avrupa'nın en güçlü devleti değildir, olmamıştır.
yakından bakıldığı vakit imparatorlukta değildir. derebeylikler federasyonudur ve merkezi olarak asla tam otoriter bir yapı kuramamıştır.
ek olarak kutsal roma ile de ilgisi yoktur. özbeöz cermen devletidir.
almanya'nın atası görüldüğünden dönemin ''en güçlü, baba'' devletlerinden sanılsa da bu devlet ile ilgili ayrıntılı araştırmalarda bu denli bir güce sahip olmadığı görülecektir. güçsüz devlet değildir ancak asla en güçlü denebilecek bir güce ulaşamamıştır.
almanya'yı almanya yapan devlet kutsal roma cermen imparatorluğu değil, prusya'dır.
(bkz: prusya)
