün yıkılmaz kalelerinden olmuştur.
1865'te ise fırka-i islahiye ordusunun Kozanoğulları'nı dağıtması ile yeniden Osmanlı hakimiyeti sağlanmıştır.
Kurtuluş savaşı döneminde milli mücadele yanlısı bir tutum izlemiş olan Kozan ile varsaklar; milli mücadele hareketinden bağımsız olarak işgallere karşı ilk protesto mitingini Kozan'da düzenlemişlerdir. Daha sonra Mustafa Kemal'in milli mücadele hareketinin ufukta görülmesi ile bu hareketin parçası olmuşlardır. Kurtuluş Savaşı'nda bizzat aktif görev almış ve Kozan müdafaa-i hukuk cemiyeti'ni kurmuşlardır. Bu cemiyetin ilk adı intibah'tır.
Cumhuriyet döneminde de ilk Türkçü partilerin kuruluş yeridir Kozan.
ilk Türkçü/milliyetçi partilerden Türkiye köylü partisi Kozanlı remzi oğuz arık tarafından kuruldu. Daha sonra bu parti MHP'nin atası sayılacak cmkp'nin iki bileşeninden biri oldu.
Milliyetçi çizgiden olan ve Türk tarih kurumunun en önemli başkanlarından biri olmuş Yusuf Halaçoğlu yine Kozanlıdır.
"ıssık gölü kenarında yaşadıkları sırada arap bir gezgin olan temim bahr kendilerinden bahsederken savaşçı özelliği en belirgin türk boyu demiş ve 100 barshan (varsak) 1000 karluk'u mağlup eder gibi kişisel bir yorumda bulunmuştur."
Özelikle Kozan yöresi ilçelerinde baskın Türk boyu.
Gazneli devleti kurucu ve yönetici hanedanı da varsaklara mensuptur. Tarihi bir Varsak devletidir.
çeşitli tezlere göre avşar veya bulgar türkü oymağı, kimilerince ise oğuz boyları federasyonu olan; anadolu'da ''toplu'' halde yerleşik hayata geçen son türk grubu.
tezini somut delillerle destekleyen grup ise bulgar türklerinden bir oymak olduğunu savunan grup.
onu ise avşar tezini savunan grup desteklese de, buradaki delillerin sebebi olarak avşar ve varsakları aynı çatıda buluşturup kaynaştıran varsak kozanoğulları derebeyliği olması ihtimali de yadsınmamalıdır. aynı zamanda varsakları avşarlardan ayıran, hiçbir avşar yöresinde bulunmayan türkçe yer isimleri de bulunmaktadır.
yine de en çok kabul gören yörede avşarlardan ayrı sayılacak kadar büyüyen, en büyük avşar oymağı oldukları tezidir.
tabi bunun pek çok güncel siyasi sebebi mevcut da diyebiliriz.
lakin avşarların bir kolunun veya bir federasyonun kozan'dan aydın'a, kırşehir'den antalya'ya, maraş'tan ereğli'ye kadar geniş bir coğrafyaya yayılmış olması ve kimliklerini korumuş olmaları da düşündürücüdür.
oklar pek çok açıdan yeniden bulgar türkleri tezine dönmektedir.
tarsus ve devamında kozan yöresine yerleştikten sonraki tarihleri (karamanoğlu, memlük, osmanlı ile ilişkileri-kozanoğlu derebeyliği tarihi) hemen hemen net olsa da, öncesi için pek çok tez bulunan türk boyu.
menşei olarak barshan boyunun devamı olduğunun dışında şu şekilde de tezleri bulunan türk boyu.
aralarında fuat köprülü gibi isimlerin de bulunduğu bir teze göre varsaklar ilhaniler devrinde gelen Türk-Moğol zümrelerinden biridir.
bir başka teze göre varsaklar bulgar türkleri ile iç içe yaşamış, karşılıklı etkileşimde bulunmuş bir türk boyudur. hatta kimilerince bulgar türklerinin bir koludur.
ve hatta kimilerince son bulgar türkleri bizzat varsaklardır.
Varsaklar'ın menşei konusuna Mehmet Eröz, farklı bir tarzda yaklaşarak, "Hristiyanlaşan Türkler" adlı eserinde, bunlann Bulgar Türkleri'nden oldukları ihtimali üzerinde durmakta ve bu konuda şunları söylemektedir:
"Bazı kaynaklardan anlaşıldığına göre, Bulgar Türkleri eski tarihlerde müslüman olmuşlar ve Karamanoğullan ordusu içinde müslüman Türk askerleri olarak bulunmuşlardır. Gerçi, Bulgar Türkleri'nin boylarından olması muhtemel olan Varsaklar hakkında Neşrinin 'kefere-i Varsak' deyimini kullanmış olması, çok eski tarihlerin şifahi bilgilerinin bu yönde olduğu ihtimalini akla getirmektedir.
Bu konudaki başka bir rivayete göre de yine Varsakların eski bir Bulgar boyunun adı olduğu üzerinde durulmaktadır.
Kırzıoğlu, "Kars Tarihi" adlı eserinde Varsak Türkmenleri ile Bulgarlar arasındaki ilişkiye değinerek bu konuya şu şekilde bir açıklık getirmiştir:
Varsak Türkleri, Kars Bulgarları'nın arasında önceleri Hristiyan iken sonradan Müslüman olmuşlardır. Ve onlarla beraber Anadolu'ya gelip Çukurova'ya yerleşmişlerdir.
Demek ki Kırzıoğlu'na göre Varsaklar Çukur-Ova'ya Kars Bulgarları ile beraber gelmişler ve inanç konusunda onlardan etkilenip kısa da olsa belli bir dönem Hristiyan olarak kalmışlar, daha sonra Müslüman olmuşlardır. Ancak onların Bulgarlar ile iç içe yaşamaları Bulgar olmalarını gerektirmez kanaatindeyiz.
eklemeden geçmeyelim; bugün mersin'deki bolkar dağları, ismini bulgar kelimesinden alır.
barshan boyu tezine gelirsek barshan boyu da bir alt kimliktir ve tıpkı varsaklar gibi tam olarak hangi kategoride olduğu muallakta olan, kendi başına buyruk bir türk boyudur. ki bu hali ile bu tezlere zıt bir tez değildir.
kaşgarlı mahmud'a göre alp er tunga'nın oğlundan, soyundan gelen boy.
barshan ismi ile kayda geçmiştir.
ıssık gölü kenarında yaşadıkları sırada arap bir gezgin olan temim bahr kendilerinden bahsederken savaşçı özelliği en belirgin türk boyu demiş ve 100 barshan (varsak) 1000 karluk'u mağlup eder gibi kişisel bir yorumda bulunmuştur.
barshan kelimesi orta asyada zaman içinde barsak'a kadar evrilmiş (pek çok kaynakta sırası ile barshan, barsgan, barsak isimleriyle kayda geçilmişlerdir) ve b harfinin v'ye geçirgenliği ile en son varsak olmuştur.
ıssık gölünden kozan dağlarına uzanan bir yolculuğun hikayesidirler.
alp er tunga'nın, gazneli devleti'nin kurucusu sebük tegin'in, gazneli mahmud'un, baybars'tan emirlik alan kara isa bey'in, memlüklü berke han'ın ordularını tek başına mağlup etmiş musa bey'in, konargöçerlik uğruna osmanlı'yı 170 seneyi aşkın bir süre kozan dağlarına sokmayan kozanoğlu'nun hala izole ve saf kalmış torunlarıdırlar.
geçmişinde sadece osmanlı ile değil karamanoğlu, ramazanoğlu ve memlükler ile de olumlu olumsuz pek çok ilişki içine girmiş, bazen aynı safta durmuş, kimi zaman karşılıklı savaşmış ve pek çok kez galip gelebilmiş olan türk boyu.
ilk olarak karamanlılar ile komşu olmaları ile başta ufak bir husumet yaşamışlardır.
''Varsaklar ve Ramazanlılar 14. yüzyılın ikinci yarısında Memlûklerin Halep naipliğine tabi olarak hareket etmekteydiler[lxx]. Bu esnada Toros silsilesinde Bolkar Dağı'na kadar ilerleyen başka bir Türkmen beyliği de (Karamanlılar) yine yanlarında başka bir Varsak grubu olduğu halde batı ve kuzey-batı tarafından Ermenileri sıkıştırmaya başlamışlardı. Karamanlılar, Ermenek, Mut ve Silifke'yi ele geçirdikten sonra Bolkar Dağı'na kadar ilerleyerek buradaki Varsaklarla önceleri hasmane münasebetlere girişmişler[lxxi] ise de, daha sonraları kendi taraflarına çekmeye muvaffak olmuşlardır. Bu dönemde Varsakların başında Yahşi Bey bulunuyordu[lxxii].''
daha sonra aynı karamanlılara osmanlı ile mücadelesinde destek vermiş ve tarsus'un fethinde başrol oynamışlardır.
''Nitekim, Varsaklar, 1378 ve 1397 tarihlerinde Karamanlılar ile Osmanlılar arasında yapılan savaşlarda Karaman ordusunda yer aldıkları gibi[lxxix], Karamanlı Mehmed Bey'in 1400'lü yılların başında Tarsus'u Ramazanlılardan almasında[lxxx] da etkin rol oynadılar. Ancak, Ramazanlı Ahmed Bey'in Mart 1415'de Tarsus ve civarını tekrar ele geçirmesi üzerine bir çok Varsak aşireti Ramazan hakimiyetine girdi[lxxxi].''
Sultan Baybars döneminde Memlükler ile ilişkiler ve Kara isa Bey ile Varsakların Memlüklere tabi olması.
''Karamanlı ibrahim Bey devrinde bir kısım Varsak aşireti Memlük tarafına geçmiştir. Nitekim, 12 Aralık 1427'de Varsak beylerinden Kara isa, 40 kişilik nökeri ile Mısır'a giderek Sultan Baybars'a itaatlerini ve bağlılıklarını bildirdi. ''
Memlüklerin Varsaklar'a verdiği değeri Kara isa Bey'in oğlu Musa Bey'e emir ünvanı vererek göstermesi ve Musa Bey'in ilerleyen zamanlarda isyancı Halep valisi Tağrı Birmiş'i desteklemesi ile Memlüklere isyan etmiş olması. Sonucunda Memlüklerin isyanı bastırmak için yolladığı ordu komutanları ile Musa Bey'in ölümü ancak savaş alanında Varsak zaferi.
''Bu başlangıç ve ziyaret Memlükler nazarında Varsakların değerini ve itibarını artırmıştır. Nitekim Barbays, verdiği itibarı göstermek için Varsak beylerinden Kara isa oğlu Musa Bey'e emirlik rütbesi verdi. Musa Bey, Baybars'tan sonra Memlük tahtına oturan Sultan Çakmak'a karşı isyan eden Halep valisi Tağrı-Birmiş'i destekledi. Tağrı-Birmiş isyanının bastırılmasından sonra Mısır'a giden Ramazanlı Eylük'ün tavsiyesi ve telkinleri ile Sultan Çakmak, Musa Bey üzerine asker sevk etti. 1439'da Emir Eylük ve Emir Hoşgeldi ed-Dividdar komutasındaki bu kuvvet ile Musa Bey arasında yapılan savaşta, her üç komutan da öldürüldü. Komutanları ölmekle birlikte savaştan galip ayrılan taraf Varsaklar oldu[lxxxiv].''
Daha sonra yeniden Karamanoğlu-Varsak yakınlaşması vuku buldu.
Osmanlı-Karaman mücadelesinde Karamanlıları destekleyen Varsaklar için Kemalpaşazâde ibn-i Kemal "Varsak-ı pür-nifak ve bed-fiâl" (Yaptığı işler kötü ve nifak dolu Varsak) sözlerini sarf etmiştir.
1397 yılında yapılan akçay savaşı'nda karamanoğlu ordusunun önemli bir bölümünü varsaklar oluşturmuş, yenilgi üzerine karamanoğlu beyliği'ne destek vermek yerine bir süre yurtlarına çekilmişlerdir.
ta ki karamanlıların kasım bey ile yeniden varsakların desteğini almasına kadar.
karamanoğlu beyliği ve takribinde ramazanoğlu'nun tarihin tozlu sayfalarına karışması ile birlikte bu kez varsaklar tek başlarına 1660'larda osmanlı'ya karşı gelmişler ve 1700'den 1865'lere değin yurtları olan kozan sancağı yöresinin kontrolünü ellerinde tutmuşlardır. (bkz: kozanoğlu) (bkz: dadaloğlu) (bkz: fırka i ıslahiye)
anadolu'dan öncesine gitmek gerekirse gazneli devleti'nin kurucusu sebük tegin barshan boyundan kabul edilmektedir.
türkçe'deki v-b harflerinin değişimi ve barshan boyunun başka bir ardılı iddiası olmaması sebük tegin'in boyu olan barshan-barsah'ların varsak olduğu tezini güçlendirmektedir. bu teze göre gazneliler devleti varsak menşeili bir devlettir.
türkmen kelimesi arapların türkleri kendi dillerinde anlatmak için kullandıkları bir kelimedir ve türk anlamına gelir. insanlar türkmen kelimesinin başka bir boyu tanımladığını sanıyor. sanki türkten farklımış gibi. türkmen, türk ün arapça söylenişinden başa bişey değildir.
bu arkadaşlar toros dağlarında yaşarlar, mhp'den başka partiye oy vermezler, ekonomik açıdan vasat halde olmalarına rağmen milliyetçilikleri hep ön plandadır.
yemek kültürleri çok zayıftır, içi hamur kalınca bir sac ekmeği onların ana besinidir.
yemek yedim demezler mesela ekmek yedim derler. onlar için o kadar önemlidir ı ekmek.
toros dağlarını mesken tutmuş, anadolu'nun yerleşik hayata son geçen oğuz boylarından biri.
yerleşik hayata geçme maceraları 1865'te başlamıştır.
1600-1865 arası kozan yöresine hüküm sürmüşler ve osmanlı'yı kozan yöresine sokmamışlardır. fırka-i islahiye sonucu varsak derebeyliği kozanoğulları yıkılmıştır.
ramazanoğulları'nın da kuzey hattını oluşturan varsaklar, safevi devleti'ni oluşturan birkaç sünni gruptan bir tanesidir.
kozan yöresinde; karacaoğlan ve dadaloğlu (dadaloğlu kozanoğlu şairi bir avşardır) ile türk halk edebiyatının, anadolu'daki saf türkçenin kalesi olmuşlardır.
aydın'dan, giresun şebinkarahisar'a; bursa orhaneli'den, merkez nevşehir'e; tokat zile'den, malatya arapgir'e dek anadolu'ya yayılan varsak türkmenleri'nin en yoğun oldukları yöre akdeniz bölgesi'nin toros dağları hattıdır.
bu hatta ise kozan yöresi varsak türkmenlerinin etki ve kültür merkezi, kalbi konumundadır.
kozan yöresi ve çevresinde varsakların boy bilinci sağlam bir şekilde kendini muhafaza etmeye devam etmektedir.
toros dağlarından uzaklaştıkça hem nüfus yoğunluğu, hem etkileri, hem de boy bilinçleri azalmaktadır.
lakin kırşehir varsakları ve konya'nın cihanbeyli ilçesine bağlı kozanlı kasabasının varsakları bu durumun nispeten aksine bir tablo sergilemektedirler.
varsakların anadolu'daki göçlerine göz gezdirecek olursak ramazanoğlu beyliği kurulmadan önce yöreye gelen varsak türkmenleri ilk olarak tarsus merkezli konargöçer hayat sürmüşlerdir. bu sebeple anadolu'daki ilk belgelerin kiminde kendilerine ''tarsus türkmenleri'' adı verilir.
daha sonra kilikya krallığı'nın yıkılmasıyla kozan yöresini türkleştirmek üzere kozan'a kitlesel bir göç yaşanır. 1300'lerden itibaren varsakların kalbi, merkezi kozan dağları olacaktır.
edit: aşağıdaki iddiaların kimi doğrudur.
ekonomik olarak pek parlak durumda değillerdir. geneli memurdur. durumları iyi de olsa, kötü de olsa milliyetçidirler.
yemek kültürüne gelir isek kebap ve hamur ön plandadır.
orta asya'nın yemek kültürünü de yansıtır aslında yemek kültürleri. bugün moğolistan'daki duha türklerinin çadırlarında pişen yiyeceklerin de temeli iki şeye dayanır; et ve hamur.
ve ayrıca kebabımıza, sabah ciğer şişimize, sac böreğimize, bazlamamıza kurban olun.
edit2: kızılbaş olduklarına dair iddialar gerçek dışıdır.
bizzat varsak kültürü içinde büyüyen, varsak türkmeni ben henüz kızılbaş tek bir varsak görmeyi bırakın, duymuşluğum dahi yok. sünnidirler. lakin dindar olduklarını söyleyemem.
kültürel türkçülük nedir merak edenler varsa varsak köylerini gezmeli ve siyaset tartışmalarına girmelidir.
savundukları şeye herhangi bir isim vermeseler dahi pratikte birebir türkçülüğü savunan insanlar göreceksiniz.
