bugün
- beli açıp kot şort giymek9
- ismail kartal9
- enes kanter'in cemaate 110 milyon dolar vermesi25
- sokak kedilerine örgütlü saldırı başlayacağı gün15
- siyasal islamcıların aslında kötü olmaması13
- sözlüğün en güzel kızından aldığım iltifat11
- tecavüz ettiği kızlarını müge anlı da arayan baba10
- icardi19059
- jose mourinho14
- barbara palvin'in aldatılması10
- ağızdan çiş kokusu gelmesi15
- erdoğan'ın mülteci sevdası18
- bir erkeğe nasıl aşık oldunuz30
- magicovento cesurluğu12
- kadir mısırlıoğlu seven mhp'li sorunsalı12
- üçten fazla dövmesi olan kız12
- sağlık bakanının suriyeli rakamları12
- türbanlıların açık kızlara çok öfkeli olması14
- fener niye şampiyon olmuyor diye ağlayan çocuk12
- fenerbahçe seneye sistemi yenebilecek mi13
- galatasaray'ın en son kırmızı kart gördüğü derbi10
- amında oyalanmak istiyorum11
- ahmet uğurlu15
- kadir mısıroğlu'na bir söz bırak13
- albay kemal19
- midyenin 20 lira olmasına şaşıran gurbetçi13
- kılıçdaroğlu'nun kuracağı partiye isim önerileri10
- ateistlerin zeka seviyesi düşüktür15
- jose mourinho nun fenerbahçe ye transferi14
- dinci zekası8
- magicovento38
- cennette ergenliğe yeni giren eşleriniz olacak30
- hoşlandığı erkek tezgahtar çıkınca ağlayan kız12
- ben 76 yaşındayım beni tahrik ediyorsun15
- avrupalılar niye mülteci istemiyor sorunsalı10
- sözlük kızları sözlük erkeklerine yazıyor mudur17
- pedofiller niye uyutulmuyor sorunsalı8
- bir erkeğin bir kadına çicek alması16
- almanyada hilafet gösterisi12
- 99 098 146 tl satılan saat12
- 28 mayıs 2013 taksim gezi parkı direnişi20
- almanya türkiye emeklilik karşılaştırması11
- atatürkün mason localarını kapattırması13
- atatürk'ün kuran'ı kerim'i tercüme ettirmesi8
- d varank21
- uzun entry giren erkek9
- ayak fotosu isteyen yazarlar9
- zalbert ramstein den alt dudak almak8
- hiç aldatmayan erkekte sorun vardır9
- kadınların erkeklerden üstün olduğu konular18
osmanlı devleti'nin uzun sürmesinin irdelenmesi vaziyeti. bir yandan osmanlı devleti'nin 600 yıl sürmesini sağlayan sebeplerin bir yandan da insancıl veya etik olup olmadıkları yönüyle sık sık irdelenmesi ile akla gelir ve gerçekten zor bir konudur.
mesela osmanlı'dan önceki türk devletlerinin çoğunda hükümdarın devleti oğulları arasında bölmesi gibi durumların (örneğin göktürklerde) veya soylu ailelerin veya hükümdarın yakın akrabalarının devlette belli bölgelerde hüküm sürmesinin (örneğin selçuklularda) sonuçta devletin bölünmesi ve yıkılmasına gittiği tespiti var. osmanlı devleti'nde ise fatih'ten itibaren tahta geçenin kardeşlerini öldürtmesi kurumsallaşmıştır. ayrıca yükseliş döneminden itibaren genel teamül olarak soylu türk ailelerden gelin alınmamış, hatta soylu türk aileler giderek güçsüzleştirilmiş veya tasfiye edilmiştir. bir yönüyle bu durumlar devletin uzun sürmesine katkı sağlamıştır, bir yönüyle de bilinçaltına rahatsız edici gelmektedir.
yine benzer mantıkta, osmanlı devleti, ordu ve devlet yönetiminde devşirme sistemini etkin şekilde kullanarak orduyu ve devlet görevlilerini ailesel, aşiretsel bağlardan soyutlamıştır. bunun da devletin uzun sürmesine katkısı olmuştur. bir yandan devşirilenlerin aileleri ve kendilerinin trajik öyküleri bilinçaltını rahatsız edebilir.
önceki türk devletlerinde görüldüğü gibi, osmanlı devleti baştan göçebe tabana dayanarak oluşmuştur; baştan bey de halkının içindedir, onlardan çok farklı ve kopuk yaşamaz. ama sonra devlet oluştukça, kurumsallaştıkça göçebeler * çıbanbaşı haline gelmeye başlar; onlardan soyutlanılır, onlar aşağılanır, hatta yer yer imha edilir; bu da bilinçaltını rahatsız eder. öte yandan da bu, devletin kurumsallaşma sürecinin yani uzun sürmesine hizmet eden bir şeyin bir parçası olmuştur.
velhasıl, tarihi yorumlamak zor. farklı uçlarda iyi gözüken ama birbiriyle çelişen noktalar var. hem de az buz değil, basit değil. ama bunlara kafa yordukça ve olayları tarihi bağlamını da dikkate alarak yorumladıkça sosyal bilimlerde ve genel kültürde adım adım ilerliyoruz galiba.
mesela osmanlı'dan önceki türk devletlerinin çoğunda hükümdarın devleti oğulları arasında bölmesi gibi durumların (örneğin göktürklerde) veya soylu ailelerin veya hükümdarın yakın akrabalarının devlette belli bölgelerde hüküm sürmesinin (örneğin selçuklularda) sonuçta devletin bölünmesi ve yıkılmasına gittiği tespiti var. osmanlı devleti'nde ise fatih'ten itibaren tahta geçenin kardeşlerini öldürtmesi kurumsallaşmıştır. ayrıca yükseliş döneminden itibaren genel teamül olarak soylu türk ailelerden gelin alınmamış, hatta soylu türk aileler giderek güçsüzleştirilmiş veya tasfiye edilmiştir. bir yönüyle bu durumlar devletin uzun sürmesine katkı sağlamıştır, bir yönüyle de bilinçaltına rahatsız edici gelmektedir.
yine benzer mantıkta, osmanlı devleti, ordu ve devlet yönetiminde devşirme sistemini etkin şekilde kullanarak orduyu ve devlet görevlilerini ailesel, aşiretsel bağlardan soyutlamıştır. bunun da devletin uzun sürmesine katkısı olmuştur. bir yandan devşirilenlerin aileleri ve kendilerinin trajik öyküleri bilinçaltını rahatsız edebilir.
önceki türk devletlerinde görüldüğü gibi, osmanlı devleti baştan göçebe tabana dayanarak oluşmuştur; baştan bey de halkının içindedir, onlardan çok farklı ve kopuk yaşamaz. ama sonra devlet oluştukça, kurumsallaştıkça göçebeler * çıbanbaşı haline gelmeye başlar; onlardan soyutlanılır, onlar aşağılanır, hatta yer yer imha edilir; bu da bilinçaltını rahatsız eder. öte yandan da bu, devletin kurumsallaşma sürecinin yani uzun sürmesine hizmet eden bir şeyin bir parçası olmuştur.
velhasıl, tarihi yorumlamak zor. farklı uçlarda iyi gözüken ama birbiriyle çelişen noktalar var. hem de az buz değil, basit değil. ama bunlara kafa yordukça ve olayları tarihi bağlamını da dikkate alarak yorumladıkça sosyal bilimlerde ve genel kültürde adım adım ilerliyoruz galiba.
uzun sürmesinin nedeni bilinmez ama yıkılmasının sebebi, sömürgeci politika izlememiş olmasıdır. *
osmanlı devleti'nin uzun bir hakimiyet sürmesi avrupa milletlerinin ticari yol olarak akdeniz'e muhtaç kalmalarıdır.
ne zaman ki ümit burnu keşfedildi o zaman osmanlı için çöküş sinyalleri verilmiş oldu.
peki osmanlı daha az toprak kaybıyla bu yazılı kaderden kurtulamaz mıydı?
evet daha az toprak kaybıyla kurtulabilirdi.
avrupa'da daimi bir elçi bulundurmayı küçüklük işareti görmeseydi
ve çok geç olmadan önce doğru düzgün bir diplomasi yürütme geleneği geliştirseydi.
(bkz: yirmisekiz mehmet çelebi)
ne zaman ki ümit burnu keşfedildi o zaman osmanlı için çöküş sinyalleri verilmiş oldu.
peki osmanlı daha az toprak kaybıyla bu yazılı kaderden kurtulamaz mıydı?
evet daha az toprak kaybıyla kurtulabilirdi.
avrupa'da daimi bir elçi bulundurmayı küçüklük işareti görmeseydi
ve çok geç olmadan önce doğru düzgün bir diplomasi yürütme geleneği geliştirseydi.
(bkz: yirmisekiz mehmet çelebi)
kadı burhaneddin ahmed devleti, eretna beyliği, karaman beyliği, germiyan beyliği gibi; hatta daha ileriki aşamalar için de memluk devleti, safevi devleti gibi olası alternatifleri ile kıyaslamalı incelemek bu konuda önemli ipuçları ve çıkarımlar sağlayabilir.
Gündemdeki Haberler
güncel Önemli Başlıklar