apandisit

incebağırsak ile kalınbağırsağın birleştiği yerin, yani körbağırsağın alt ucundan çıkan uzantıya apendiks, iltihabına ise apandisit denir. Apandisit, zamanında müdahale edilmediğinde tehlikeli sonuçlar doğurabileceği için önemli bir hastalıktır.

Sindirim sistemimizin uç noktasında yer alan apendiks, içinden besinlerin geçmediği bir organdır. Uzunluğu ortalama 10 cm’dir ve esnek bir yapıya sahiptir. Bağırsaktaki mikroplara karşı antikor üretilmesinde görev alarak bağışıklık sistemine yardım ettiği anlaşılmıştır. Bu faydasına rağmen yokluğu vücutta önemli bozukluğa neden olmaz.

Apandisit her yaşta olabilmekle beraber, sıklıkla otuz yaş altı erişkinlerde görülür. Küçük çocuklarda ve yaşlılarda az görülmesine rağmen, istatistikler apandisitten ölümlerin daha çok bu grupta olduğunu gösterir. Bunun nedeni, küçük çocuklarda apandisit belirtilerinin çok tipik olmaması ve hızlı ilerlemesidir. Yaşlılarda ise tedavi gecikebilir, kontrol edilmeyen enfeksiyonlar oluşabilir ve ileri yaşlarda eşlik eden başka hastalıklar bulunabilir.

Apandisit Nasıl Oluşur?
Apandisit, apendiks’in tıkanması ve bakteriler için uygun ortam oluşmasının sonucu olarak iltihaplanmasıdır. Apendiks’in tıkanmasına yol açan sebepler çeşitlidir. Bağırsaktan gelen dışkının apendiks içinde taşlaşması, apendiks duvarındaki dokunun aşıri büyümesi, meyve çekirdekleri, bağırsak parazitleri gibi yabancı cisimler, tümör veya yapışıklıklar tıkanmaya yol açabilir.

Bu tıkanma sonucunda, apendiks’in normal salgısına devam etmesi ve kapalı ortamda bakterilerin çoğalmasıyla organ içindeki basınç artar. Bu arada bağırsaklar sağaltım hareketleri ile tıkanıklığı gidermeye çalışır. Apendiks içindeki basıncın artmasıyla önce toplardamar fonksiyonu bozulur. Ödem, damarlarda tıkanma ve genişleme görülür. Basıncın daha da artmasıyla atardamarlar da fonksiyonlarını kaybetmeye başlar ve apendiks’in kanla beslenmesi bozulur. Böylece savunmasız kalan ortamda bakteriler kolayca faaliyet göstermeye başlar. Apendiks iç duvarının derin katlarına kadar ilerlerler.

Bu durumdaki hastada, bakterilerin sebep olduğu toksinler ve ölü doku parçalarının kana karışmasıyla ateş, nabızda hızlanma gibi belirtiler ortaya çıkar. Olay ilerlerse, apendiks kangren olur ve delinir. Sonuçta apse, karın zarı iltihabı gibi istenmeyen komplikasyonlar doğabilir.

Apandisitin Belirtileri
Hastalığın en önemli belirtisi ağrıdır. Başlangıçta apendiks’in gerilmesine bağlı olarak göbek çevresinde ve karnın üst bölgelerinde orta şiddette ağrı hissedilir. Arada, bağırsağın sağaltım hareketlerinin artışıyla kramp tarzı ağrılar da eklenebilir. Saatler sonra ağrı karnın sağ alt bölgesine kayar. Nedeni karın zarının iltihaptan etkileniyor olmasıdır. Ancak ağrıların vücuttaki yeri, apendiks’i farklı bölgelerde olanlar için değişebilir; örneğin böğürde, sırtta da hissedilebilir.

Ağrıyı bulantı, kusma takip edebilir. iştahsizlik vardır. Çoğu hasta kabızlıktan şikayet eder. Tuvalete çıkabilirlerse ağrının geçeceği hissine kapılırlar. Apandisitli hasta, ağrı şiddetli iken bazen kesiliverir ve rahat bir nefes alır. Ancak bu durum apendiks’in delindiğinin göstergesi olabilir.

Hastalık ilerleyince karın kasları kendiliğinden kasılır. Bu kasılma belli bir bölgede olabileceği gibi karnın tamamını da kapsayabilir. Karın tahta gibi sert bir hal alır ve ağrılıdır. Hasta, ağrıyı artırmamak için yavaş ve dikkatli hareket eder. Nabız artar, ateş yükselir.

Teşhisin Konulması
Hastalık, hastanın dinlenmesi, muayene ve laboratuvar sonuçlarıyla teşhis edilebilir. Ancak apandisitin yol açtığı ağrıların benzerinin, üriner sistem enfeksiyonu, yumurtalık hastalıkları ve bazı sindirim sistemi rahatsızlıkları gibi hastalıklarda da görülmesi, teşhiste dikkat etmeyi gerektirir.

Önemli bir nokta da, hastanın ağrıdan kurtulmak için kendi kendine ağrı kesici ilaç almaması gerektiğidir. Çünkü ilaç ağrının karakterini değiştirip teşhisin doğru konmasını engelleyebilir. Bu nedenle, apandisitten şüphelenilen ağrılı durumlarda ilaç kullanmadan hemen doktora başvurmalıdır.

Tedavi
Apandisitin tedavisi için cerrahi yöntem uygulanır. Yani hasta ameliyat edilerek apendiks’ i alınır.