cumhuriyetten önce yapılan tüm demiryolları anadolu dışındaki topraklara yapılmıştır, yapan firmalar avrupalı olduğu için, osmanlının bittiğini de bildikleri için sadece anadolu dışında, kendi ticaret operasyonlarına da yarayacak hatların ihalelerini açtırmışlardır. kendi paramızla, yakında sınırımız dışında kalacağını küçük çocukların bile bildiği topraklara demir yolu ve diğer alt yapı inşaatları yapıldı. osmanlı bunları engelleyemedi ve son 5 yıl falan değil son 100 yılı böyle. hatta osmanlı kanuniden sonra anadoluyu tamamen bir sömürge gibi görmüş ve batıya dönük bir istanbul imparatorluğu olarak yaşamış ya da aklımda öyle kalmış, tarihçi değilim.
