aslında en dönmek istediğiniz yere dönüşünüzü imkansızlaştıran şeyleri ömrünüz boyunca aklınıza getirecek ve her aklınıza geldiklerinde kendinizden soğumanıza sebep olan duygudur. içten içten yer sizi ve dönemeyeceğinizi bir yandan gözünüze sokarken diğer yandan da elinizi kolunuzu bağlayıp karşınıza oturup dalga geçer.
insanın yaptığı hatayı farkettiği anda hissettiği duygu bütünüdür, o ana dek bunun bir hata olduğu farkedilmez. ne acıdır ki o an, değiştirelemez gerçeğe üzülmekten, kendini yıpratmaktan başka insanın elinden bir şey gelmez. işte bu zamanı, geçmişini kontrol edememe, ellerinin kollarının bağlı olduğunu hissetmedir zaten insanı asıl çıldırtan, enerjisini tüketen. insan; hayatından, geçmişinden, kafasından, herşeyinden silip çıkartmak istediği davranışları veya olaylar için pişman olur. belki kafasını taşlara vurur, belki içini kanata kanata alışmaya çalışır. kimi zaman 5 dk. öncesi kimi zamansa yıllar öncesine dönebilmek için yalvarır tanrıya, dönüp de yanlışlarını düzeltmek için...
aslında bir tür sorumluluktan hatta bazen kendinden kaçmadır pişmanlık. insan geçmişte yaptığı davranışların sorumluluğunu alır da "evet bunu ben yaptım, yapmayabilirdim daha iyi olurdu; ama yaptım" diyip arkasında durursa asla pişmanlık hissetmez. geçmişte olmuş bitmiş bir olay için insanın elinden bir şey gelmediğine göre üzülüp kendini yıpratmayı bırakması gerektiğini görmesi gerekir, geçmişe belki dönemez; ama önünde bir de gelecek zaman vardır. eğer bu zamanı geçmişe üzülerek harcarsa işte asıl hatayı yapar, geleceğini de şimdiki zamanını da yemiş bitirmiş olur. insan asıl bunu yapabildiği zaman güçlüdür, ruhu ve kalbi aynı yönde gitmektedir işte; çünkü başarabileceği en zor şey budur hayatta...
45 yaşında, çakırkeyif olduğun bir zaman, öyle bir geçer zaman ki şarksını dinlerken geçmişi düşünüp, yapmak isteyip yapamadığı ve yapamayacağı şeyleri hatırlamaktır. 20 yaşındayken hayal ettiği insan olamamanın verdiği duygudur.
herşeyin dönüp dolaşıp dayandığı yer işte tam burasıdır. "hayat"ın tek kelimelik çağrışım testlerinde illa ki bir eşiti istenmişse gözünüz kapalı şekilde "pişmanlık" yazabilirsiniz. herşeyden ve herkesten duyulan sonsuz ve sebepsiz bir pişmanlık. insanoğlunun en büyük sakatlığı, çözülmesi en güç sorunu.
daima daha iyiye varmak istemenin, yaşamını maksimize etmenin, en rasyonelini, en idealini bulmanın çabası ile asla yakanızı bırakmayan bir boktan hissiyat.
pişmanlık için illa ki bir şeylerin kötüye gitmiş olması gerekmez. iyiye varan insan da kafasında çakan "acaba" ampulü ile diğer şıkların getirisi üzerine düşünecek, o ufak acaba yine içinde ufak da olsa bir pişmanlık barındıracaktır. her tercih bir vazgeçiş olduğuna göre kaçışınız yok üzgünüm.
insanoğlu özünde kötümserdir. yaşamını, bir olayın neticelerinin daima kötü/olumsuz olması ihtimali üzerine şekillendirir. alacağı kararların negatif etkilerini, yapacağı hamlelerin menfi sonuçlarını düşünerek haraket eder. iyi/güzel/doğru olacağına inandıkları kararları sorun teşkil etmeyeceği için tek amacı kötüyü bertaraf etmek olan insan mecburen ve istemsizce kötümser olacaktır. insan doğası pesimistliğe predispozedir. herkesin içinde farklı oranlarda barındırdığı bir kötümser ruh vardır, ve bu hem vicdan denilen hadiseyi beslerken, hem de hayatımızı daha sağlıklı idame ettirmemizi sağlayan kararlar için bize yardımcı olur.
kötümserlik yaşamın risklerine karşı insanoğlunun geliştirdiği savunma mekanizmasıdır. ayakta kalmasını ve zarardan sakınmasını sağlar. işte bu kötümser ruh sonucu insan "en iyi" olan bir kararı neticesinde dahi diğer ihtimaller üzerine kafa yoracak, dile getirmese ve belki de net olarak zihninden geçtiğini farketmese bile pişmanlık hissine kapılacaktır. pişmanlık illa ki kişinin farkında olmasını gerektirmez. "pişmanım" kelimesini telafuz etmeyi gerekli kılmaz. pişmanlık her ihtimalin ve seçimin içerisinde bir nebze barınır. seçtiğiniz yol ondan ne oranda tadacağınız belirler sadece. tamamen kurtulmak imkansızdır. o herşeyin içinde sinsice sizi sarmalamayı bekler.
kötümser insan doğası kararlarını verirken tadacağı bu hissi aklının daima bir ucunda tutarsa o ölçüde neticeyi hafifletebilir. her seçim kaçırılmış onca fırsat demektir. her tercihin bir "keşke"si, bir "daha iyisi olabilirdi"si vardır. hiç bir zaman en mükemmele ulaşamayacağımız -dahası en mükkemmeli diye bir şey olmadığı için- için ancak bir katre daha iyisi, daha güzeli, daha doğrusu mümkündür. siyahı seçmek beyazı, maviyi, kırmızıyı, mor'u ve daha nicesinini seçmemektir. ya da tersten bakarsak beyazı, maviyi, kırmızıyı, moru ve daha nicesinini seçmemiş olmanın sonucu siyah'ı seçmiş olmaktır. bu sebeple aslında keşkelerimizin bir anlamı yoktur. keşkelerimiz tecrübe etmeden keşke pozisyonuna düşemeyeceği için dövünmenin de manası yoktur.
bir kararın rasyonel olmadığını farkedip ardından keşke ile başalayan cümleler kurmak ancak o kararın yaşanıp test edilmesi ile mümkün olur. insan davranışlarının ne gibi neticeler vereceğini bimez. milyonlarca yıldır durmadan tekrar eden ve evren içerisinde sonsuz bi döngü içerisinde deveran eden tüm davranışlar, sözler, olaylar her seferinde farklı neticelere varmaktadır. hayatın işleyiş mantığı formel değildir. iki kere ikinin altı milyar insan için altı milyar cevabı vardır. yani hayat aslında nesnel tecrübelerden yola çıkarak bir "en doğru" sunmaz bize. altı milyar insan, altı milyar faklı akıl yürütme metodu ve altı milyar başka pişmanlık demektir.
sadece öznel hamlelerimizin sonuçları bizi daha yetkin kılar. o sebeple keşke dememek için de yine deneyip yanılmak gerekir. yanılmadan "keşke"ye varamayan insan bu defa diğer şıkkın "keşke"si altında ezilerek ihtimaller deryasında boşa kulaç atar.
hayatın özü ve insana kattığı sarsılmaz tek his pişmanlıktır. cevap verilmesi gereken soru; sıfır pişmanlığın olduğu bir karar var mıdır, var ise bunun ölçülemezlik kriteri sebebiyle doğrulanabilmesi mümkün müdür? yaşam pişmanlıklarımızın toplamı ve tattığımız zararların acabalarından arta kalanladır. pişman olmak iyidir, sizi yetkinleştirir. bir türk filozofunun dediği gibi "kirlenmek güzeldir".
şu an ağır bir şekilde hissettiğim duygu. insanın içi içini yiyor. keşkeler beynini kemiriyor. sanırım bu pişmanlık duygusunu atlatmak da zor oluyor en azından şahsım adına zor oluyor. eğer bir de yanında çaresizlik varsa yapacak bir şeyin yoksa geçirdiğin her gün, her saat, her dakika, her saniye zehir oluyor. sadece düşünüyorsun başka bir fonksiyon yok yapabilecek bir şey yok... asla yaşanmaması gereken bir durum. yaşanıyorsa da çok da düşünmemek gerek aslında çünkü anca öyle atlatılıyor ama o da çok zor işte... düşünmemek...
yaş farkı altıdır iki kardeş arasında. erkektir ikisi de. büyük olan liseye yeni geçmiş, yeni yeni alışmaya çalışmaktadır arkadaş çevresine. haftasonları da evine dönüp ailesiyle zaman geçirmektedir. anne babasını çok sevmesine rağmen kardeşiyle hiç vakit geçirmemiştir oysaki tam da ona ihtiyacı olan zamanlarda. tam birlikte oyun oynamak için can attığı zamanlardır kardeşinin, parklarda sallanmak için, onun yanından ayrılmamak için, arkadaşlarını görmek için çırpındığı senelerdir, her küçük kardeş gibi belki de. ancak hiçbir zaman kardeşini yanına alıp gezmemiştir, soranlara da bunu açıklamak için binbir yalan uydurmuştur. kardeşi onunla fazladan bir saniye geçirebilmek için gözyaşlarını dökerken, o oralı bile olmamıştır.
okul başlamış, ikisi de okullarına devam ederken yatılı okuyan oğlumuza telefon gelir, eve çağırırlar. telefona kitlenmek, sonrasında hıçkırıklara boğularak ağlamak gelir çocuğa, kimseye açıklama yapamaz yine gözleri kıpkırmızı olsa, yüreği düğümlense, içinde, boğazında kocaman bir yumruk oluşsa da, artık tek başınadır ailesinin yanında, bu gerçeği öğrenmiştir. engelli kardeşi hayata gözlerini yummuştur abisinin yanında birkaç saniye daha geçirebilmenin özlemiyle. engelli olmasından utanan, onu yanına alarak parklara, sinemaya götürmeyen, başkalarının onu öz kardeşiyle görmesinden utanan abisi, artık tek başınadır. ama içindeki pişmanlığı hayatı boyunca silemeyecektir. gözlerinin yaşı ölene dek içine akacaktır, bağıra bağıra ağlamak isteyecek belki de ağlayacak ama kardeşini mutlu edemediği gerçeğini değiştirmeyecektir. yoktur artık, onu ne kadar sevdiğini öğrenememiştir hiç, insan engelli kardeşinden utanır mı? pişmanlık iş işten geçtikten sonra ortaya çıkan zavallıdır!
insan olmayi basaranlara has bir duygudur. her halti yedikten sonra, etrafindaki insanlari kirdiktan sonra zerre kadar pismanlik duygusu duymayan ve zeytin yagi gibi üste çikmaya çalisan insanlarda bulamayacaginiz duygudur. bazen aci verse de, insani yaninizi size hatirlatan duygudur.
büyük bir keşke düşünselidir. keşke dersiniz dönüp bir daha baksaydım, tutsaydım elinden, bir kez daha öpseydim, sarılsaydım en kocamanından dersiniz. çok geçtir hepsi için. ama işte kafayı bir kere sardı mı düşünceler sizi yiyip bitirir. sonunda kendinizi yüksek promilli ve şişmiş gözlerle bulursunuz. işte böyle bir şeydir pişmanlık...
çoğunlukla hissedilmemesi gereken bir duygudur.yaşanılan dakikaları zehir eder.bir süre unutulabilir yapılan hata,fakat sonra hatırlandığında yine acı verir.aslında ne kadar uzun süre unutulursa sonrasında hissedilen acı o kadar fazlalaşır.bu nedenle yapılan hata üzerinde iyice düşünülmeli,düzeltilmeye çalışılmalıdır.tabi ki düzeltilebilecek bir hata ise...
'Batan güneş için ağlamayın; yeniden doğduğunda ne yapacağınıza karar verin' demiş Carnegie isimli bir zati muhterem.
hayatta pişmanlik duyacağimzi o kadar eylem yapiyoruz ki. dogdugumuz ilk günden geberdiğimiz son güne kadar.
fakat hatalar yapilmak içindir ona okey. ama pişmanlik duymak da ne demek? bilmeyiz ki pismanlik denen illet ruha tuz ruhundan daha cok hasar verir?
graham greene'nin cüzzam adli romaninda geciyordu galiba 'ne yaptiğim değil ne yapacağim önemli' diye...
önemli olan bu hayatta yapilan sabaliklarin yasini tutmak değil yeni dogan güne sifirlanarak baslayabilmektir.
çünkü gecmiş bir beladir insanin basinda. pişmanlikta öyle. pişmanlik yasanacak günleri yıkar gecer sadece.
ahmet özkan bir röportajinda eskiden olan bitenler için ''onlar seferi zamanlardi pişmanlik duymuyorum, yasanmasi gerkiyordu onlarin ama dogru da değildi'' diyebilmişti.
binaeylehen pişmanlik bir zehirdir. bugunu ve yarini bok eder.
geçmiş günleri hatırladığın zaman özlem,öfke ve bazen de acıyla beraber hissedilen duygu. tek başına olsa bu kadar koymaz insana ama özlemle birleşince içinden çıkılmaz bir durum haline geliyor. ne güzel günlerdi.şimdi bana çok uzaklar,sanki hiç yaşanmamış gibi ya da yaşadıklarıma inanamıyormuşum gibi. insanın neden şimdiki aklı hiç bir zaman 'şimdiki aklım olsaydı' diye bahsedilen o zaman da olmaz acaba? ama acıdır ki biliyorum hiçbir gözyaşı o günleri bana geri getirmeyecek.
