insanı anlamak için bugün birçok içtimaî ilim dalı türemiştir: sosyoloji, tarih ve politika bunların en çok öne çıkanları olmakla beraber, en fazla önemi haiz bulunanlarıdır. bunlar bize pek çok şey anlatırlar. büyük bir kısmını okudum, okuyorum. insanın toplumu oluşturan atomlar halinden çıkıp, ondan özerkleşmesi süreci, aslında batı tarihinin ta kendisidir. ama bu 'özerkleşme', insanın kendisini anlamasını mı sağladı? insan kim olduğunu biliyor mu?
benim şahsî kanaatim, insanın kendisini anlayamayacağı istikametindedir.
insan kendi konumunu, kendi biricikliğini kavrayabilecek aklî melekelere sahip midir? bence değil. bugün umumî tarih kitaplarında büyük sayfalar dolusu yer kaplayan rönesans, reform ve aydınlanma dönemleri bu düşüncemin bir delilidir. insanın kendisini anlamlandırma çabası, meşhur auguste comte'a göre birçok safhadan geçmiş ve sonunda aydınlanmada son bulmuştur. zira kendisi bir aydınlanma dönemi sosyoloğu olduğu için insanlığın vardığı son noktayı 'aydınlanma' olarak belirtmesi gayet tabii. zaten bu ''age of enlighment'' dediğimiz dönemde tarihin ilerlemeci yorumu pek revaçta idi. comte da bu geleneğin tipik bir temsilcisi.
insanın ''birey'' olarak anlam kazanması, kendi değer yargılarını oluşturup, kendisine vurulan din ve gelenek prangalarından kurtulmasının (!) sonucu bugün: batı tipi kapitalist liberal demokrasilerdir. thomas hobbes bunlar için ''doğal düzen yardakçıları'' der. yani ''ben ben olduğum için değerliyim, bana ne''ciliktir onun için bu abartılı özgürlük tantanası. insanların devlet kurulmadan önce birbirini yediği, öldürdüğü, katlettiği, güçlünün zayıfı ezdiği, kimsenin ahlakî kurallardan haberinin olmadığı bu devre hobbes ''doğal durum'' diyor. liberalizm de bizi gitgide buna tekrar götürmüyor mu? 'birey', kimseyi dinlemeyen; geleneğe, dine, ahlaka, etiğe saygısı bulunmayan bir varlık haline gelmedi mi? hani tarih ilerlemeci idi, çizgiseldi? tarih çizgisellikten ziyade döngüsel bir sistem arz ediyor sanki.
aslında ben bunları yazmak için girmemiştim bu başlığa...
insanı anlamak için kadim uygarlıklara ve büyük dinlere bakmak lazım. islam'ın bir zahiri var, bir de batını. zahiri; kur'an, hadis, kelam, tefsir, fıkıh iken; batını tasavvuf ve menkıbedir. velîlik mertebesidir. edebiyat da bundan nasibini almıştır. insanı en iyi bu muhabbet insanları anlar ve anlatırlar. çünkü bu insanlar, nefislerini yenmişlerdir; sıradan insanlar değillerdir artık. belli bir kavrayışa, belli bir zihin olgunluğuna ve bilince kavuşmuş vaziyettedirler. ben insanın ne olduğunu freud'dan veya evrimci dawkinsten öğrenmek istemiyorum. bunların yaptıkları izahlara ve tespitlere de zerre kıymet vermiyorum. varsın onların fikriyatı tüm dünya matbaalarında kullanılan deste deste kağıt kadar yer tutsun!
insan denince aklıma şeyh galip'in şu beyti gelir, daha da söz söylenmez bunun üzerine... insanı annesine şehvet duyan sapık bebekler olarak tasvir eden freud, primat çizelgesinin son halkası olarak tarif eden bilmem ne bilim adamı, yazdıkları pek ilmî (!) ve bilimsel makalelerinde şu beytin anlattığı kadar şey anlatabilirler mi? ciltlerce doldurulan yapraklar, bunun üzerine ne ekleyebilir?
--spoiler--
Hoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen
Merdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen
--spoiler--
insan budur işte. varlığın göz bebeği, allah'ın yarattığı ve onlardan hoşnut olduğu kulları. zaten evren de insanlar için vardır, rablerini bilsinler ve sevsinler diye...
tanrı'nın oyuncakları. bir çocuğun bir kağıda anlamsızca çizdiği çizgilerden farksız.
bir amacı yok, altında hikmet aramaya hiç gerek yok.
değersiz bir oyunca, sadece bu...
açık, aleni, tanınan, bilinen anlamına gelir ama bunun mecnun olanı ise tam tersi bir manaya tekabul eder. örtülmüş, kapalı.. akli fonksiyonlarının tam çalışamaması ve duyguların ön plana çıkması durumu mecnunluktur ve can acıtır evet.
manyak beyine sahiptir bu hayvanlar.beynin bu aşırı derece evrimi sadece bu türe ait olan zararlar yaratabildiği ve bizzat geldiği şeyi, toprağı, tehtid edecek kapasiteye ulaştığı için aslında biyolojide ayrı bir alem olarak incelenmesi fikri mantıklı geliyor kimi zaman.
bora duranın şarkısı olanı geçen akşam arabada bira içerken dinleyip ulan ne zaman çıktı bu şarkı ne de güzelmiş diyip anca keşfettiğim ve muhteşem bulduğum şarkı. sözleri mi söyleyen adamın güzel tarzı mı yoksa içtiğim yerde esen efil efil tatlı rüzgarla birlikte yanıp sönen şehir ışıklarının romantik modu mu beni bağladı şarkıya bilmiyorum ama güzel, hakikaten güzel şarkı.
can sıkıntısı ile online oyun odalarına girip , üyelikle uğraşmadan misafir nicki ile king oynamaya çalıştım, misafir olarak giriş yapanlar el kötü gidince hemen kaçıyor diye kimse benimle oynamadı, ibneler belki kaçmayacağım nerden biliyorsunuz dedikten sonra küfür ede ede üyelik açtım ve ilk oyundaki misafir oyunu kaybederken kaçtıktan sonra bende misafirlerle oynamamaya başladım.
1-Acelecidir
insan aceleci olarak yaratılmıştır. Size ayetlerimi göstereceğim, bunu Benden acele istemeyin.21/Enbiya-37
2-Acizdir
Bunun üzerine kardeşini öldürmekte nefsine uydu ve onu öldürdü de hüsrana uğrayanlardan oldu. Sonra Allah; kardeşinin ölüsünü nasıl gömeceğini göstermek için, ona yeri eşeleyen bir karga gösterdi. Yazıklar olsun bana, bu karga gibi bile olmaktna aciz kaldım da kardeşimin ölüsünü örtemedim, dedi. Pişmanlık duyanlardan oldu.5/Maide-30-31
3-Cimridir
De ki: «Rabbimin rahmet hazinelerine siz sahip olsaydınız, tükenir korkusuyla yine de cimrilik ederdiniz. Zaten insanlar pek cimridir.»17/isra-100
4-Az Şükreden Bir Varlıktır.
Doğrusu biz sizi yeryüzüne yerleştirdik ve orada size geçim vasıtaları verdik. Ne kadar da az şükrediyorsunuz!.7/Araf-10
5-Hırsına Düşkündür.
Gerçekten insan; hırsına düşkün yaratılmıştır. Kendisine kötülük dokundu mu sızlanır. Kendisine hayır dokundu mu cimrilik eder.70-Mearic-19-20-21
Onu imtihan edip rızkını daralttığında ise «Rabbim beni önemsemedi» der. Hayır hayır doğrusu siz yetîme ikram etmiyorsunuz. Birbirinizi yoksulu doyurmaya teşvik etmiyorsunuz. Size kalan mirası hak gözetmeden yiyorsunuz. Malı da 'bir yığma tutkusu ve hırsıyla' seviyorsunuz.89/Fecr-16-17-18-19-20
6-Müsibet Verilince Ümitsiz Olur,Nimet Verilince Yüz Çevirir
insana nimet verdiğimiz zaman (bizden) yüz çevirip yan çizer; ona bir de zarar ziyan dokunacak olsa iyice karamsarlığa düşer.17/isra-83
7-Nankör Bir varlıktır.
And olsun ki, insana nimetimizi tattırır sonra onu ondan çekip alırsak, o şüphesiz umutsuz bir nanköre döner.11/Hud-9
Yoksa sizi tekrar denize döndürüp de üzerinize kasırgalar göndermeyeceğinden ve böylece ettiğiniz nankörlük sebebiyle sizi boğmayacağından emin misiniz? Sonra bu yaptığımıza karşı, bizim aleyhimize size yardım edecek bir koruyucu bulamazsınız.17/isra-69
8-Sabır ve Tahammül Bakımından Zayıftır.
Allah sizden (yükünüzü) hafifletmek ister; çünkü insan zayıf yaratılmıştır.4/Nisa-28
9-insan imtihan Edilen Bir Varlıktır.
Andolsun ki içinizden cihad edenlerle sabredenleri belirleyinceye ve haberlerinizi açıklayıncaya kadar sizi imtihan edeceğiz.47/Mıhammed-31
Hiç şüphesiz biz insanı, karmaşık olan bir damla sudan yarattık. Onu denemekteyiz. Bundan dolayı onu işiten ve gören yaptık.76/insan-2
10-insan ibadet için Yaratılmıştır.
Ben cinleri ve insanları, ancak bana kulluk etsinler diye yarattım.51/Zariyat-56
Onlar gerçekten o yol üzere dosdoğru gitselerdi, elbette kendilerine bol bir su verirdik. Onları onun içinde imtihan edelim diye. Her kim de Rabbini anmaktan yüz çevirirse O, onu gittikçe yükselen bir azaba sokar.72/Cin-16-17
11-insan Tartışmaya Düşkündür.
Hakikaten biz bu Kur'an'da insanlar için her türlü misali sayıp dökmüşüzdür. Fakat tartışmaya en çok düşkün varlık insandır.18/Kehf-54
12-insan,Yeryüzünün Halifesidir.
Rabbin meleklere «Ben yeryüzünde bir halife var edeceğim» demişti; melekler, «Orada bozgunculuk yapacak, kanlar akıtacak birini mi var edeceksin? Oysa biz Seni överek yüceltiyor ve Seni devamlı takdis ediyoruz» dediler; Allah «Ben şüphesiz sizin bilmediklerinizi bilirim» dedi.2/Bakara-30
Verdikleriyle denemek için sizi yeryüzünün halifeleri kılan ve kiminizi kiminize derecelerle üstün yapan O'dur. Doğrusu Rabbinin cezalandırması süratlidir. Şüphesiz O bağışlar, merhamet eder.6/Enam-165
13-insana iyilik ve Kötülük Kabiliyeti Verilmiştir.
Sonra da ona iyilik ve kötülük kabiliyeti verene and olsun ki: Kendini arıtan saadete ermiştir. Kendini fenalıklara gömen kimse de ziyana uğramıştır.91/Şems-8-9-10
ve önce insan olmak gerekir. insan olabilmek için önce kul olman gerekir. kulluk için yürek gerekir. yürek köpekte
de var; ibrahim, adem, yunus, muhammed olman gerekir.
insan kendi benliğini doyurmak için yaşar. benlik de gurur, beğenilmek, her türlü haz ile doyar. doymaz da doyar gibi olur. insan bunun için yaşar. insanın hiçbir isteği diğerinden daha onurlu ya da onursuz değildir. tabi ki bu söylediklerim materyalist açı. dini açıdan Allah rızası olayı var.
elimde olsa son bebeğe kadar yok edeceğim tür. kendi çenemin altına da sıkacağım no worries. benim yapamadığımı bir gün dış uzaydan gelen bir meteor yapacaktır. o da olmazsa birkaç milyar yıl içinde güneş insanın soyunu kıracak.
