toros dağlarını mesken tutmuş, anadolu'nun yerleşik hayata son geçen oğuz boylarından biri.
yerleşik hayata geçme maceraları 1865'te başlamıştır.
1600-1865 arası kozan yöresine hüküm sürmüşler ve osmanlı'yı kozan yöresine sokmamışlardır. fırka-i islahiye sonucu varsak derebeyliği kozanoğulları yıkılmıştır.
ramazanoğulları'nın da kuzey hattını oluşturan varsaklar, safevi devleti'ni oluşturan birkaç sünni gruptan bir tanesidir.
kozan yöresinde; karacaoğlan ve dadaloğlu (dadaloğlu kozanoğlu şairi bir avşardır) ile türk halk edebiyatının, anadolu'daki saf türkçenin kalesi olmuşlardır.
aydın'dan, giresun şebinkarahisar'a; bursa orhaneli'den, merkez nevşehir'e; tokat zile'den, malatya arapgir'e dek anadolu'ya yayılan varsak türkmenleri'nin en yoğun oldukları yöre akdeniz bölgesi'nin toros dağları hattıdır.
bu hatta ise kozan yöresi varsak türkmenlerinin etki ve kültür merkezi, kalbi konumundadır.
kozan yöresi ve çevresinde varsakların boy bilinci sağlam bir şekilde kendini muhafaza etmeye devam etmektedir.
toros dağlarından uzaklaştıkça hem nüfus yoğunluğu, hem etkileri, hem de boy bilinçleri azalmaktadır.
lakin kırşehir varsakları ve konya'nın cihanbeyli ilçesine bağlı kozanlı kasabasının varsakları bu durumun nispeten aksine bir tablo sergilemektedirler.
varsakların anadolu'daki göçlerine göz gezdirecek olursak ramazanoğlu beyliği kurulmadan önce yöreye gelen varsak türkmenleri ilk olarak tarsus merkezli konargöçer hayat sürmüşlerdir. bu sebeple anadolu'daki ilk belgelerin kiminde kendilerine ''tarsus türkmenleri'' adı verilir.
daha sonra kilikya krallığı'nın yıkılmasıyla kozan yöresini türkleştirmek üzere kozan'a kitlesel bir göç yaşanır. 1300'lerden itibaren varsakların kalbi, merkezi kozan dağları olacaktır.
edit: aşağıdaki iddiaların kimi doğrudur.
ekonomik olarak pek parlak durumda değillerdir. geneli memurdur. durumları iyi de olsa, kötü de olsa milliyetçidirler.
yemek kültürüne gelir isek kebap ve hamur ön plandadır.
orta asya'nın yemek kültürünü de yansıtır aslında yemek kültürleri. bugün moğolistan'daki duha türklerinin çadırlarında pişen yiyeceklerin de temeli iki şeye dayanır; et ve hamur.
ve ayrıca kebabımıza, sabah ciğer şişimize, sac böreğimize, bazlamamıza kurban olun.
edit2: kızılbaş olduklarına dair iddialar gerçek dışıdır.
bizzat varsak kültürü içinde büyüyen, varsak türkmeni ben henüz kızılbaş tek bir varsak görmeyi bırakın, duymuşluğum dahi yok. sünnidirler. lakin dindar olduklarını söyleyemem.
kültürel türkçülük nedir merak edenler varsa varsak köylerini gezmeli ve siyaset tartışmalarına girmelidir.
savundukları şeye herhangi bir isim vermeseler dahi pratikte birebir türkçülüğü savunan insanlar göreceksiniz.
