Toprak ve etkinlik açısından pek çok devlet sıralayabilirsiniz; ancak iki devlet bunlardan farklıdır: Roma ve Osmanlı... Roma karşısında çok güçlü hiçbir devlet bulmamasına karşın süre bakımından en uzun hükmeden devlettir. Kahpelikte de üstüne yoktur. Osmanlı ise dünyanın gelmiş geçmiş en büyük devletidir. Bu gerçeği tüm yanlışlarına rağmen kabul etmek gerek; çünkü uğraştığı devletler de çok güçlüdür. Ayrıca Viyana'yı salaklık edip alamamışlar. Yeniçerilerin talan etmemesi için beklemiş ve sonrasında hristiyan birliği yardımı gelmiş, fırsatı kaçırmışlardır. Bir de deniz olan yerler dışında ilerlemek istememişler. Haritaya batın anlarsınız. Persleri iki kez şamarlamış, almadan geri dönmüşler. Büyüklük toprak büyüklüğü değildir sonuçta. Çöküşü bile 200 yıldan fazla sürmesi her şeyi anlatıyor aslında. Rakipsizdir.
