bizans ordusunda paralı askerlik yapan hristiyan bir türk'tür.
(bkz: battal gazi/#21625738)
muhtemelen uz yahut peçenek türkmenidir.
lakin battal gazi'yi islam komutanı, müslüman, hatta arap zannedenler var.
hatta bunlar iddialarını biraz daha abartıp, battal gazi'nin istanbul'u kuşatan emevi ordularında sancaktarlık yaptığını ve daha sonra anadolu'da kaldığını anlatıyorlar.
oysa ki bu bahsettikleri kişi, türbesi bugün iznik'te olan abdulvahhap sancaktari'dir. halk tarafından "bayraklı dede" olarak bilinen bu yatırın battal gazi ile alakası yoktur.
Türk, türklük ( ve neredeyse anadoluyla ) alakası olmamasına rağmen tuhaf biçimde üstelik ölümünden yüzyıllar sonra danişmendliler tarafından ululaştırılan, savunmasız bizans kentlerini yakıp yıkarak kahraman olmuş -anadoluyla alakasi bu- , adı gibi aslan yürekli imparator iii. Leo tarafından afyon yakınlarında yaklaşık 15k askeriyle imha edilmiş istilacı müslüman. Kahramanlıkta el cid'in 1/10u olamaz.
arap destanlarının efsanevi kahramanı olarak bilinen battal(kahraman,cesur) gazi ya da seyyid battal gazi adıyla anılan bu şahsın gerçek adı abdullah'tır.
Emevilerin 71740 yılları arasında bizans'a karşı düzenledikleri sefere katılmış 740 yılında afyon yakınlarında şehit olmuştur.
herşeyi araplaştırma meraklısı ümmetçiler tarafından araplaştırılan, lakin bizans vatandaşı bir türkmen beyi olan tarihi karakter.
kendisi bizans vatandaşı olup, türkmen bir hristiyandır. sonradan müslümanlaştırılmış ve dahi araplaştırılmıştır.
hikayesi şu şekildedir;
--spoiler--
pagan adetlerine devam eden anadolu halkı, bizans tarafından kılıç zoruyla hristiyanlaştırılmak istenmekteydi. anadolu halkının gerçekten hıristiyan olmadan, kendisine hıristiyan süsü vermesi hıristiyan kilisesini tatmin etmedi. katliamlar devam etti.
gün geldi bıçak kemiğe dayandı. miladi 836 yılında ortaya carbeas adında bir kahraman çıktı ortaya. eskişehir civarında amorium kalesinin komutanıydı.
hıristiyanlar babasını katletmişlerdi. beş bin kişilik ordusunu aldı arguvan'a geldi orada bir şehir inşa etti. daha sonra merkezini divriği'ye taşıdı.
bizans'ın ve ortodoks kilisesinin baskısından bunalmış halk onun etrafında toplandı. carbeas'a en büyük katılım kuzey batı dersim'den, balu (bugünkü palu ve civarı) diyarından geldi.
kuzey batı dersim bölgesinde aşiretler o çağda genel olarak "balaki" aşiretleri olarak adlandırılıyorlardı. bu nedenle bir konfederasyon halinde carbeas'ın etrafında toplanan bu aşiretlere araplar "bayalika" adını verdiler. onlar ise kendilerini palu'lu anlamına gelen bir sözcükle tanımladılar "paluikiyan"
carbeas'ın çevresinde toplanan paluikiyan'lar darda, zorda kaldıklarında dışarıya karşı hıristiyanmış gibi davranıyorlar ve aradaki ses benzerliğinin ardına sığınarak, aziz paul'e ve paulikiyan kilisesine bağlı olduklarını söylüyorlardı.
carbeas etrafında toplanan kuvvetlerle maciran'dan kalkarak bizans içlerine uzanan çok sayıda akınlar düzenledi. savunmasız, silahsız ve çaresiz halkı katletmeye kolaylığına alışmış bizans orduları yerel halktan oluşmuş düzenli kuvvetler karşısında tutunamadılar. büyük yenilgiler tattılar
carbeas 863 yılında ankara savaşı'nda, bugün hüseyingazi adı ile anılan tepenin sırtlarında hakk'a yürüdü. bedeni aynı yerde toprağa verildi.
carbeas'tan sonra topluluğun başına chrysocheir (kırısoçher) geçti. krısoçher büyük bir kahramandı. bizans imparatoru iii. michael'i samsat önlerinde çok ağır yenilgiye uğrattı.
bizans imparatorluk ordusu bu yenilgi ile adeta dağıldı. eskişehir önlerinde bir başka bizans ordusunu daha yendi. chrysocheir, dersim'den ege denizi'ne kadar bütün doğu roma topraklarının tartışmasız egemeni oldu.
anadolu'nun önemli şehirleri ankara, izmit, iznik ve izmir'i ele geçirdi.
krisoçher 872 yılında bugünkü seyitgazi ilçesinin yanı başındaki tepede bizanslılarla yaptığı savaşta hakk'a yürüdü.
koçgiri'lilerin inşa ettikleri divriği kalesi bizans'a ve hıristiyan kilisesine karşı direnişini 873 yılına kadar sürdürdü. o yıl, divriği merkezli büyük bir deprem oldu.
bunu fırsat sayan yakınlardaki bir bizans ordusu, kaleye saldırdı. koçgiri'liler, depremin yaralarını sarmakla meşgullerdi. savaşacak, karşı koyacak durumda değillerdi. direnme güçleri yoktu kaçabilenler kaçtılar. tutsak edilenlerin büyük bir bölümü ortodoks askerler tarafından kılıçtan geçirildiler. çaltı çayı günlerce kızıl kan aktı. bizanslılar biz kısım koçgiri'liyi de balkanlara sürdüler, burada zorunlu iskana tabii tuttular
krısoçher'e bağlı konfederasyon onun zamanında ve ondan sonra onun adı ile anıldı; kırısoçheri konfederasyonu. bu federasyonun adı osmanlı kayıtlarına koçkili, koçkirlü olarak geçti.
bu adlandırma zaman içinde evrile çevrile koçgiri'ye dönüştü..
koçgiri'lilerin kurduğu devletin başkenti divriği idi.
bu devletin ruhani merkezi ise karahöyük (bugünkü hacı bektaş,) mabediydi. bu dergahın bulunduğu bölge de konfederasyonunun bir parçasıydı ve konfederasyona adını veren efsanevi komutanın ismi ile anılıyordu: kırısoçheri...
on ikinci yüzyıldan sonra türkçe bölgede hakim dil haline geldi. kırısoçheri adı da türkçeleşti "kırşehir" oldu.
alevilerin destanlaştırarak toplumsal belleklerinin bir parçası haline getirdikleri hüseyin gazi ve battal gazi işte bu koçgiri konfederasyonunun kurucusu ve komutanlarıdırlar. onların gerçek isimleri carbeas ve chrysocheir'dir.
tarihte yaşamış olan iki farklı battal gazi vardır esasen, ilki emeviler döneminde istanbul'a sefer düzenleyen bir arap komutanıdır.
asıl kahramanımız ise ikincisidir, abbasiler döneminde avasım denen bölgeye yerleştirilen türkmen oymaklarından birinin mensubudur battal gazi, hz.hüseyin soyundan gelir, malatya ve civarında bizans ile mücadele eder, hüküm sürer. daha sonra emrindeki kuvvetlerle birlikte afyon yakınlarına kadar ulaşır, amorion kalesi civarında çıkan bir çarpışmada şehit düşmüştür, kabrinin eskişehir'in seyitgazi ilçesinde olduğu sanılmaktadır.
battal gazi filmlerini izlerdim hep, her nedense hala rast gelirsem tv' de oturur izlerim.
öküzbaş alyon' şahidim olsun ki, bu filmlere birdaha absürd demeyeceğim.
ilk Yenilmez Kaptan Amerika' tecrübesinden sonra, bir kılıç darbesi ile beş bizans' askerini tarumar eden battal gazi' nin aslında fizik yasalarınada uygun bir kahraman olduğuna kanaat getirdim.
kendisini buradan saygı ile anıyorum battal gazi' nin. ölsün mikroplar.
battal gazi'nin emevilerle birlikte bizanslılara karşı savaşmış bir arap olduğu söylenir. hatta onun pavliken çevrede yetişmiş birisi olduğu sonra anıları araplar arasında yaşamış olduğuda iddia edilir. türklerin bölgeye gelmesiyle battal gazi türk edebiyatı içine girerek türkleşir. jean paul roux battal gazi destanındaki şamanist öğeleri özellikle belirtir.*
'Battal' kelimesi Arapça kökenli bir sözcüktür. "Vazgecti, Caydi" anlamina gelir. Bir savasta yendigi bir dusmaninin muslumanligi kabul etmesi yuzunden onu oldurmekten vazgectigi icin o dusmani tarafindan kendisine bu lakap verilmistir. Asil adi Cafer' dir. Ancak, Mezopotamya'da yaygın olarak kullanıldığı bilinmektedir. *
öyle bi ok atarki kulakları sağır eden bir "fffııışşşşşttt" sesi gelir.ayrıca yüksek yüksek kalelerden yere atlaması ve burnunun bile kanamaması ile ünlüdür.
padişahın yeniçerisine "tokat'tan bat al gazi. tez at sür." söylediğini duyan civardakilerin bu yeniçerinin isminin batal gazi olduğunu sanmalarına sebebiyet vermiş, zamanla "batal" kısmı "battal" olmuştur.*
(bkz: kesinlik ifade eden yalan entryler)
