federico garcia lorca'nın ölmesine sebep olmuş, franco'ya iktidarı armağan etmiş, 1936-39 arasında ispanya'yı kasıp kavurmuş savaştır. ayrıca;
(bkz: silahlara veda)
(bkz: çanlar kimin için çalıyor)
Karman çorman bir siyasi tarih, gözünü kan bürümüş taraflar ve insanlığın bittiği ülke. ispanya iç savaşı oldukça karmaşıktır. Çoğu kişi bu savaşı tam bilmez, yarım bilgilerle yorum yapar. Ancak arapsaçına dönmüş bu ülkede çok net bir tarih yazmak imkansızdır.
Her iki taraf da savaş suçlarının ağa babasını icra etmiştir. Toplu katliamlar, sınıfsal temizlik, soykırım, cinayet, işkence, terör, anarşi, tekmili birden ne istersen var.
ikinci ispanyol Cumhuriyeti'nin 1931'de ilanından 5-6 yıl sonra sol devrim yapılmaya kalkılmış, özel mülk kollektifleştirilmek istenmiş, toprak sahipleri öldürülmüş, sağcı siyasi liderler hapishanedeyken polis tarafından vurularak öldürülmüştür. Ayrıca, Katalan ve Bask bölgelerine muhtariyet verilmesi, ülkenin birliğinin dağılması tepkilerine yol açmıştır. Ayrıca, ülke çapında kiliseler yağmalanmış, yakılmış ve binlerce din görevlisi linç edilmiştir.
Bunun sonucunda sağcı ordu darbe isyan etmiş, muhafazakar köylü halktan destek bulmuş, Fas'tan getirdikleri destek birliklerle acımasız, sistematik ve vicdansız bir yok etmem makinasına dönüşmüştür. Ele geçirilen şehirlerde ne kadar cumhuriyetçi varsa (ispata gerek yok, komşu iftirası bile yeterlidir) kurşuna dizilmiş ve cephe gerisinde sorun yaratacak nüfus kalmamıştır. Benzer biçimde, Cumhuriyetçi milislerden esir düşen tüm askerlerin tamamı kurşuna dizilmiştir. General Mola'nın ifadesine göre, cephe gerisinde onları beslemek ve kollamak için yeterli kaynak bulunmamaktaydı.
Hükümete bağlı kalan işçi kesimi, bazı köylüler ve kent merkez ağırlıklı kimi vatandaşlar Cumhuriyet'e destek verdi. Buna ilaveten, ayrılıkçı Bask kesiminin (Bilbao, Oviedo vs.) tamamı (dindar, komünist, milliyetçi, anarşist, liberal vs hepsi) Cumhuriyetçilerden yanaydı. Katalan bölgesi (Barcelona, Tarragona vs) zaten ağırlıklı olarak Cumhuriyetçi idi. Ordu isyankar tarafta olduğundan hükümeti korumak milis güçlerine düşmüştü. Halka silah dağıtıldı. Sendikalar ve benzer örgütler ilk başta kendi başlarına hareket eden bir silahlı koalisyon iken, altı ay sıonra Madrid savunmasında ancak düzenli ordu birlikleri halini alabildi. Ancak bu süre zarfında Franco'nun orduları büyük avataj elde etmişti.
1939 ilkbaharına kadar süren savaşta yüzbinlerce insan öldürüldü, katledildi veya kayboldu. Milliyetçi kesimin kazandığı zafer sonra ispanya'da monarşi yeniden tesisi edildi, devlet üniter bir yapıya döndü ve 1970'lere kadar Franco'nun demir yumruklu diktasıyla yönetildi.
1936 yılında ispanya'nın solcu cumhuriyetçi hükümetine karşı sağcı ispanyol milliyetçilerinin darbe girişiminde bulunması ve bunun neticesinde 3 yıl süren iç savaştır.
rusya bu savaşta cumhuriyetçileri desteklerken, almanya, italya, portekiz milliyetçileri desteklemiştir. savaşta yaklaşık 500bin insan ölmüştür. 1939 yılında madrid'i ele geçiren milliyetçiler 36 yıl boyunca ülkeyi diktatörlükle yönetmiştir. (bkz: francisco franco)
o dönemin ispanyol sanatçısı pablo picasso bu savaştan etkilenerek en ünlü tablosu olan guernica'yı çizmiştir. normalde apolitik olmasıyla bilinen picasso bu savaştan sonra komünist partilerde faaliyetlerde bulunmuştur.
bu savaş için ikinci dünya savaşı provası da denir. çünkü savaşan taraflar, ikinci dünya savaşında birbirlerine karşı savaşacak ittifaklar tarafından desteklenmiştir.
''ispanya iç Savaşı, 17 Temmuz 1936 - 1 Nisan 1939 tarihlerinde ispanya'da milliyetçiler ile cumhuriyetçiler arasıda gerçekleşmiş iç savaştır. Savaş, 17 Temmuz 1936'da General Francisco Franco'nun komutasındaki milliyetçi güçlerin seçimle işbaşına gelen Cumhuriyetçi "Halk Cephesi" koalisyonuna karşı ayaklanmasıyla başlamıştır. Üç yıl süren ve ispanya'da büyük yıkıma yol açan iç savaş, 1 Nisan 1939'da milliyetçilerin zaferi ile sonlanmıştır. Savaşın sonucunda ispanya'da Franco'nun, 1975'deki ölümüne kadar sürecek olan, diktatörlüğü dönemi başlamıştır.
Hitler ve Mussolini isyanın başlamasından hemen sonra Franco'nun emrine birer uçak filosu göndererek 13,500 kişiyi Fas'tan ispanya'ya taşıdılar. Müteakip günlerde de 200,000'i geçen Alman, italyan ve Arap askeri bölgeye sevk edildi. Bunun karşısında Cumhuriyetçiler, SSCB'nin desteği ve muhtelif ülkelerden gelen gönüllülerin desteğini aldılar. Bu savaşta Alman Kondor Lejyonu hava taktiklerini ve teorilerini denemek fırsatı buldu. Bunlar içinde en önemlisi 27 Nisan 1937 yılında Guernica'nın yoğun hava bombardımanı ile yokedilmesiydi.
ispanya'ya oldukça fazla miktarda tank ve zırhlı araç gönderilmişti. Ne var ki, bunlar, zırhlı birlik teorisine uygun olarak kullanılmadı. Tanklar, piyade destek elemanı olarak kaldı. Bu durum, batılı gözlemcilerin zihinlerinde yanlış imaj bıraktı ve onlar tankın stratejik bir unsur olmadığı yanılgısına düştüler.
Mart 1939'da Falanjistler, yarım milyon ölü-yaralı, bir milyondan fazla sürgün ve sınırsız tahribata sebep olarak ülkeye hakim oldular. Almanlar deneyim açısından en kazançlı çıkan ülke oldu. ispanya iç Savaşı Hitler'in durumunu güçlendirdi. Fransa üçüncü bir Faşist komşuya sahip oldu.
Ayrıca Akdeniz'deki bu gerginlik Hitler'in Orta Avrupa'da rahat hareket etmesini; Avusturya ile Çekoslovakya'yı ilhakını kolaylaştırdı. Ayrıca Madrid'i Berlin-Roma Anti Kominterin paktına yakınlaştırdı. 1940'da Çelik Pakt adını alacak olan üçlü dayanışmanın temelleri de atılmış oldu.''
