Bu aralar ölüm yıldönümü galiba. Geçenlerde Eyüp kabristanina necip fazil gibi önemli zevatin kabirlerini ziyarete gittim, o üstadın kabrini okuduktan sonra yukari doğru ciktim baktim ku fevzi ÇakmakÇakmak'in aile kabristani var orda; basinda bekleyip biraz dusundum, sonra aklima kadir mısıroglu'nun fevzi cakmak hakkindaki uyarilari geldi, bu yüzden tepkimi göstermek için kabrinu okumadan gerisin geriye döndüm.
Bakin fevzi cakmak kötü biri demiyorum, sonradan kuran ehli biri olmuştur ama önce mustafa kemal'in inklaplari zamaninda ondan yana tavır takindigi icin kabrinde tepkimi gösterme ihtiyaci hissettim.
Dünyadaki sayılı Mareşallerden biridir. Türkiyenin tek mareşalidir. Akla hemen Atatürk gelecektir. Fakat atatürk ün mareşalliği meclis tarafından çıkarılan kanunla verilmiştir. Gerçeği yansıtmaz. Ülkemizde bazı sokak ve caddelerin isimleri de kendisinden gelir.
doğrudur aslında ikinci adama ismet inönü demek ne kadar doğrudur tartışılır.... mesela ismet inönü görünen yüzdür, görevden de alınması epey kolaydı. iki numaraya fevzi çakmak'ta denilemez. ancak atatürk ile birlikte asıl güçler yakup şevki subaşı, cevat çobanlı ve fevzi çakmak'tır. fevzi çakmak ve cevat çobanlı osmanlı'da genel kurmay başkanlığı da hatta harbiye nazırlığıda yapmışlardır. ismet inönü o dönem yarbay falandı... yani fevzi çakmak ve cevat çobanlı kurucu kadronun komutanlarıdır. yakup şevki subaşı ise bu kadronun komutanları ve harbiye'den hocalarıdır. kurucu kısıtlı kadro tarafından kendisine büyük saygı duyulmakta ve hocam diye hitap edilmekteydi. büyük taarruzun da ordu komutanıydı. kurtuluş dizisinde atatürk'te kendisine hocam diye hitap etmekteydi. bu saygı pek tabii hep korunmuştur. mesela aslında cumhuriyetin kurulumunda, ülkeye türk ismi verilmesinde, ülkenin tesis edilmesinde temel olarak en üst kadro 4 kişidir. başta atatürk, yakup şevki subaşı, fevzi çakmak ve cevat çobanlı'dır. bunlardan ikisi yakup şevki subaşı ve cevat çobanlı harput kökenli türklerdendir. harputlular bir kısım ermeni nüfus haricinde (bkz: balak gazi)'nin torunlarıdırlar, yani bu ikisi elazığlıdırlar. cevat çobanlı kısa bir elazığ vekilliği dışında orgeneral olarak görevine devam etmiştir. yakup şevki subaşı ise cumhuriyetin kurulumundan ölümü olan 20 aralık 1939'a kadar orgeneral ve yüksek askeri şura üyesi olarak aralıksız görev yapmıştır. elazığ'ı bunun için çok severim geçmişi gibi bugünde elazığ gakgoşları ve erzurum dadaşları ile gaziantep yine gazileriyle yine bir türk kalesidir. tsk'nın interenet sitesinde zaten başkahramanlar bölümünde de ilk sırada atatürk devamında sırayla fevzi çakmak, cevat çobanlı ve yakup şevki subaşı diye gidiyor;
Kendisi hakkındaki değerlendirmelerin ve türk siyasetine etkisinin yeterince anlatılamadığını düşündüğüm mareşal. Herkes Mustafa Kemal Atatürk döneminde ikinci adamın ismet inönü olduğunu söyler; ancak gözden kaçırılan Fevzi Çakmak'tır. Siyasete atılmayı kabul etmemesi ve ordunun başında kalması, siyasete müdahalesini hangi ölçüde engellemiştir, bu konuda detaylı bir araştırmanın yapılmasını canı gönülden istiyorum. Ancak bir ikinci adam mevcutsa bu Fevzi Çakmak'tır. Örneğin, Mustafa Kemal Atatürk'ün vefatından sonra "cumhurbaşkanı" kim olacak mevzusunda masaya yumruğunu vurmuş ve "ismet inönü" demiştir. Şükrü Kaya ve diğerleri başını öne eğmekten başka yol bulamamıştır. Bunları darbe korkusuyla yaptıklarını da zannetmiyorum; zira mareşal'in darbe yanlısı bir tutumu yoktur. Kendisine çok büyük bir saygının beslendiği bir gerçek. Bu ve benzeri birçok olay söz konusu. Mustafa Kemal'in 1930 sonrasın Türk siyasetine etkisinin neredeyse hiç olmadığını göz önünde bulunduracak olursak; ismet inönü - Şükrü Kaya ve Fevzi Çakmak türk siyasetinde 1930 sonrası sac ayaklarını oluşturduğunu düşünmek yanlış olmaz. Tartışmaya açığım...
Şunu da belirteyim, ülkedeki komünist avını başlatan isimdir. Nazım Hikmet'in de dahil olduğu birçok kişinin yargılanmasına ve hatta hüküm giymesine neden olmuştur.
genel olarak herkesle iyi geçinen, görevini yapan bir karakterdeydi. ülkemizin kurulmasında büyük emekleri geçmiş, mareşalliği hak eden değerli bir komutandır. iki kişiye büyük saygı duymaktaydı. biri (bkz: mustafa kemal atatürk) diğeri hocaları orgeneral (bkz: yakup şevki subaşı)
harbiye nazırlığı sırasında kuvay- ı milliye aleyhine emir veren, yeni türk hükümetinin ilk genelkurmay başkanı. istanbul' un işgalinden sonra lefke' deki ali fuat cebesoy' un karagahına gelmiş ve iyi niyetini göstermiştir. lakin ankara' da bizzat telgraf başında bulunan mustafa kemalce ilk seferde tavır konmuştur. sonunda ali fuat paşa' nın gayretiyle ara yumuşatılmış ve ankara' da mustafa kemal tarafından bizzat karşılanarak genelkurmay başkanı yapılmıştır.
eskişehir-kütahya savaşı kaybedildikten sonra atatürk'e: paşam ben size zaten doğu da bir devlet kurdum diyerek ermenilerin anasını ağlatan büyük bir komutandır.
dün ölüm yıldönümü olsada kimse tarafında hatırlanmayan türkiye cumhuriyetinin 2 mareşalından biri. türkiye için bu kadar önemli bir insanın hatırlanması çok acı.*
vefat ettiği gün, atatürk'le olan sıkı dostluğu sebebiyle kendisini bir türlü sevmeyen ismet inönü'nün emri ile sabaha kadar radyoda müzik yayın yapılmıştır. tabi bu davranış halk tarafından iyi karşılanmamış ve radyoevi büyük bir kalabalık tarafından işgal edilmiştir. cenazesinde de türkçe ezan yerine halk tarafından hep bir ağızdan arapça ezan okununca, arapça ezan yasağı da ilk olarak çiğnenmiş oldu. cenazesi sonrası göz altına alınan kişi sayısının haddi hesabı yoktur.
