mustafa sabri efendi

Şeyh-ül Islam Mustafa Sabri Efendi şöyle demektedir:

--spoiler--
Ingilizlerle M. Kemal muvazaasının asarını (danışıklı döğüşünün eserlerini), Lozan müzâkeratı zamanına kadar hir etmeyerek (ertelemeyerek) Mudanya Mütârekesinden Yunan inzihamından evvelki, yani Ingilizlerle Anadoluda zuhur eden Kemâli kıyamını bastırmak üzere hem Istanbuldaki Halife hükümetine cebr-u tazyik icra ettikleri (baskı yaptıkları), hem de müşkülât ikaından hâli kalmadıkları zamanlarda bile bulmak mümkündür. Istanbulun ve Halifenin ecnebi işgâl-i askerisi altında serbest hareketten mahrum vaziyeti, Anadoluyu Halife aleyhine ayaklandıran M. Kemali mücâdelede galip getirmeye sebep olduğu gibi mebdeinden (başından) itibaren üç sene süren M. Kemal harekâtının Yunanlılara karşı yüz ağarlamıyarak mağlubiyetle ve Anadolu dahilinde şehirden şehire çekilmekle geçen birinci, ikinci ve kısmen üçüncü senelerinde bile, müdafaa-i memleket nâmına yine bu hareketten hayır ve menfaat husûlî ihtimâlini hatırından çıkarmayan ve esasen M. Kemali Anadolu’ya husûsî bir sıfat ve mâhiyette gönderen Padişahın hiç bir zaman bu kıyamı tam bir ciddiyetle bastırmak meslekini iltizam etmeyerek Ingilizleri savsaklamakla vakit geçirdiği ve M. Kemal’le onlara oyun oynamaya çalıştığı esnada Ingilizler de aynı adamla (yani M. Kemalle) Padişaha Makam-ı Hilâfete oyun etmek fırsatını kaçırmamışlardır. Harb-i umûmî neticesinde Izmiri velev muvakkaten (geçici) olsun, Istanbuldaki Hilâfet Hükûmetinin elinden alarak, Yunanlılara veren ve sonra bunu Ankaranın lâik hükümetine iâde eden Ingilizler, kasden kabahatli vaziyete düşürdükleri Hilâfeti, bu alışveriş içinde Âlem-i Islâm;a sezdirmeden komisyon olarak aldılar

***



KAYNAK:

Yarın Gazetesi, 1 Teşr’nisânî 1929. (53 numaralı nüsha.)
--spoiler--