kesinlikle siyasi olarak veya diğer şekilde değerlendirmek Haddimize değildir. Yalnız nfk şiirleri daha çok hitap eder bana. ama asla o iyi o kötü muhabbetine gitmem, giremem. ne haddimedir?
Necip Fazıl Kısakürek bir ropörtajında, kendisine soru sormak gayesiyle söz alan şahsın ''Nazım Hikmet'' ile ilgili atıp tutması üzerine, sinirlenir ve; ''Yahu, sen ne diyorsun, ben sağcıymışım da, nazım solcuymuş da, biz birbimizin düşmanıymışız da, yok daha neler neler, ulan hıyar, biz nazım ile bütün gün siyaset tartışır, akşam olunca da Beyoğlu'nda beraber kız tavlardık, ne diyorsun sen be''
ideolojileri ve tarzları farklıdır evet. ama ikisi de türk şiirinin ulu çınarlarıdır. bence nazım hikmet'siz necip fazıl, necip fazıl'sız nazım hikmet biraz eksik kalacaktır.
Lisede okuduğum yıllarda edebiyat hocamız bir sınav yapmıştı bizlere. Önümüze iki şiir koymuştu. Necip Fazıl'ın bir şiirini yazmış altına da nazım hikmet yazmıştı. Aynı şekilde nazım hikmet'in şiirini yazıp altına necip fazıl yazmıştı. Siz hangisini beğeniyorsunuz diye sormuştu bizlere. Sınıfın hemen hemen yarısı şiiri okumadan sırf isimlere takılarak yani nazımı görür görmez veya necip fazıl'ın ismini görür görmez işaretlemişti.
O günden sonra anladığım şey gerçekten ne kadar sığ olduğumuz. Şiiri okumadan isimlerin üzerinden konuştuğumuzu, kalıplarla yaşadığımızı anlamıştım.
Şiir başka ideolojiler başka. Nazım Hikmet de, Necip Fazıl da üstattır.
birisi para karşılığı hükümetlere yağcılık yapar, diğeri fikirleri yüzünden hapis yatar..Dogum yıldönümü dünyada nazım yılı ilan edilen şair ile yerel üstad'ın karşılaştırılması...
nazım hikmet' in pesinden gelen toplumcu (bkz: ahmed arif) nazım hikmet' i fersah fersah aşmıstır . nazım kadar sovenist değil diye veya nazım hikmet kadar sıradanlara hitap etmiyor diye '' pesinden gelen toplumcular nazım' ı asamadı'' demek ya cahilliktir ya siirden anlamamaktır .
nfk' nın 1940 öncesi dönemde yazdıgı siirler zaten edebi çevreler tarafından el üstünde tutulur. yani '' hangi ideolojiyle yazdıgı belli'' demeniz de bosa düsüyor . çünkü 1940 öncesinde ideoloji dısı tamamen bireyci bir şiir yazıyordu . cahit zarifoğlu' nun nfk' yı astıgını zarifoğlu' na söyleseniz size gülerdi . ismet özel' in nfk' yı astıgını söyleseniz hak verilebilir de, cahit zarifoğlu nfk' nın çok gerisindedir . sağ ve din düsmanı öğretim görevlilerinin dediklerini ezberleyip gelmek bu oluyor galiba .
nfk' yı öven; yasar nabi, ziya osman, mustafa sekip tunç, vala nureddin, nurullah ataç, yakup kadri , ahmed hamdi, abidin dino, yunus nadi gibi adamlar mehmet emin ve abdülhak hamit çizgisinde değiller . çoğu ateist zaten veya koyu cumhuriyetçi.
bir de nfk' nın chp' ye mebusluk basvurusu yapması onu küçültmez. zaten yunus nadi gibi cumhuriyet yazarları adama övgü yağdırıyordu . nfk 1943' den sonra islami kesimin bayraktarlıgını büyük doğu ile birlikte yapmaya baslamıstır .
Her ikisi de kendi ideolojisini savunmuştur.
Sanat konusuna gelince:
~
trrrrum,
trrrrum,
trrrrum!
trak tiki tak!
makinalaşmak istiyorum!
beynimden, etimden, iskeletimden geliyor bu!
her dinamoyu
altıma almak için çıldırıyorum!
tükrüklü dilim bakır telleri yalıyor,
damarlarımda kovalıyor
oto-direzinler lokomotifleri!
trrrrum,
trrrrum,
trak tiki tak
makinalaşmak istiyorum!
mutlak buna bir çare bulacağım
ve ben ancak bahtiyar olacağım
karnıma bir türbin oturtup
kuyruğuma çift uskuru taktığım gün!
trrrrum
trrrrum
trak tiki tak!
makinalaşmak istiyorum!
~
Nazım Hikmet'in hayat anlayışını yansıtan şiiri.
~
Zindan iki hece. Mehmed\'im lafta!
Baba katiliyle baban bir safta!
Bir de geri adam, boynunda yafta...
Halimi düşünüp yanma Mehmed\'im!
Kavuşmak mı?.. Belki... Daha ölmedim!
Avlu... Bir uzun yol... Tuğla döşeli,
Kırmızı tuğlalar altı köşeli.
Bu yol da tutuktur hapse düşeli...
Git ve gel... Yüz adım... Bin yıllık konak
Ne ayak dayanır buna, ne tırnak!
Bir alem ki, gökler boru içinde.
Akıl, olmazların zoru içinde
Üstüste sorular soru içinde.
Düşün mü, konuş mu, sus mu, unut mu?
Buradan insan mı çıkar, tabut mu?
Bir idamlık Ali vardı, asıldı;
Kaydını düştüler, mühür basıldı.
Geçti gitti, birkaç günlük fasıldı
Ondan kalan, boynu bükük ve sefil;
Bahçeye diktiği üç beş karanfil...
Müdür bey dert dinler, bugün "maruzat"!
Çatık kaş... Hükümet dedikleri zat...
Beni Allah tutmuş kim eder azat?
Anlamaz; yazısız, pulsuz dilekçem...
Anlamaz! ruhuma geçti bilekçem!
Saat beş dedi mi, bir yırtıcı zil
Sayım var, maltada hizaya dizil!
Tek yekün içinde yazıl ve çizil!
insanlar zindanda birer kemmiyet;
Urbalarla kemik, mintanlarla et.
Somurtuş ki bıçak, nara ki tokat;
Zift dolu gözlerde karanlık kat kat...
Yalnız seccademin yönünde şefkat
Beni kimsecikler okşamaz madem
Öp beni alnımdan, sen öp seccadem!
Çaycı getir ilaç kokulu çaydan!
Dakika düşelim, senelik paydan!
Zindanda dakika farksızdır aydan
Karıştır çayını zaman erisin
Köpük köpük, duman duman erisin!
Peykeler, duvara mıhlı peykeler
Duvarda, başlardan yağlı lekeler
Gömülmüş duvara, baş baş gölgeler...
Duvar, katil duvar yolumu biçtin
Kanla dolu sünger... Beynimi içtin
Sükut... Kıvrım kıvrım uzaklık uzar
Tek nokta seçemez dünyadan nazar
Yerinde mi acep, ölü ve mezar?
Yeryüzü boşaldı habersiz miyiz?
Güneşe göç var da, kalan biz miyiz?
Ses demir, su demir ve ekmek demir...
istersen demirde muhali kemir.
Ne gelir ki elden, kader bu, emir...
Garip pencerecik, küçük daracık;
Dünyaya kapalı, Allah\'a açık
Dua, dua, eller karıncalanmış;
Yıldızlar avuçta, gök parçalanmış
Gözyaşı bir tarla, hep yoncalanmış
Bir soluk, bir tütsü, bir uçan buğu
iplik ki incecik, örer boşluğu
Ana rahmi zahir, şu bizim koğuş
Karanlığında nur, yeniden doğuş...
Sesler duymaktayım; Davran ve boğuş!
Sen bir devsin, yükü ağırdır devin!
Kalk ayağa, dimdik doğrul ve sevin!
Mehmed\'im, sevinin, başlar yüksekte!
Ölsek de sevinin, eve dönsek de!
Sanma bu tekerlek kalır tümsekte!
Yarın elbet bizim, elbet bizimdir!
Gün doğmuş, gün batmış, ebed bizimdir!
~
Necip Fazıl'ın hapiste yaşadıklarını anlattığı, okurken ağlatan şiiri.
ikisi de şiire ideolojilerini katmıştır. her ne kadar necip fazıl öz şiir bünyesinde incelense de şiirlerinde sahip olduğu ideoloji meydandadır. nazım'sa toplumcu gerçekçilik akımına bağlı olarak incelenir. iki farklı akımda oldukları için ikiliyi karşılaştırmak yanlış olsa da objektif bir bakış açısıyla bakarsak, nazım öndedir. örneğin necip fazıl'ın arkasından gelen cahit zarifoğlu necip fazıl'ı kalite olarak geride bırakmıştır ancak nazım'ın arkasından gelen toplumcu şairler değil nazım'ı geçmek onun seviyesine bile yaklaşamamışlardır. bu nedenle nazım, necip fazıl'dan öndedir. bir edebiyat öğrencisi olarak kendi kanaatimse, necip fazıl'ın tıpkı abdülhak hamit tarhan ve mehmed emin yurdakul gibi müritlerince edebiyatta putlaştırıldığıdır. şiirinin bahsedildiği kadar kaliteli olduğunu düşünmemekteyim. bence sadece islami duyarlılığı olan kitlenin duymak istedikleri şeyleri yazdığı için büyük şair kabul edilmiştir. hiçbir zaman kaldırımlar şiirini aşacak bir şiir daha yazamamıştır. şiir kalitesi kaldırımlar şiirinde kalmıştır. bence doğa şiirleri yazsaydı şu an bu kadar büyük bir şair olarak kabul edilmeyecekti. necip fazıl'ı seven arkadaşlara cahit zarifoğlu'nu ve sezai karakoç'u okumalarını tavsiye ederim necip fazıl'dan kat kat iyi şairlerdir. nazım'a gelince onda da sosyalistler tarafından putlaştırma vardır fakat nazım'ın şiirleri gerçek anlamda kaliteli şiirlerdir. mayakovski etkisinde olan şair edebiyatımızda daha önce görülmemiş tarzda şiirler yazmıştır (bkz: merdiven mısra). nazım'ı aşabilecek kalitede bir toplumcu gerçekçi şiir gelmemiştir ve geleceğini de zannetmemekteyim. dediğim gibi bu ikiliyi karşılaştırmak farklı akımlara bağlı olarak şiir yazdıkları için yanlıştır. ancak kendi akımları içindeki durumları karşılaştırıldığında ve benim kendi zannımca da nazım öndedir.
nazım'ın veya necip fazıl'ın şiirini tartışabilecek düzeyde bilgi sahibi değilim ama necip fazıl'ın karşısındakini etkileme gücü nazım'a göre baya baya üstündür.ayrıca nazım halkın içinden halk için yazdığını söyler ama aslında halkı ve fikirlerini önemsemez.sadece kendi fikirlerini önemser ve davası küçüktür.
nfk' nın bası açık kadınlara laf etmedigi, bunun orospu çocukları tarafından atılan bir iftira olduguna surada açıklık getirmistik .
(#22653433)
karakter olarak bir kıyaslama yapılamaz, çünkü stalin' in bıyıklarına bile methiye düzecek kadar sovyet- komünist usağı olan nazım hikmet' in bir karakteri yoktur . atatürk' e önce terstir, hapisten çıkmak ve sonrasında hapise düsmemek için atatürk' ü öven siirler yazmıstır .
şairliklerine gelirsek, 1940' dan önce nazım hikmet' in yandası solcular bile nazım hikmet' i necip fazıl' ın çeyreği olarak bile görmüyorlardı . bunu da yazmıstım .(#22683107) . nfk ideolojisini degistirince bu övgülerin ardı arkası kesilmistir . nazım hikmet basit romantik aşk şiirlerinin şairidir , sezen aksu' nun bir sınıf üstüdür , facebook' da söz paylasan çingenelere ve ergenlere ilham vermistir . nfk ile kıyaslanma sansı yok . zaten nfk koyu sağcı olmasaydı kimse nazım hikmet'i onunla kıyaslamıyordu bile.
karakter olarak ele alırsak nazım hikmet alır e azından dönek değildir.
ama tarafsız bir gözle şiirlerine bakarsak açıkcası necip fazılın kafiyeleri yeter.
