"ıssık gölü kenarında yaşadıkları sırada arap bir gezgin olan temim bahr kendilerinden bahsederken savaşçı özelliği en belirgin türk boyu demiş ve 100 barshan (varsak) 1000 karluk'u mağlup eder gibi kişisel bir yorumda bulunmuştur."
Özelikle Kozan yöresi ilçelerinde baskın Türk boyu.
Gazneli devleti kurucu ve yönetici hanedanı da varsaklara mensuptur. Tarihi bir Varsak devletidir.
Kimi tezlere göre oğuzlaşmıştır ve özünde bolgar Türklerinin VELENTÜR boyuna bağlı türk oymağıdır.
Bolgar Türklerinin kafkasyadaki en kalabalık oymağı olduğu tahmin edilir.
Anadolu öncesi kaynaklarda önce barshan, sonra karsak ve Anadolu'dan itibaren varsak ismi ile anılan türk grubu.
Türkiye sınırlarında bir yeri yurt tutan ilk türk grubudur.
Oğuzlar Anadolu'ya henüz geldiklerinde Kars civarında yaşamaktalar idi.
Kars ismi karsak ismina atfen karsak olmuştur.
Oğuz göçü öncesi büyük ölçüde tengrici veya hristiyan olan karsaklar büyük ölçüde islam'ı seçti ve oğuzlaşma yolunda ilk adımı attılar.
Sultan Alparslan'ın Malazgirt zaferi sonrası müslüman karsaklar oğuzlar ile Anadolu içlerine göç etmiş ve Toroslara yerleşmiştir.
Toros dağlarında ilk yerleştikleri bölge Silifke ve Tarsus arasında kalan bolkar dağları'dır.
Halk arasında Bulgar Dağı olarak da bilinir. Bolgar ismi bolgar Türklerine atfen verilmiştir.
Bu yörede ise varsakların yerleştiği yerlerden Kadirli'nin (günümüz ismi) eski adı kars'tır. Yine aynı bölgede varsak nüfusun yoğun olduğu Aladağ'ın eski adı karsantı'dır.
Bu isimleri bölgeye gerçekleşen varsak göçü sonucu karsak ismine atfen almışlardı.
Kozan dağlarını yurt bildikten sonra Avşar Türkmenleri ile yakın ilişki kuran varsaklar Karamanoğlu'na yakın bir çizgide durmuş, Osmanlı-karamanoğlu'nu mücadelesinde desteklemiştir.
Daha sonra Ramazanoğlu beyliği'nin Osmanlı'ya tabi olması ve Osmanlı'nın konargöçerlerin yaşamına müdahale etmeme kararı ile başlarda Osmanlı hakimiyeti sorunsuz gitse de daha sonraları Osmanlı'nın yerleşik hayata geçin telkinleri ile Osmanlı'ya da isyan etmişlerdir.
1700-1865 yılları arasında Kozan dağlarına hakim olarak burada bir Kozanoğlu derebeyliği kurmuşlardır.
Yine bu dönem Karacaoğlan ve Dadaloğlu gibi ozanlarla halk edebiyatı ile halk Türkçesinin kalesi olmuş, konargöçer türk kültürü ile de Anadolu'da Türklüğün yıkılmaz kalelerinden olmuştur.
1865'te ise fırka-i islahiye ordusunun Kozanoğulları'nı dağıtması ile yeniden Osmanlı hakimiyeti sağlanmıştır.
Kurtuluş savaşı döneminde milli mücadele yanlısı bir tutum izlemiş olan Kozan ile varsaklar; milli mücadele hareketinden bağımsız olarak işgallere karşı ilk protesto mitingini Kozan'da düzenlemişlerdir. Daha sonra Mustafa Kemal'in milli mücadele hareketinin ufukta görülmesi ile bu hareketin parçası olmuşlardır. Kurtuluş Savaşı'nda bizzat aktif görev almış ve Kozan müdafaa-i hukuk cemiyeti'ni kurmuşlardır. Bu cemiyetin ilk adı intibah'tır.
Cumhuriyet döneminde de ilk Türkçü partilerin kuruluş yeridir Kozan.
ilk Türkçü/milliyetçi partilerden Türkiye köylü partisi Kozanlı remzi oğuz arık tarafından kuruldu. Daha sonra bu parti MHP'nin atası sayılacak cmkp'nin iki bileşeninden biri oldu.
Milliyetçi çizgiden olan ve Türk tarih kurumunun en önemli başkanlarından biri olmuş Yusuf Halaçoğlu yine Kozanlıdır.
Varsak Boyu (Varsaklar) Oğuzlar'ın Üçok koluna bağlı bir Türk Boyu. Ulaş, Elvanlı ve Kusun gibi obalara ayrılırlardı. On üçüncü asırda, Anadolu’ya gelerek, Tarsus-Mersin civarındaki dağlık araziye yerleştiler. Osmanlı-Karamanlı mücadelesinde, Karamanoğulları tarafında yer aldılar. Memluklar'la da komşu olduklarından, zaman zaman Karamanlılara karşı da tavır aldılar. Varsakların bir kısmı, Çelebi Sultan Mehmed zamanında, Osmanlı idaresi altına alındı. Osmanlı-Akkoyunlu savaşında, bir kısım Varsaklar, Akkoyunlu tarafını tuttu. Savaş sonunda, Uzun Hasan’la birlikte iran’a gittiler (1473). Anadolu’da kalanları, Fatih Sultan Mehmed'e tabiiyetlerini arz ettiler. ikinci Bayezid’e karşı Cem Sultan'ı destekleyen Varsaklar, Yenişehir Savaşından sonra, bu işten vazgeçtiler. Osmanlı-Memluk mücadelesinde, Memluklar lehine hareket edip, içel sancak beyliğini ele geçirdiler. Ancak, Sadrazam Davud Paşa, bunları denetim altına alarak, çoğunluğunu, Karaman, Kırşehir, Antalya, Aydın ve Maraş tarafına sürgün edip yerleştirdi (1487). Bu durum, Varsakların bir daha devlet aleyhine birleşmelerine imkan vermedi.
Kültürel açıdan Kozan dağlarında baskın olan, Anadolu'daki ilk yurtları bolgar dağları olan (dağa bu ismi onlar vermiştir) ve Osmaniye Düziçi'nden Silifke, Kırşehir, konya Ereğli, Antalya Korkuteli, aydın Koçarlı'ya kadar uzanan hat üzerinde dağılan Türkmen boyu.
Her iki taraftan mensubu olduğum boy.
Anadolu'nun son konargöçer boyu (1865), belki en milliyetçi, boy bilinci oğuz avşarları ile en yüksek olanı.
Atsız'ın deli kurt romanında Gökçen'in mensup olduğu boy şeklinde yer verdiği boydur aynı zamanda.
"Karamanoğlu'nun en seçme çerisi Varsaklardır.."
"VARSAK : IRMAK SAKA'sı demektir, kelime anlamı olarak.
Geçimini, Irmak kenarlarında yaşayıp ırmaktan yani suyundan, balığından sağlayan SAKlar anlamında bu adı almışlardır. Tabii ki Anadolu'ya gelmeden yüzyıllarca önce.
Evet, SAKA ( iskit) TÜRKLERi nin OĞUR kolunda _VAR_ kelimesi : IRMAK anlamına geliyordu . Bu SAKA (iskit) Türkçesinin OĞUR kolu ,bizim şu anda konuştuğumuz OĞUZ (ŞAZ ) Türkçesinden biraz farklıydı. Onlar OĞUR (LiR ) Türkçesi ile konuşuyorlardı . SEKiZ : SEKi R , YÜZ : YÜ R , DENiZ : TENGE R , ÖKÜZ : ÖKÖ R , OĞUZ : OĞU R olarak söylenirdi. KAMIŞ : KAMI L olurdu . Yani bizim Z miz R , Ş miz ise L olurdu . Şu anki ÇUVAŞ Türkleri halen bu dili kullanıyorlar .
Eski BULGAR , AVAR ,HAZAR Türkleri de böyle konuşurlardı. Dilleri biraz değişmiş olsa da Rusyadaki YAKUTiSTAN bölgesinin yerli halkı da işte bu YAKUT (iSKiT : SAKA) Türkleridir hala.
VARSAK Türkleri doğrudan Yakutistandaki bu SAKA Türk halkının kankardeşidir.
Çünkü zaten kendileri SAKA adını günümüzde hala koruyan SAKA ( iskit) lardır.
VARSAK ( iskit ) Türkleri ise Anadoluya gelip soydaşları olan OĞUZ tÜRKMEN boyları ile bütünleşmiş, onları da aralarına almış, bu yüzden de artık Türkmen boyu olarak anılmışlardır.
SONUÇ : VARSAKlar Anadoluda soydaşları olan OĞUZ ( Türkmen ) Türkleri ile bütünleşmiş olan SAKA ( iskit ) Türklerinin OĞUR kolunun evlatlarıdırlar . Yakutistan SAKAlarıyla ve de ÇUVAŞ Türkleriyle de direk ve doğrudan kan akrabalarıdırlar. Bu kesin bir gerçektir. "
-------------------------------------------
"Onlar Saka Türklerinin bir boyudur ve Alper Tonga''nın torunlarıdır. Saka( iskitya) devletinin yıkılmasından sonra kurulan Part devletini, Varsak isminde bir hanedanın yönettiği çeşitli kaynaklarda yazmaktadır. Varsaklar, Kafkasyadan Kars bölgesine gelmişler ve burada Varsaklılar Beyliği''ni kurmuşlardır. Kars isminin de varsak adından geldiğine dair çeşitli görüşler vardır. Varsakların, Anadolu'daki Türkmenleri bir araya toplamaya çalışmaları ve Osmanlıya baş eğmemeleri, onların yönetici ve kurucu bir soydan geldiklerini kanıtlar gibidir. Varsaklar ve diğer Türk boylarının tarihleri derinlemesine incelenirse, ilginç sonuçlara ulaşılacağı kesindir."
Türk dünyası araştırmaları 2013'te Varsakların bolgarların Velentür boyunun devamı olduğu ele alınmış, onogurların da en büyük ardılları oluşlarına dek değinilmiştir.
toros dağları hattı boyunca yayılan, toroslar boyunca özellikle kozan ve çevresinde yoğunluk kazanan yörük türkmen boyu.
kars'a isim veren (karsak) boy olmakla birlikte anadolu'ya selçuklu akınları ile birlikte girse de horasan'dan gelmemiş, kafkasya civarından anadolu'ya giriş yapmış bir türk grubudur.
oğuz federasyonu olduğu tezi bulunsa da bunu destekleyecek pek bir kanıt bulunmamaktadır. bulgar türklerinin ardılı olduğu tezi ile ilgili pek çok kanıt eski entrylerde sıralanmıştır.
osmanlı döneminde anadolu'da halk türkçesinin kalesi olmuşlardır.
tarihten bugüne milliyetçi ve gerektiğinde asi bir duruş sergilemişlerdir. (bkz: kozanoğulları) ve (bkz: dadaloğlu), (bkz: karacaoğlan).
Anadolu'da Oğuzların belki en milliyetçi boyu olan avşarlar/Avşar Türkleri ile sürekli yardımlaşma ve dayanışma halinde olmuşlardır.
farklı dönemlerde; varsaklar Avşar Karamanoğlu'na, Avşarlar varsak Kozanoğlu'na kesin destek sunmuştur.
toros dağlarına yayılmış ve özellikle kozan dağlarında (orta toroslar) çoğunluk sağlamış bir türkmen boyu.
toros dağlarının dışında konya ereğli, kırşehir, aydın koçarlı civarında da varsak nüfusu bulunur.
anadolu'nun boy bilinci en kuvvetli birkaç boyundan biri.
anadolu'da orta asya kültürünün getirisi konargöçer hayatı terk eden son (bu nedenle yörük türkmen boyları arasında da sayılır) türkmen boyu.
1865'e dek osmanlı'ya dahi tabi olmamış, başlarına buyruk yaşamışlardır.
1700-1865 yılları arasında kozan dağlarında hakimiyet kurmuş ve bu süre içinde osmanlı'yı bölgeye sokmamışlardır.
sosyokültürel merkezleri kozan ve feke civarıdır.
kimi tarihçilere göre bulgar türklerinin velentür kolunun devamı (ki güçlü tezler mevcut), kimi tarihçilere göre oğuzların içinde federasyon bir boy (lakin buradaki kanıtlar pek aklıma yatmadı) tartışmaları mevcuttur.
anadolu'nun son kitlesel halde konargöçer olan türkmen boyu.
aynı zamanda anadolu'nun son konargöçer türkmen derebeyliğinin (kozanoğulları 1700-1865) ana unsuru.
çekik gözlü oranı yüksektir.
tarih boyunca asi ve aşırı milliyetçi/türkçü yapıları ile ön plana çıkarlar.
daha çoğu milletin aydınları milliyetçilik ne bilmezken
toros dağlarında gezen, eğitimsiz, aşk şiirleri ile tanınan karacaoğlan dahi yeri geldiğinde
"kozan dağından aslımız,
arı (saf) türkmendir neslimiz.." diyebilmiştir.
osmanlı'ya devşirme imasında bulunabilecek ve kendilerine saf türkmen diyebilecek kadar deli bir türklük anlayışına sahiptirler.
karamanoğlu beyliği'nin de en büyük müttefiki ve en seçme çerileri varsak idi.
yine cem sultan'ı anadolu'da en çok koruyup kollayan varsaklar idi.
kayılar ve osmanlı'ya nazaran avşarlar ile araları iyidir.
avşar karamanoğlu'na varsaklar canları ile,
varsak kozanoğlu'na avşarlar canları ile destek olmuşlardır.
kardeşlerdir.
"14. yüzyıldan itibaren Anavarza yöresinde Varsak ve Avşar Türkmenleri egemen olmuş ve 16. yüzyıldan itibaren Kozanoğulları yönetiminde fiilen bağımsız bir Türkmen beyliği Sis ve Anavarza Kalelerinde egemen olmuştur. Halkın hak ve hukukunu yüzyıllarca dış saldırılara karşı korumuşlardır. Osmanlı Devletinin konar-göçer Türkmenleri yerleşik hayata geçirme politikasına karşı çıkmışlardır. Kozanoğlu Beyliği üzerine 1864-1866'da Derviş Paşa kumandasındaki Fırka-yı islahiye gönderilmiştir."
Anadolu'da ilk olarak Bolkar dağları civarına yerleşmiş ve buraya bu ismi (orijinali bolgar / Bulgar dağı) vermişlerdir.
Özünde bu isim bolgar Türklerine atıfla vermişlerdir.
Yine varsaklar ANADOLUDA iLK TÜRKLEŞME HAMLESi olarak bilinen TOROSLAR BÖLGESiNDE BULGAR TÜRKLERinden başkası değildir.
Tarihi kayıtlarda yönetici boy olarak geçmeleri sebebiyle Osmanlı idaresine yani farklı bir hanedana uzun süre bağlı kalmak istemeyip sürekli isyanlarla anılmıştır.
Yine Osmanlı kayıtlarında ise varsakların Anadolu'da değişime en çok kafa tutan boy olduğu görülmektedir.
Klasik türk konargöçer yaşamını bırakmamak için 1700-1865 yılları arasında kozanoğulları derebeyliğini kurmuşlardır.
Anadolu'nun türk milliyetçiliği seviyesi en yüksek boylarından biri, belki en milliyetçisidir.
chatgpt'ye göre varsak türkmenleri ile ilgili bazı bilgiler;
1- ) “Varsaklar, Bulgar Türkleri ve Oğuz Türkleri arasında bir geçiş toplumudur” demek, en makul ve dengeli ifadedir.
Varsakların adı ve bazı kültürel özellikleri Proto-Bulgarlarla benzerlik gösterir. Ancak tarihî belgelerde Oğuz-Türkmen kökenli bir boy olarak daha sık geçerler. Kesin bağdan çok, ortak coğrafî köken (Kafkas-Hazar bozkırı), karışım veya ad kökeni olabilir.
Varsak Türklerinin Bulgar Türkleriyle köken bağlantısı Teorik olarak muhtemel, ama tartışmalıdır.
“Barsak”, “Varsak”, “Barsil”, “Barsgan” gibi adlar Eski Türkçede (özellikle Bulgar Türklerinde) birbirine benzer; bu da bir isimsel köken bağına işaret eder.
Göçebe savaşçı gelenekleri, dağlık alana yerleşim tercihleri, boy yapısı gibi özellikler Bulgarlarla benzeşebilir.
Varsaklar, köken olarak Bulgar türkleri ile, kimlik olarak Oğuz türkleri ile bağ kurmuş olabilir.
Bugünkü Varsak, özellikle Adana, Kozan, Mersin, Antalya, Silifke çevresindeki yerli halk arasında bir kimlik unsuru olarak varlığını sürdürür.
Varsaklı köy isimleri, soyadları, folklorik öğeler hâlâ yaşamaktadır.
chatgpt'ye göre varsak türkmenleri ile ilgili bazı bilgiler;
2-) Varsak Türkmenleri, özellikle Adana, Mersin, Osmaniye, Kahramanmaraş, Antalya ve Hatay çevresine yerleşmiş olan, tarihsel olarak Türkmen / Oğuz kökenli kabul edilen, savaşçı ve dağlık bölgelerde yaşamaya yatkın bir Türk topluluğudur. Ancak bazı tarihçilere göre kökenlerinde erken dönem Bulgar, Sabir veya Barsil gibi Türk boylarıyla karışım olabilir.
bazı tarihçilere göre isimleri ve kültürel özellikleri, Proto-Bulgar / Barsil Türkleri gibi Orta Asya’dan gelen eski kavimlerle de ilişkilidir.
"Barsak / Varsak / Farsak" gibi isim varyantları eski Türk topluluklarında geçer.
Yerleşim Bölgeleri (En yoğun olarak) :
Adana (özellikle Kozan, Feke, Saimbeyli, Karaisalı çevresi),
Mersin (Tarsus, Silifke, Mut)
Osmaniye, Kahramanmaraş, Antalya, Hatay çevresinde bulunurlar.
Toroslar’da dağlık, ormanlık ve stratejik geçitlere yakın alanları tercih etmişlerdir.
Tarihteki Rolleri:
13.–16. yüzyıllarda Memlûkler, Ramazanoğulları ve Osmanlılar döneminde önemli bir askeri güçtüler.
Sık sık isyanlar ve çatışmalarla da anılmışlardır (örneğin Celali isyanları döneminde aktif oldular).
Varsaklar Osmanlı tarafından hem zor kontrol edilen, hem de güçlü müttefik olarak görüldüler.
Kültürel Özellikler:
Yaylacılık ve hayvancılıkla geçinirlerdi.
Zengin destan, türkü ve aşık geleneği vardır.
Karacaoğlan, halk arasında bir Varsak veya Varsak kültüründen gelen bir ozan olarak görülür.
Etnik Kimlik:
Kendilerini "Türkmen", "Varsak", bazen "Yörük" olarak tanımlarlar.
Günümüzde çoğu yerleşik hayat sürse de, Varsak adı birçok köy, mahalle ve soyadında yaşamaktadır (örneğin: Adana’da “Varsaklar” mahallesi, Antalya’da “Varsak” semti vb.).
özetle:
Varsak Türkmenleri, Oğuz kökenli kabul edilen ama muhtemelen erken dönem Bulgar/Sabir gibi Türklerle karışmış, dağlık bölgelerde savaşçı ve bağımsız bir kimlik geliştirmiş bir Türk topluluğudur. Anadolu Türk etnik mozaiğinin önemli bir parçasıdırlar.
chatgpt'ye göre varsak türkmenleri ile ilgili bazı bilgiler;
3-) Varsaklar, 13. yüzyıldan itibaren özellikle şu bölgelerde yoğunlaşmıştır:
Bölge ilçeler / Mevkiiler Notlar
Adana : Kozan, Feke, Saimbeyli, Karaisalı, imamoğlu --- Varsaklar'ın tarihsel merkezi sayılır
Mersin : Tarsus, Silifke, Mut, Gülnar --- Toroslar’ın güney yamaçlarına yerleştiler
Osmaniye : Kadirli, Düziçi, Bahçe --- Ramazanoğulları dönemiyle artan varlık
Antalya : Varsak (Kepez ilçesi), Akseki, Gündoğmuş --- “Varsak” adı hâlâ kullanılıyor
Kahramanmaraş : Andırın, Göksun, Afşin --- Yaylacılıkla bağlantılı yerleşim
Hatay : Dörtyol, Hassa, Yayladağı --- Dağlık kesimlerde yaşamışlardır.
Memlûk ve Osmanlı Kayıtları:
1280’lerde Varsaklar, Memlûkler ile iş birliği yapan Türkmen grupları arasında anılır.
Ramazanoğulları Beyliği döneminde (1350–1600), Kozan ve Adana civarında en etkili Türkmen gruplarından biri olmuşlardır.
Osmanlı arşivlerinde "Varsak Cemaatleri", defterlerde ayrı bir topluluk olarak geçer (örneğin 1530 Adana Tahrir Defteri).
Dikkat Çekici Belgeler:
1519 Tahrir defterinde “Varsak-ı Avşar” ve “Varsak-ı Beğdili” gibi boy adları görülür.
XVI. yüzyılda “Varsaklı isyanları”, Osmanlı’yı sık sık zorlamıştır. Bu da onların yarı-bağımsız savaşçı bir yapı koruduğunu gösterir.
kozanoğulları ile ilişkiler:
Toplumsal ve Aşiret Bağlantısı:
Varsaklar, Adana-Kozan-Feke-Tarsus-Toroslar hattında en kalabalık ve en etkili Türkmen topluluğuydu.
Kozanoğulları, bu bölgede yükselmiş bir yerel bey ailesi olup, hâkimiyetlerini Varsaklar başta olmak üzere çevredeki Türkmen aşiretlerine dayanarak kurmuşlardır.
Varsaklar, Kozanoğullarının askerî gücünün ve sosyal tabanının önemli bir bölümünü oluşturmuştur.
Varsaklar savaşçı, göçebe ve silahlı güçleriyle ünlüydü.
Kozanoğulları zaman zaman Osmanlı'ya karşı ayaklandığında, Varsaklar bu isyanların ya doğrudan içinde yer almış ya da dolaylı destek vermiştir.
Ayrıca Osmanlı'nın bölgeyi kontrol altına almak için yaptığı seferlerde sık sık “Varsaklar ve Kozanoğulları’nın ortak direnişi” söz konusu olmuştur.
Varsak Torunlarının Tahmini Nüfusu (2020'ler itibarıyla)
Bölge Bugünkü Varsak Torunları Tahmini Not
Adana : (Kozan, Feke, Saimbeyli, Karaisalı, imamoğlu, Ceyhan) 250.000–350.000 En yoğun yerleşim
Osmaniye : (Kadirli, Düziçi, Bahçe) 80.000–120.000 Ramazanoğulları dönemi yerleşimleri
Mersin : (Tarsus, Mut, Silifke, Gülnar, Anamur) 100.000–150.000 Toros yaylaları ve sahil kesimleri
Antalya : (Varsak-Kepez, Akseki, Gündoğmuş) 70.000–100.000 Adını taşıyan mahalle ve yaylalar
Kahramanmaraş : (Andırın, Göksun, Afşin) 30.000–50.000 Varsak yerleşimleri mevcuttur
iç Anadolu'ya göç eden kollar (Niğde, Kayseri, Konya, Karaman, Aksaray) 20.000–40.000 Kayıtlı aşiret göçleriyle
Şehir merkezlerine göçen nüfus (Adana, Mersin, Ankara, istanbul) 100.000–150.000 Varsak kökenli şehirli aileler
Genel Toplam (Yaklaşık)
Varsak kökenli nüfus: 650.000 – 950.000 kişi arasında olabilir. Bu sayı, hem kırsal kökenli aileleri, hem de şehirleşmiş ama soy bilincini taşıyan bireyleri kapsar.
boy bilincini kaybedenler dahil değildir.
chatgpt'ye göre varsak türkmenleri ile ilgili bazı bilgiler;
4-) Varsaklar’ın soy-boy bilinci açısından durumu, Anadolu’daki diğer Türk boylarıyla karşılaştırıldığında özgün ve güçlü bir yapıya sahip diyebiliriz.
Varsaklar, Ramazanoğulları ve Osmanlı dönemlerinden itibaren bölgede ayrı bir aşiret veya boy olarak tanınmış,
Bu nedenle boy isimleri, yerleşim adları ve sosyal ilişkilerdeki bağı çok güçlü korunmuştur,
Sadece soy bağları değil, boya ait damga, nişan ve gelenekler (örneğin yayla göçleri, düğün adetleri) hâlâ canlıdır.
Karışıklık ve Asimilasyon Oranı Diğerlerine Göre Daha Az
Anadolu’da birçok Türkmen boyu modernleşme ve şehirleşmeyle birlikte kimliğini kısmen yitirmiştir.
Varsaklar ise, özellikle Toroslar’ın dağlık ve yayla bölgelerinde nispeten izole kalarak geleneklerini daha uzun süre korumuştur.
Varsaklar, yaylacılık, tarım ve hayvancılıkla iç içe geçmiş sıkı sosyal bağlara sahiptir.
Bu da, toplumsal dayanışma ve soy bağlarının canlı kalmasını sağlar.
Bugün hâlâ birçok Varsak ailesinde “Varsak” soyadı veya boyu çağrıştıran diğer adlar kullanılır.
Kendi aralarında “biz Varsak’ız” ifadesi yaygındır, bu da güçlü bir soy bilincini gösterir.
Diğer Anadolu Türk Boylarıyla Karşılaştırma
Boy/Aşiret Soy-Boy Bilinci Durumu Özellikleri
Varsaklar : Çok güçlü --- Tarihsel süreklilik, yaylacılık, sosyal dayanışma
Avşarlar : Güçlü ama geniş dağılım nedeniyle bölünmüş --- Anadolu’nun birçok bölgesine yayılmış, kimlik dağılmış
Kayılar : Orta --- Bazı bölgelerde güçlü, bazı yerde kaybolmuş
Kızıklar : Orta-yüksek --- Geleneksel yaylacılık ve düğün adetleri canlı
Beğdililer : Zayıf-orta --- Az sayıda ve şehirleşme ile kimlik zayıflamış
Yörükler : Değişken --- Kimi yerlerde güçlü, kimi yerlerde asimilasyon yüksek
Varsaklar, Anadolu’daki diğer Türk boylarına kıyasla soy-boy bilincini koruma ve yaşatma konusunda oldukça sağlam bir konumdadır.
Özellikle coğrafi izolasyon, tarihsel süreklilik ve sosyal yapı bu bilincin canlı kalmasını sağlamıştır.
