akhenaton

mö 14yy.'da yaşadığı tespit edilen mısır kralı ıv. amenophis'in aton inancına geçtikten sonraki kullandığı nick'i. zira, kendisi dönemin mısır'ında dinsel bir devrim yaparak çok tanrılı mısır inancını tek tanrı inancına çevirmeyi başarmış bir kişidir. tek tanır kabul ettiği aton'u resmi ve tapılan yegane varlık ilan etmişitir, ayrıca çok tanrılı inançtan kalma tapınkaları ve buralarda yapılan ibadetleri de yasaklamıştır. kimi uçuk araştımacılar ıv. amenophis'in hz. musa'nın ta kendisi olduğunu da iddia ederler.

(bkz: dönme)

3. nesil çaylak bişey. gelse de tadına doyulmaz entrylerini okumaya başlasak artık.

mısır da hükümdarlık ettiği dönemde tek tanrılı bir dini yayan ve tahminlere göre hz.yusuf olan firavun.

tanrı aton' a olan inancından dolayı karısı nefertiti dahil bütün sülalesi öldürülmüş ve mezarları saklanmış sapkın firavun lakaplı firavundur.

hakkında bilinen herşeyin maalesef efsanelerden ibaret olduğu, ölümünden sonra döneminde yapılan tüm tek tanrılı ibadethanelerin yıkıldığı ve döneminin mısırda anılmak bile istenmeyen bir dönem olduğu, discovery de yayınlanan bir belgeselde söylenildiğine göre geçen yıllarda dönemine ait bazı yapı örnekleri bulunan ve herkesin kendisine bir lakap taktığı mısır tarihinin en ilginç firavunudur. meşhur firavun tutankhamon un babasıdır.

Aton'a tapardı ama gerçek güneş tanrısı amon'dur yani mısır'ın yaygın inanışı. Aton demek güneş diski demektir yani fiziksel güneş. bu da demek oluyor ki Akhenaton dini inanışı putsallaştırmıştır, inanıldığının tam tersine. çünkü mısırda zaten bir tek tanrıdan bahsetmek her zaman mümkündü.

firavun akhenaton: yani aton:
göklerin ve yerin yaratıcısı.
eski mısır'da tek bir yaratıcıya: aton'a inanılması gerektiğini savunmuş, çok tanrılı dinden çıkar sağlayan, amon rahipleri tarafından zehirlenerek öldürülmüştür.

Ankhesenamen in babası, tutankamon un hem babası hem damadı olan, tek tanrıya inanan ilk mısır hükümdarı.

başını marsilya'da yaşayan kuzey afrikalıların çektiği fransız rapinin belkide en büyük üstadı.

günümüzden 3360 yıl kadar önce geleneksel tanrıları reddederek ilk monoteist inancı kuran mısır hükümdarı IV. amenofis'in mahlası. IV. amenofis, yeni dinle birlikte, "aton'un hizmetkârı" anlamına gelen bu mahlası edinmiştir.

akhenaton'un aton monoteizmi, güneş merkezli bir tapınma kültünden ibaretti. tek tanrı, güneş tanrısı aton'du. bu bilgiyle beraber, akhenaton'u ibrahimî mitolojinin karakterleriyle bağdaştırmaya çalışanlara da selam ederim...

yeni dinle gelen değişiklikler, amenofis'in ismiyle sınırlı kalmadı elbet. önce başkent teb'e, görkemli bir aton tapınağı yapıldı... sonra orta mısır'da "akhenaton" adında yeni bir başkent inşa edildi... çok tanrılı amon dininin tapınakları kapatıldı, rahipleri lağvedildi... ülke topraklarının kullanım hakkı doğrudan doğruya akhenaton'a bağlandı... hatta her dua sonrası amon dinine atfen tekrarlanan "amon" sözcüğü, yerini amenofis'in adına bıraktı: "amen"!

(bkz: amon)
(bkz: amen)
(bkz: amin)

ne var ki halk, yeni dini ve bununla beraber gelen yaptırımları benimsemedi. sonunda akhenaton, amon rahipleri tarafından zehirlenerek öldürüldü. yerini, tutankhamun aldı. tutankhamun'un tahta geçişi, eski köye gelen yeni âdetin terk edilip, eskiye dönüşün dönüm noktası oldu.

biraz detaya inildiğinde, yahudi tarihiyle nasıl iç içe geçtiği kolaylıkla fark edilen firavun. şöyle ki:

-herkes tarafından bilinen yaşam öyküsü, yusufun yaşamının bir döneminde mısırda oldukça yüksek konuma geldiğini ve işi firavuna danışmanlık edecek düzeye kadar götürdüğünü anlatır (muhtemelen m.ö. 14. yüzyıl). hikayeye göre yusuf danışmanı olduğu firavuna 7 yılı bolluk 7 yılı kıtlık olmak üzere 14 yıl sürecek bir saltanat dönemi hakkında kehanette bulunmuştur. tesadüfe bakın ki akhenaton öldürülmeden önce tam 14 yıl hüküm sürmüştür. ayrıca yusuf çeşitli kaynaklarda daha sonra ii.ramsesin yeğeni ve hatta musa'nın ta kendisi olarak tanıtılan hozarsif veya amoses isimleriyle de anılır. kenan kökenli amoses isminden aynı zamanda tek tanrılı dini yayma çabası içinde olduğu zamanlarda akhenatonun en yakın danışmanlarından biri olarak bahsedildiği bir yana yusufun görevde bulunduğu süre içerisinde gerek kenanlı kökeni gerekse sıradışı fikirleri nedeniyle amon rahipleri ile yoğun bir çatışma içinde olduğu bilinmektedir.

-akhenaton'un tanrısı olan aton veya aten'in anlamının babamız, efendimiz anlamına gelmesi ve yusufun bahsettiği
tüm insanlığın tanrısı adonai'nin de aynı anlamı karşılaması çok ilginçtir.

-yusufun bu kenanlı kökeni, akhenaton'un fenikeli olduğu bilinen annesi kraliçe tiy ile birleşince, oldukça ilginç bir durum ortaya çıkar. fenike ve kenan bölgesinde, ibrahimin ur şehrinden göç edip buraya yerleşmesinden sonra onu takip eden ve tek tanrıya inanan gruplar var olmuştur. kraliçe tiy ve amoses'in bahsedilen inanç gruplarıyla bağlantılı olmaları ve bu inancı akhenaton'a empoze etmiş olmaları küçümsenecek ihtimaller değildir. hatta biraz zorlarsak, akhenatona akıl hocalığı yaptığı zaten kesin olarak bilinen kraliçesi nefertiti bile diğerleriyle beraber bu komplonun içerisine sokulabilir.

-bu komployu bir anlığına ihtimal dahilinde kabul etsek bile, sonucu başarısız olmuştur. ancak akhenaton öldükten, yerleştirmeye çalıştığı inançta oğlu tutankhamon ve amon rahipleri tarafından ortadan kaldırıldıktan sonra bile, eski aton inacını takip edenler varolmuştur. garip olan, bu inananlara mısırlılar tarafından yakıştırılan ve kafir, isyankar anlamına gelen habiru isminin, bugün yahudileri temsil eden hebrew kelimesiyle aynı kökenden gelmesidir.

-bu gizli toplulukların inançlarını çok kapalı biçimde yaşadıkları ve üye alımı konusunda çok katı oldukları sanılmaktadır. genellikle bilgili osiris ve isis rahipleri arasından seçilen adaylar uzun bir süre izlenmekte, sınavlardan geçirilmekte ve topluluğa öyle kabul edilmektedir. ancak bu "mümin" ler kabul edildikten sonra bile tek tanrı inancı hakkında bilgilendirilmemekte, ancak tamamen güvenilir hale geldikten ve dönem için çok büyük bir paradigma değişimini temsil eden aton felsefesini özümseyebilecek seviyeye çıktıktan sonra tek tanrı inancıyla şereflendirilmektedirler.

-musa'nın osiris rahibi olarak geçirdiği süre ve nil vadisinden kovulduktan sonra, uzaklardaki bir tapınakta aldığı eğitim, geçtiği sınavlar düşünüldüğünde, bu topluluk ve musa arasında var olabilecek bağlantılar hakkında ciddi şüpheler uyanmaktadır.

-son olarak firavun akhenaton'un güneş kabartmasıyla temsil ettiği tek tanrı aton için yazdığı ve bir çeşit şehadet duası olarak tanımlanan great hymn to the aten şiiri, içeriği açısından shema israel ve kelime i şehadet'in adeta atası niteliğindedir. aşağıda:

"tanrı uludur, birdir, tektir.
ondan başkası yoktur.
bir tanedir,
o'dur her varlığı yaratan
bir ruhtur tanrı, görünmeyen bir ruh...
ta başlangıçta vardı tanrı,
tek varlıktı o.
hiç birşey yokken o vardı.
herşeyi o yarattı (...)
ezelden beri süregelen varlığı,
ebediyete kadar sürecek,
gizlidir tanrı, kimse görmemiştir onu.
insanlara ve yarattıklarına sır kalır her zaman."
not: şiirin tevrattan yüzlerce, kurandan binlerce yıl önce yazıldığı kesin olarak bilinmektedir.

amenhotep: mısır kralı.

çok tanrılı mısır dinini yasakladı.

tek tanrılı, aton dinini benimsedikten sonra akhenaton* ismini kullandı.

mö 14 yy'da, en eski, tek tanrılı din olduğu iddia edilen semitik din ve yahudilik'ten daha önce yaşadı.

güneş tanrısı aton'a ibadet edilmesini yasalaştırdı.

ilk güneş peygamberi: hz. akhenaton.

ayeti için bkz:
(#9454074)

tek tanrılı dini keşfederek; bütün ortadoğu şizofrenlerinin ve temporal lob epilepsisi hastalarının zırvalarına insanlığı mahkum eden mısır firavunudur.

http://www.ajenaton.com/images/akhenaton%201.jpg

görsel

ikibine yakın tanrı sayısını bire indiren bilimadamlarının megaloman dediği mısır firavunu. kendi döneminde bolluk olduğu halde halkı vitaminsizliğe bağlı anemiden ve ağır çalışma koşullarının getirdiği hastalıktan ölmüştür. ölenlerin bir çoğu 12-21 yaş arası genç ve çocuklardan oluşmakta.

her zaman mısır halkı için utanç kaynağı olmuş ve yaptırdığı eserlerdeki kendi figürleri bulunan yontmalar kendi halkı tarafından tahrip edilmiştir. ihtişama gösterişe düşkünlüğü ile bilinir. mezarı hala bilinemekte.

aton'un hizmetkarı anlamına gelir.

tek tanrıya inanan ilk insanlardan mısır firavunu.

değişiklikler aslında babası iii. amenofis döneminde başlamıştı. sakkara da yapılan bazı tapınaklar ve herakleopolis teki güneş kültü bunu doğrular. onun ölümüyle annesi tiy ve akıl hocası olan amcası inan ın da etkisiyle mısır da aton kültünü yerleştirmeye çalışmışsa da genç yaştaki ölümüyle bu iş yarıda kalmıştır. muhtemelen tutankamon da onun genç yaşta ölümünden etkilenerek eski ilahlara eski yerlerini iade etmiş, fakat o da akhenaton ve ardılı simenkhre gibi fazla yaşayamamıştır. çağdaşları hitit kralı şuppiluliuma ve oğlu arnuwanda gibi veba salgını delta nın doğusunu da kırıp geçirmiş, halk bu yüzden yeni dini benimseyememiştir.

aton kültü güneş ilahı ra ile cisimleri fikirsel düzeyde barındıran uzam olan nun u birleştiren bir sistemdi ve dini ritüelleri basitleştirmesi açısından geleneksel mısır dininden farklıydı.

kafirlerin "kafir kral" olarak adlandırdığı idealist insan. Onun yaptığı kim yapabilmiştir? Seni iktidara getiren sistemi kaldırmaya çalışmak nasıl bir cesarettir? Ben takdir ederim kendisini. Şu linkte bu kişinin ibretlik yaşam öyküsü var. http://www.gulilebulbul.c...naton-halleribolum-1.html

bazı kaynaklarda yüzüyle ilgili bir hastalığının bulunduğu, ölümünden sonra eski dine dönülürken mısırlı din adamlarının bu durumu propaganda amacıyla, lanetlenmiş firavun gibisinden, kullandığı belirtilmektedir. gerçekleştirdiği din devrimi nedeniyle ülke dışarıyla ilgilenememiş bunun sonucunda diğer devletler ortadoğu bölgesinde kolayca hakimiyet sağlamıştır. aynı zamanda akhenaton'un üçüncü kızı Anhesenamen, evlenmek ve bu sayede mısır tahtına geçmesi için hitit kralı Şuppiluliuma'dan bir oğlunu göndermesini istemiştir. hitit kralı oğlu zananza'yı gönderir fakat yolda öldürülür.

çok tanrılı inancın en yaygın olduğu sıralarda bu inancı reddeder ve tek tanrılı inanışı getirir. m. ö 1335 ile 1353 yılları arasında mısır'ı yönetmiş kral'ın peygamber hz. yusuf'tan etkilenerek onun gibi allah'a inandığı söylenir. adının anlamı akhen'e tapan anlamına gelmektedir. akhen mısır kralının allah'a kendisinin verdiği bir isimdir.
(bkz: hz yusuf)

"Bilge insan kuşku doludur. Fikirleri değişir. Ahmak insan ise inatçıdır. Kuşku duymaz. Her şeyi bilir o, kendi cehaleti dışında."

görsel

hyksoslar döneminde veya daha önce yaşayan hz yusuf'la çağdaş olması mümkün olmayan firavun. zaten dizide lanse edildiği gibi alemlerin transandantal rabbine iman eden bir muvahhid değil aton'a yazdığı şiirlerden de anlaşılacağı üzere güneşperesttir.