not: zerre, bilinen en küçük parçacıktır. havada uçuşan toz taneciklerine zerre denilebilir. bunlar güneşte daha iyi görülürler. güneş de eskiden bilinen en büyük nesne sayılırdı. o yüzden zerre ve güneş karşılaştırması sıklıkla yapılır.
bir lebi gonca yüzi gül-zâr dirsen işte sen
hâr-ı gamda 'andelîb-i zâr dirsen işte ben
(gonca dudaklı ve gül bahçesi (gibi güzel) yüzlü kimdir, dersen; işte o sensin. gam dikenliğinde ağlayıp inleyen (bu) bülbül kim, diye de sorarsan; o da benim.)
fürkatünde teşne-leb hâtır-perîşân haste-dil
künc-i gamda bî-kes ü bîmâr dirsen işte ben
(senden ayrı kalışın acısı ile içi yanmış; perişan, gönlü hasta; gam köşesinde kimsesiz kalmış birini sorarsan; o, işte benim.)
Ba sabâ hemrâh befrist ez ruhet guldesteî
Bû ki bûî beşnevîm ez hâk-i bustân-i şumâ
(Ey cânân! Sabâ (rüzgârı) ile yanağından bir tutam (bir deste) gül gönder (sabaya yoldaş et), ola ki senin ayağını bastığın gül bahçesinin toprağından bir kokucuk duyarız.)
(esrar dede bir mevlevi dervişidir. şeyh galibin yoldaşıdır. beyitte geçen semâh-ı râh eylemek ise bir mevlevi deyimidir ve yolda yürürken cezbe haline gelip sema etmek anlamına gelir)
