gök tanrı inancını kültür olarak islamiyet ile pekiştirerek müslüman olmuş türk tipidir.
anadolu türklerini büyük bölümü ve orta asya türklerinin hemen hemen tamamı bu tipe uygundur.
mevlid yalnızca türklerde görülür. süslü mezar taşları, türbeler, nazar boncukları sanılanın aksine sadece türk-islam dünyasına has özelliklerdir.
bu türk tipi müslümanın tüm büyük günahları işlediği anlamına gelmemektedir. topluma ve çevresine zarar verecek yanlış tutumlardan uzak durmak üzere belirli ölçülerde alkol kullanabilir. bu geçmiş türklerde de vuku bulan bir durumdur.
ancak bunu türklerin müslümanlıkla alakası yok alkolü var, zinası var, kumarı var şeklinde açıklamak kesinlikle yanlıştır. eğer konu olaya türklerin kültürleriyle harmanlanmış islamiyet ile arap kültürüyle harmanlı islamiyeti kıyaslama noktasına gelirse türk kültürüyle harmanlanmış islamiyet adeta medeniyet dersleri verecektir. islamiyete rağmen kadına değer vermeyen arap kültürüne kıyasla kadını daima baş üstü tutmuş, kadınına değer vermiştir türk kültürü. dolayısıyla araplara islamiyet ile verilmek istenen pek çok erdem islamiyet öncesi türklerde zaten mevcut olan şeylerdir.
türklere putperest demekte yanlıştır. islamiyet öncesinde dahi putperest denilebilecek ölçüde yoldan çıkmamış istisnai kavimlerden biridir türkler. dindarız diyerek kafa kesmektense, insanları dinden soğutmadan islam anlayışı gütmüş olması türkleri putperest yapmayacaktır.
ki türklerin bu katı olmayan islam anlayışı sayesinde islamiyet arap hakimiyetinden çok, türk hakimiyeti döneminde dünyaya yayılma fırsatı bulmuştur.
gerek balkanlar, gerek açe sultanlığı türklerin islamiyet anlayışından etkilenerek müslüman olmuşlardır.
