'kendime yalan söylediğimden beri, kimseye güvenmiyorum'
döneminin en iyi filmi olmakla beraber, bu görsel şölen ve şenliğinin içine -hem de tam odak noktasına- 'hüzün' öğesini yerleştirmeyi başarmış ustalıklı bir film. emir kusturica'nın o balkan şivesiyle hollywood şarkısı söylemeye çalışmadığında nasıl da pek güzel işler ortaya koyabildiğininin ispatıdır. o hıdırellez sahnesi ki anlatmaya lisan yetmez. ulan incelikli haytasın emir.
film deyip geçmemek lazım hoca. bu filmde oturup düşüncen. içine girdinmi çıkamassın. film o kadar doğaldır ki kendinizden bir parça görürsünüz. müziklerinin etkisinden kurtulamassınız üç beş gün kolay kolay. izlenmesi ve arşivlenmesi şiddetle önerilir.
bu kadar geç izlediğim için kendime kızmama sebep olan film olmuştur. abuk subuk piyasa filmleri izleneceğine izlenmesi gereken bir yapım. izlenip perhan'a hayran olunası, müziklerle değişen ritmi yakalayıp gözler yaşartılmalı, bittiğinde içinizden bir parça gitmeli. üstüne tez yazılacak film.
mükemmel, çağının ötesinde bir film. hatırlıyorum da çok küçükken kanal d vermişti bunu. annem ağlamıştı ben de annem ağlıyor diye ağlamıştım. ama sonradan ne zaman bir şeyleri idrak edebilecek yaşa geldim ve bu filmi izledim. tekrar doldu gözlerim. tek başıma.
izledikten sonra uzun süre etkisinde kaldığım, sanki birazda bizi anlatıyormuş hissi veren film. çok duygusal anınızda izlediğiniz takdirde; bulunduğunuz yer bir anda kasvetli ve buğulu oluveriyor. hele filmin sonundaki sahne bir ölünün gözyaşını bile ağlatabilir.
bu film öyle bir filmdir ki o kadar olur diyecek bişey bulamıyorum. hele o hıdrellezin kutlandığı sahnede iki sevgilinin tabutta masumca cilveleşmeleri... bu arada filmde milano'da geçen bir sahnede adamın arabadan birini kovarken(kim olduğunu tam hatırlamıyorum) söylediği 'siktir' lafı beni dumurdan dumura uğratmıştır.
çingeneler zamanı olarak bildiğimiz, ederlezi ile unutulmazlar arasına girmiş film. perhan rolündeki oyuncunun intihar etmiş olduğunu duymak daha garip kılmıştır filmi.
herkesin hayatta birkez izlemesi gerektiğini düşündüğüm filmdir. 89 yapımıdır. müzikleri goran bregovic'e aittir. etkileyici müzik ve sahne bol miktarda bulunmaktadır.
bendeki yeri apayrı olan filmdir. hayatım boyunca izlediğim en güzel, en anlamlı film çingeneler zamanı, bildiğim en iyi yönetmen emir kusturica 'dır. kelimeler yetmiyor bu filmi ifade etmeye. herşey o kadar gerçek, o kadar insana ait ki, tıpkı hayat gibi, bu filmi izlerken katıla katıla güldüğüm sahnelerin hemen akabinde boğazımda birşey düğümlenerek göz yaşlarıma hakim olamadığım sahneler oldu**. müzikler için zaten söylenebilecek çok fazla söz yok. bütün kusturica filmlerinde olduğu gibi çingeneler zamanı'nda da mükemmeldi.
ahh kusturica! sen yaptın bana bunu. gecenin bir vakti oturdum ağlıyorum yine. bu filmi ne zaman izlesem ağlıyorum zaten. gülüyorum da ama. gülerken gözlerimden süzülen yaşlar hayatın ne kadar acı, ama acı olmasına rağmen ne kadar güzel olduğunu anlamamı sağlıyor "yeniden". hayır biliyorum, biliyorum ne içtiğim şaraptan, ne de gecenin mateminden kaynaklanıyor bu akan yaşlar. gözlerimden süzülen yaşlar da, dudağımdaki tebessüm de hayatın ta kendisine. bir yandan bu kadar acıtırken bizi, bu kadar yorarken, bir yandan o kadar güzel ki, o kadar mutluluk verici ki herşey. her defasında parçalanan ruhlarımız yeniden, yeniden onarıyor kendini sanki tekrar parçalanmak istercesine. bir mazoşist gibi zevk alıyor çektiği acılardan; var olduğunu duyumsamak için muhtaçmışçasına bu acılara.
öyle değil mi ama gerçekten? acılar olmadan mutluluğun gerçek tadını bilebilir miydi insan? acı çekmeden mutluluğun kıymetini anlayabilir miydi? insanı insan yapan, ruhunu, beynini, karakterini olgunlaştıran çektiği acılar değil mi yaşadığı mutluluklardansa? insan olmak o kadar garip ki, yaşamak o kadar garip ki. garip olmasınının yanında o kadar güzel ki. tıpkı ustanın da daha önce söylediği gibi bir mucizedir yaşamak*.
her anlamda enfes bir film. her külürlü insanın izlemesi, bu hayat dramını görmesi gerekir. müzikleri ise ayrı bir baş yapıttır. günümüzde bir çok şarkıcı tarafından alakasız sözler yazılarak kullanılmıştır, yazıktır.
herşeyiyle muhteşem bir film . perhan ' ı kendisine aşık etmiş daha sonra öldüğünü duyunca şaşırtmıştır. finalinde perhan' ın oğlunun altını alıp kaçması gülümsetir , ağlatır . iyi ki de izlemişim dedirtir . ayrıca bu filmin müziklerini sezen aksu düğün ve cenaze adlı albümüyle yeni şarkıllara uyarlamştır , güzel olmuştur.
perhan,babaannesi yaşlı büyücü kadın,gelinlik,hep sigara ve içki tüketen insanlar ,yorgun argın yüzler,çalışmaktan hatları çok derin soğuktan çatlamış eller,ordan oraya koşuşturan çocuklar,argo, adaletsiz yaşam biçimleri,umutlar,kıpır kıpır müzik ,o buğulu mistik hava bir yerlerden tanıdık geliyor sanki insana.içine alıyor sizi film. hiç kopmuyor daldan dala atlıyor senaryo, ama bi yerden yakalıyıp sizi alıyor içine sanki senarist sensin,oyuncu sensin ,yönetmen sen gibi duygular yaşatıyor.hayata dair birşeyler öğrenmek,biraz ufkumuzu ilerletmek için izlenilmesi gereken film.
"işte geldi anne, bir kara tren / işte geldi anne, bir kara sabah"
tekrar tekrar izleyebileceğim nadir filmlerden, nadir repliklerden, nadir sahnelerden..:
-çok fazla içtin bu delilik, alkol beynini yatıştırıyor değil mi? ama kendine ne yapıyorsun böyle? niçin ağlıyorsun, kız neden ağlıyor?
-kendime yalan söylemeye başladığımdan beri hiç kimseye inanmıyorum.
-eğer hiç birşeye inanmazsan tanrı sana sırt çevirir.
-bir zamanlar dürüst biriydin. kendinden utanmalısın. ne hale geldin böyle.
-hayat sadece bir seraptır. kader bu. yarın ne olacağı belli olmaz.
-evlat sen çok sarhoşsun. -kesinlikle kendine zarar veriyorsun. -müziği kesin, onu deliye döndüreceksiniz. yüce isa bana ne yaptın böyle? yüce isa bana ne yaptın böyle? yüce isa bana ne yaptın böyle?.."
Perhan'ın meyhanede çalan müzikle delirdiği sahne... italya'dan dönüp de Azra'yı karnı burnunda görünce ve amcasının sevgilisine sahip olduğunu öğrenince Perhan çılgına döner ve sarhoş olur. Sahneye atar kendini, bağıra çağıra orkestraya eşlik eder, oynar, oynar, oynar.. Acı çeker. O sahnede çalan parça Ederlezi Avela'dır. Hatta Sezen kavırlamıştır bu şarkıyı "Helal Ettim Hakkımı" adıyla. Öyle ki sonunda Zabit, orkestraya dönerek: "Kesin müziği, bu müzik onu delirtiyor, görmüyor musunuz! Geri çekilin!" diyecektir. işte o sahne ve arkasından gelen replik izlediğinizin bir film senaryosundan ibaret olmadığını düşündürür. "Kendime yalan söylemeye başladığımdan beri kimseye inanmıyorum." Düğün sahnelerinde çalan şarkı "Kustino Oro" dur ve Oya-Bora "Sevmek Zamanı" olarak Türkçeleştirilmiştir, en güzel Azra'yla Perhan'ın düğününe yakışır. Düğünde gelen hediyeler sırayla sayılır: -Lamba... -Terazi... -Ekmek, ekmek içinde de altın... -Büyük annesi geline ekmek ve şeker veriyor, şeker yaşamları hep tatlı olsun diye... "Hayallerimi kaybettim, hayalleri olmayan bir çingene ne işe yarar ki..."
