insan için tek gerçektir. bir daha uzun uzun yazamayacağım, konuda az buçuk bilgi sahibi insanlar için özet yazayım, freud birçok doğru şey söyledi. çocukların sadece erojen bölgeleri için ve haz almak için yaşadığı gibi. fakat birkaç konuda yanıldı. belli bir bilinç seviyesinden sonra süperego'nun oluştuğunu ve insanların toplumsal kuralları hazzın önüne koyduğunu söyledi. halbuki bu yanlıştır. doğrusu, insanlar toplum içinde yer edinebilmek için bazı şeyler yapar. bunlardan biri de süperego denilen şeyin kurallarına uymaktır. ben buna ileride bilimsel makale olarak öne sürdüğümde "ikincil haz" diyeceğim.
yaş ilerledikçe "ikincil haz" oluşur. ani zevk veren şeyleri değil de gelecekte zevk vermesi muhtemek şeyleri yaparız. bu da bize yine o anlık haz verir zaten. anladın mı freud kardeşim?
En çok gülünen ve zararlı olan felsefi akımdır. Sen gece gündüz uyuşturucu kullan aylarca. Bak bakalım ertesi yılı görebilecek misin? Görebilsen de sağlığının aynı kalacağına inanıyor musun? Sonra dünyada sınırsız ama belli bir zamana kadar zevk alıp, öteki dünyada sonsuza kadar ızdırap çekme olasılığını (ki böyle bir olasılığın önemli olduğunu mat.ci Paskal bile söylemiş hatta bu olasılkk yüzünden kendini dine adamış) almak ne kadar mantıklı geliyor size? Bedensel haz alınca ne olmuş oluyor elinize ne geçiyor somut olarak?
Antik çağda kurulmuş ancak zaman ilerledikçe bilhassa 21. Asırla beraber daha fazla insanın hayat tarzını şekillendirmiş felsefi öğretidir. insanların pek çoğu bilhassa 21. Asır ile beraber düşünme, sorgulama ve din afâkını kapatarak Tüketen ancak düşünmeyen çılgın hedonist bir sürü halini almışlardır. Kendilerini kötülüklerden alıkoyan tüm bariyerleri bir bir yıkmakta hiçbir sakınca görmeyen insanlık artık yoldan savrulmaya ve hatta yoldan çıkmaya başlamıştır. Buna müteakiben mutsuz olan insanlık kendisini değişik hazlarla daha fazla uyuşturmuş ve daha fazla aptallaşmıştır. O derece ki insanlar içkilerle, uyuşturucularla ve daha bir sürü başka pislikle hem kendini uyuşturmuş ve hem de yavaş yavaş kendini öldürmüştür. Artık hemen hemen köle halini almış neredeyse özgür insan kalmamıştır görünenin tam aksine. Zira insanlar nefslerinin esiri olmuşlardır bundan alâ kölelik mi olur?
jean maslier fransız devrimi ve aydınlanmanın radikal kanadının öncüsüdür, kendisi bir hazcıdır. lakin bu hazcılığını toplumsal ve politik kimlik üzerinden gerçekleştirir, bilinen hedonizmden farklı bir düşünce tarzı var. ahlaklı, erdemli ama yaşamdan tat alan, mutlu ve doğal bir varoluş ile canlılar ve cinsiyetler arasında barışçıl ilişkilerin sağlanabileceğini düşünüyor. dolayısıyla hazcılığı, bireysel çıkarların verdiği mutluluk olarak atfetmek çok doğru değil. insan tek başına var olamaz, bizler nesneden dahi etkileniriz, dolayısıyla kitlenin ihtiyacı olana cevap vermediğimizde de mutsuz oluruz. meslier, sağduyulu ve bireyin toplumla olan uzlaşmacı tavrının da hedonizmde karşılığı olduğunu savunuyor. böyle bakıldığında çok da kakalanacak bir şey görmüyorum.
zevklerimiz salt kendi varlığımız üzerinden şekil almıyor, bize zevk veren şeyler diğer canlılar ya da cansızlarla temas edildiğinde ortaya çıkıyor. akıl ve duygu tek potada eriyebiliyorsa, hazzın peşinden koşmalı.
Aristippos'un bedensel hazzına karşı tinsel hazzı yeğleyerek akımı bir adım daha ileriye taşımıştır. Onun için en büyük haz, ruh dinginliğidir. Buna da bedensel zevkler peşinde koşmakla değil, bilgelikle varılır. ama aristippos çok sevdiği silphium bitkisinin etkisiyle bedensel zevklere hayatı boyunca dalıp çıkmıştır. bu bitkinin yaptığı kafayla zaten bu akımı başlatmıştır. kirene de kızlığı bozulmadık kız bırakmamıştır mübarek.
--spoiler--
ESKi Mısır inancına göre, bir insan ölüp de cennetin kapısına gelince kendisine iki soru sorulurmuş ve bu sorulara verdiği cevaplara göre cennete kabul edilirmiş.
1- Hayatında hiç mutluluğu yakaladın mı?
2- Hayatın boyunca hiç başka bir insana mutluluk getirdin mi?
--spoiler--
ileri kuşak felsefecilere göre, özellikle alman ekolündekilere göre, 2. bir bilinmeyenin girmediği düz hesap denklemler gibi bir anlayıştır. ilk bakışta basit görünen bir açıklamadır lakin basitliğe kaçışı sağlayan etkenlerin , sonuca ulaşma güdüsü yanında göz ardı edilebilecek kadar optimist yaklaşımında, en doğrusudur.
basitlik ancak karmaşayı sindirmiş benliklerde gerçekten 'basit'tir. bu ,sonuçtan geriye gidildiğinde, gayet mantıklı ve kavgasız bir yaklaşımdır.
bu dünyadan, ölmeden önce alabildiği kadar zevk alma ülküsüdür. alabildiğine yemek, alabildiğine müzik dinlemek, alabildiğine uyumak, alabildiğine cinsellik, alabildiğine ...
inanç yoksunluğu, hiç ölmeyeceğini zannetme, dinini bilmeme ya da yanlış bilme, farkında olmadan şirke batmış olma durumu, manevi boşluk ya da bu boşluğun dünyevi metalarla doldurulması gibi nedenler insanın dünyanın zevklerine bağımlı olmasına neden olmakta ve hedonist hale gelmesiyle sonuçlanmaktadır.
iNSAN faydalıyı sever, ondan hoşlanır. fayda vermeyeni sevmez. bir ebeveynin çocuğuna: "nerede faydasız var, ondan hoşlanıyorsun be evladım!" demesi yanlıştır.
o çocuğun hoşlandıgı şeyin yanlışlanabilitesi ne ölçüde mümkündür ki? kendisine fayda ve haz aşılamayacağını bilse, hoşlanır mı ondan? zaten mutluluk kavramı da, acıdan ve ezadan uzak durma ile ölçülür. ne kadar acıdan uzak olunursa, o kadar hoşlanılıp, o derece mutluluğa erişilecektir.
Tek yönlü yaşam (hazcılık)dır. Günümüzün en önemli ruh hastalıklarından biridir. insanların sadece haz alacakları maddi ve manevi zevkler peşinde koşması bunun yanı sıra ahlaki değer yargılarını hiçe sayan akımdır. genellikle ekonomik seviyesi çok iyi olan insanlarda görülen bi rahatsızlıktır. Hep daha fazlası istenir hazları eskitir yeni haz arayışına geçer bi yerde tıkanıp kalınır yavaş yavaş düşüşe geçilmesi kaçınılmazdır. Sonu intihar ölümdür.
yasamin anlamini hazda goren anlayis. epikuros'da hazciligi devam ettiren filozoflardandir. ancak epikuros, arsitippos'un bedensel hazzina karsi tinsel hazzi yegler. onun icin en buyuk haz, ruh dinginligidir. bedensel zevkler yerine bilgelik arayisidir.
Gerçek hazzı arayan felsefe,iyiliğin verdiği tad,bilgeliğin verdiği haz,insanları ve olayları analamanın verdiği haz,hayatın bilincinde olmanın verdiği haz aranır.
Sürekli olan haz aranır.kendini tanımayan insan hazcı olamaz,çünkü aptallık acıdır.
Hazcılık bedensel zevklerin peşinden koşmak değildir.Bedensel zevkler tükenir çünkü(mesela haftanın her günü her öğün baklava ye baklavadan bıkarsın,sürekli seviş
sevişmenin manası kalmaz.)Bedensel zevkler hazcılığın bir parçası olamaz.Bedensel zevkler nihai hazdan uzak,bugün içindir.hatta bu saniye.yani tüketilmek için.
Ama sanıldığının aksine hüznünde verdiği bir haz vardır.Mevlana ne demiş"aklın yoksa yandın,kalbin yoksa sende yoksun."insan hisleri ile yaşar yani
Her hissin ise bir Hazzı vardır.Bilincinde olduğun sürece.
Çünkü insan yaşarken herşeyi değiştirebilir.Yaptığı hatanın farkında olan kişi,yaptığı hatayı düzeltebilmenin hazzını duyar.
haz veren her şeyin mübah oluşu. kolay kolay kimsenin ulaşamadığı haz sürekli olan hazdır ki bu durumda hedonist olmak kolay değildir çünkü her hangi bir şeyden haz duyulsa da o hazzın sürekliliği imkansıza yakındır.
ve her türlü haz tatmine ulaştığında bitmeye mahkumdur.bedensel hazdan ziyade ruhsal haz insanı daha da mutlu eder.
"Mutsuz bir Sokrat (Sokrates) olmak mutlu bir domuz olmaktan yeğdir"
john stuart mill in bu sözü söylediği gün hedonizmin bittiği gün olmalıydı bana kalırsa.
Ve Matrix'te Morpheus, Neo'ya sorar: "Gerçek nedir?... Sen bir hayal dünyasında yaşıyordun..."
Öyle olmadı.
Ve hedonizm bir trend olarak yayılmakta her geçen gün.
Engelli bir genç kıza tecavüz edilmekte,
sırf zevk için insanlar testereyle doğranmakta,
bedensel zevke ulaşılabilmek için tüm ahlaki ve vicdani normlar yıkılmakta,
Sadece eğlenmek için, daha fazla eğlenmek için sıkış tıkış barlarda geceler gündüzlere katılmakta..
Ve bunlar olurken ayağa kaldırılması, toparlanması gereken bir sistem var.
Ulaşmamız gereken bir "iyi" var.
Adalete, doğruya daha fazla ihtiyacımız var.
Para için kendini satan memurlara,
para için vatanı satan devlet adamlarına,
para için bacısını satan pezevenklere..
Söyleyecek sözümüz var;
" Maddi hayata tapanlar, deniz suyu içenlere benzerler.
içtikçe, susuzlukları artar. "
aslına bakılırsa bu felsefenin de kendine ait bir ahlak anlayışı vardır. çoğu kişi bunu bir felsefe olduğunu bilmeden savunur. epiküryen diye de anılır.
