enver paşa

tibbiyelilerin, aydinlarin elinden, harbiyelilerin tahakkumune giren cemiyetin gorunen yuzu, kuklasi ve en saf kalplisi. goruslerimiz taban tabana zit olsa da en sevdigim ve hayranlik duydugum tarihsel kisiliktir kendisi. resmi tarihin bir kaybedeni olarak hep karalanan bir zavalli romantiktir enver pasa. apoletlerini sokerek tek basina selanik'i terk edip, makedonya daglari'na cikan bir idealisttir. sarikamis'ta, onu sevmeyenlerin bile aktardigi sekilde, siperlerde sabahlayan, istanbul'a hezimet haberi geldigi vakit de gunlerce uyumayandir -burada esi naciye sultan'in yalancisiyim, sarikamis'tan sonra uzun sure uyuyamamis-. hayir, buyuk kumandanlari, savascilari oven, onlara methiyeler duzen insanlar, bir asker olan bu adama neden cemkirir boyle? mesela neden kimse mustafa kemal pasa'ya kizmaz sakarya'da ya da anafartalar'da olenler icin? cunku kazandigi icin, degil mi? enver pasa cok hizli yukseldi, birkac yilda devlet-i ali'nin gucunu elinde buldu, ama dususu de o denli trajik oldu. hadi her seyi anlarim da, bu savas meydaninda can veren adama korkak demek de nasil bir yuzsuzluktur, aklim almiyo. tarihi filmlerde agziniz acik izlediginiz sovalyelerin, fantastik kitaplardaki paladinlerin, makinelesmis bir caga dusmus haliydi o. tek hatasi bu hayal gucu ve romantizmle yuksek mevkili bir komutan olmakti.

sarikamis'a askerleri sortla falan goturdugunu dusummeniz de ayri komik, kiyafet gemileri ruslarca bombalandi, ayrica oraya sevk edecek doksan binlik bir kuvveti olsaydi osmanli'nin, savasi kaybetmezdi. tabii olen her askerin sorumlusu odur, sayi onemli degil, ama bir savastan bahsediyoruz. enver pasa'ya gelince sevgi pitircigi olmaniz gulunc.

almanlari severdi, evet. tek basina osmanli'yi sirf alman seviciliginden savasa soktuysa da helal olsun o adama valla. ingilizler, fransizlar, ruslar hep bizi yanlarinda istiyodu zaten, enver istemedi.

gazla calisan bir abimizdi. en cok mahler'i sever, resim cizer, en karanlik anlarinda dahi naciye'sine ask mektuplari yazardi. butun kaybedenler gibi onun da sonu kotulenmek oldu. her zaman bir gunah kecisi lazim tabii dostlar. ama yine de onun tek basina, dortnala, gogsunu parcalayan mitralyoze yuruyusunu, tek basina makedonya daglari'nda hurriyet arayisini unutmayanlar var. askerleri sevmem, devlet adamlarini iki kere sevmem, ama sapina kadar durust, cesur ve hayalperestse isler degisir. yasadi, savasti, onuruyla, ama hirslarini tatmin edemeyisinin yenikligiyle oldu.