the great dictator

charlie chaplin in ilk sesli çekilen filmidir...chaplin,filmde iki karakteri canlandırmaktadır.hitler dönemini mizahi unsurlarla anlatan mükemmel bir film..

chaplinin nazi almanyası ile taşşak gectiği film. diktatör hynkel ve yahudi berber rollerini üstlenen şarlo, çeşitli kesişmeler sonucu, yanlışlıkla diktörün yerine gecer, olayda buradan sonra kopar. Film finalindeki konuşmasıyla, kabus gunlerinin insanlık seruvenine asla engel olamayacağını belirterek, özgurluk için yaşayın buyurmaktadır.

beni duyma olanağı bulanlara diyorum ki: umutsuzluğa düşmeyin! üstümüze çöken bela vahşi bir istilanın ve insanlığın gelişmesinden korkanların duydukları acıların bir sonucudur sadece. ınsanlığın kini gelecek diktatörler yok olup gidecektir. halktan zorla aldıkları iktidar yine halkın eline geçecektir. ve insanlar ölmeyi bildikleri sürece, özgürlük yok olmayacaktır. askerler, bu vahşi adamlara adamayın kendinizi... sizi hor görüyor, size köle gözüyle bakıyor, hayatınızla oynuyorlar. davranışlarınıza, düşüncelerinize, duygularınıza hükmetmeye kalkıyorlar. sizi hayvan terbiye eder gibi şartlandırıp, aç bırakıp topun ağzına sürüyorlar. doğaya aykırı bu adamlara teslim etmeyin kendinizi... bu makine gibi duygusuz , makineleşmiş adamlara! yüreğinizde insan sevgisi taşıyorsunuz! nefrete kapılmayın. ancak sevilmeyen kişiler nefret eder. sevilmeyenler ve anormal olanlar... askerler, kölelik uğruna dövüşmeyin. özgürlük için dövüşün!

benito mussolini ve adolf hitler i yarıştırarak, faşizmi ve onun ağababalarını yerin dibine sokup çıkartan film.

her sahnesi kırıp geciren, chaplin in yukselişte olan nazi tehlikesinin ileride ne halt olacagını onceden kestirdigi sinema tarihinin en komik filmlerinden biri. hynkel in vaazleri, yer kureyle oynayısı ve de bir alman atasozunu dile getirisi ozellikle yarılma sebebidir.

çok cesurcadır, özellikle son sahnesi tüm savaşlar için tüm insanlıktan özür diler niteliktedir.

filmi izlerken; çekildiği ve yayınlandığı tarihin 2. dünya savaşı hitler almanyası ile aynı zaman diliminde olduğu bilinmelidir.

komiktir. düşündürücüdür. ve çok sert eleştirel bir filmdir. kısacası tam manasıyla bir propaganda filmidir. ki şarlo nun bu filmden sonra başı epey bir ağrımıştır.

ayrıca: (bkz: hinkel) (bkz: tomanya) (bkz: tusolini)

1940'da henüz amerika nazi almanyasına savaş ilan etmeden önce çekilmiş olaması ile çok daha fazla takdir edilen harika bir komedi filmidir. gelmiş geçmiş en iyi oyuncudan ders niteliğinde bir insanlık ve oyunculuk örneğidir. hakkında fazla yorum yapmaya gerek olmayan efsane bir filmdir.

(bkz: charlie chaplin)

final konuşması ile insanı alıp bambaşka diyarlara götüren filmdir.

çekildiği dönemi düşündüğümüzde charlie chaplin 'in büyüklüğünü daha rahat açımlayabildiğimiz başyapıttır. dvd'si alınıp başucuna koyulmalıdır. ve arada çıkartılıp tozu falan alınmalıdır.
her manada üstün bir filmdir. güldürür güldürürken finaliyle yakıp yıkar.beter kılar.bugün için tekrardan izleme isteği uyandırmıştır.
şu malum ara konuşmalar hiciv sanatının doruklarında gezildiğini gösterir.
mussolini ve hitler 'in atıştığı sahneler yarar geçer.
10 üzerinden 10!

şarlo nun paulette goddard ile oynayıp yönettiği 1940 yapımı abd yapımı politik komedi filmidir.literatürde ilk sesli filmi denir ama şarlo aslında çok da konuşmaz!çünkü o zamanın almanyası(filimde tomanya geçiyor) savaştan yeni dönmüş yahudi berberi canlandırır.filimde adolf hitler in bir parodisi olan Adenoid Hynkel karakteri ve yahudi berber tiplemesi eş zamanlı canlandırılır.şarlo özellikle bu filimde mükemmel bir hitabet yapmıştır, Adenoid Hynkel i konuştururken.öte taraftan şarlo mizanseni bu kadarla sınırlamamış musolini ve napolyon karışımı bir karakteri Adenoid Hynkel karşısına napoloni imitasyonuyla koymuştur ki bir işgal sahnesinde sarayın salonunda karşılıklı atışırlar, insan gerçekten gülmekten kırılır o panoramaya.özellikle Adenoid Hynkel in sarayındaki askerlerle olan diyalogları ve ofisinde üzerinde dünya haritası olan kocaman bir balonla oynaması acayip eğlencelidir.

filmin en can alıcı yanı yahudi berbere benzeyen Adenoid Hynkel in yanlışlıkla yahudi berber sanılıp tutuklanmasından sonra kaçak komutanı shultz ile toplama kampından firar etmiş yahudi berberin dönemin avusturyası(osterlich diye geçiyor filimde)nda kürsüde yaptığı konuşmadır:

-liberty liberty liberty liberty....askerler siz birer koyun değilsiniz, siz insansınız, halklar özgürdür, insalık iyi olmalı ve birbirini gözetmelidir...

ayrıca o dönem almanyasında düşmanlara karşı yapılan psikolojik savaşa da sık sık değinilir:özellikle hayalet uçak, kurşun geçirmez elbise, 9 kat açılır kapanır paraşüt paranoyaları Adenoid Hynkel in komutanları tarafından çevreye yayılır ama ortada komediden başka bir şey yoktur!!

yahudi berberin komşusu çamaşırcı kadın hanna ile kıvılcımlanamayan aşkıysa şarlo nun ciddi bir drama düşkünü olduğunu anlatmıştır.güçlü bir senaryo örgüsüyle sonuna kadar izletiyor kendisini bu filim söylemedi demeyin...

hinkel'in kıçı ile -balondan-dünyaya vurması ve dünyanın elinde patlaması kırıp geçirten film. nur içinde yatsın sevgili şarlo ne diyelim.

(#8053631) *
aslında filmin final nutkunu alkışlayan halk aptal maptal değildir. öbür konuşmaları da. korkunun ve sınırsız itaatın resmedilişidir.
ama haksızlık ediyorum şimdi, korkak ve sınırsız itaatkar halk simgesine aptal deme hakkım bulunmuyor muydu? chaplin de bundan bahsetmiyor muydu? o bakışlar şaşkın bakışlar değil miydi?

charlie chaplin'in muhteşem oyunculugunu gözler önüne serdiği film.özellikle berberde Brahms's Hungarian Dance no. 5 sahnesi ile şarlonun sessiz sinema tarzı filme taşınmıştır.

faşizmi ve kapitalizmin ileri aşaması olan emperyalizmi yerden yere vuran muhteşem bir charlie chaplin filmi. 1940 yılında çekilen filmde şarlo hem hitler'i tiye alan tomanya diktatörü hynkel i hem de birinci dünya harbi gazisi bir yahudi berberi canlandırmıştır.

finalinde tomanya diktatörünün yerine geçen berber muhteşem bir konuşma yapar ve siz kendinizi o'nu ayakta alkışlarken bulursunuz.

(bkz: charlie chaplin in the great dictator konuşması)

Bence dünya sinema tarihinin en komik en eğlenceli filmdir.
Kimsenin götünün yemediği bir dönemde; adam her şeyi göze alarak, seyirci kaygısı
duymadan, tüm itirazları elinin tersi ile iterek, faşizmle dalga geçecek enfes bir film yapmıştır.
Bu her babayiğidin harcı değildir.

Filmde faşizm taşlanmıştır.
Charlie, Hitler'i itin götüne sokup çıkardıktan sonra, o koca penisini çıkarıp üzerine işemiştir.
Hatta taşşaklarını da top oynar diye, Hitler'in eline vermiştir.

hitlerin, götüyle şişirilmiş dünyayı havaya kaldırıp oynadığı sahne muhteşemdi.
tabi hitler taklidi konuşmalar da.
büyüksün charlie chaplin!

filmin hitler döneminde çekilmiş olması inanılmaz bir cesaret örneğidir. charlie chaplin tüm dünyaya oyunculuk dersi vermektedir.

sadece adenoid hynkelin konuşma sahnesi bile [http://www.youtube.com/watch?v=LMV4oGzxu7g ] yarılmaya yeterdir. O nasıl mimiktir, ses tonunu kullanmadır arkadaş *

hynkel'in götüyle balon dünyaya vurduğu sahne charlie chaplin'in detaycılığını göstermesi açısından önemlidir. bu uzun sahnenin her bir planı, her planında götün her durumu, hareketi senaryoda tek tek yazılmıştır. sahnenin 5 dk olduğunu düşünürsek götü aşağı yukarı inip kalkan adamı anlatan dolu dolu 5 senaryo sayfası eder. chaplin, sahnenin kusursuz olmasını da bu detaycılığına borçludur belki de.

1940 yılı yapımı charles chaplin' şaheseri film, yönetmen, senarist ve başrol kendisidir.

chaplin' filmde iki rolde oynar tomanya lideri hynkel (hitler) ve bir yahudi berber, hitlerin belkide gücünün doruğunda olduğu bir dönemde çekilmiş taşlamalarla dolu kara mizah örneğidir.

http://www.youtube.com/watch?v=LMV4oGzxu7g

filmin çekildikten sonra abd nin almanya ile savaşması da filmin pr ına katkıda bulunmuş olsa gerek.
charlie chaplin in eşşiz eseri.
filmdeki her 2 rölü de gayet güzel oynamış.
diğer filmleri gibi sessiz olmaması da filmi daha çekici ve akıcı kılıyor haliyle.
(bkz: charlie chaplin in the great dictator konuşması)

bir dehanın eşsiz eseri. bir film 70 yıl sonra hala güldürüyor ise içinde evrensel bir mizah ve yüce bir deha barındırıyordur. son sahnedeki konuşma her dinlenildiğinde büyüler. chaplinin kafadan salladığı almanca hala güldürür.

son sahnede" wake up hannah wake up" diyor ya chaplin bir filmde hem nasıl gülünür hem nasıl ağlanılır öğretmiştir bize.

son konuşması çok duygusaldır. güzel bir yapıt. izlemeyenlere izlenilmesi şiddetle tavsiye edilir. pişman olmazsınız.

sinema tarihinin en cesur ve anlamlı filmidir. şöyle ki: günümüzün osuruklu oyuncu ve yapımcıların aksine, otoriteden korkmayan bir filmdir. bırakın otoriteyi, dönemin en korkulan adamları olan hitler ve musollini'ye bile ayarın kralını vermiştir.
şimdi bu adamın ismi sonsuzlukta yankılanmasın da kiminki yankılansın?
-viva şarlo !
edit: imla

--spoiler--
filmde sözde hitler'in dünya şeklinde olan balonu çocuklar gibi oynaması.. elinde, ayağında, hatta götünde sektirirken balonun birden patlaması.. büyüksün chaplin.
--spoiler--

muhteşem bir film. özellikle charlie chaplin'in konuşması büyüleyici.