okuma ve düşünmeden yoksun tarih kıtı bir çok insan enver paşa'ya oldum olası çok komik suçlamalar yöneltir. neymiş alman hayranıymış, neymiş sarıkamış faciasının sorumlusuymuş, neymiş milli mücadeleden kaçmış.
-enver paşa'nın bir dönem eğitim gördüğü almanya'da alman disiplininden ve ordu yapısından çok etkilendiği doğru. yalnız bu hayranlık biçiminde değil. o zaman koca devleti niye almanya yanında savaşa soktu diyeceksiniz. e ne olacak? sadece kendi çıkarını düşünen dönek ingizlerin yanında mı savaşa girecekti osmanlı, veya yüzyıllardır boğazlar ve doğu üzerinde emelleri olan, balkan ve ermeni halklarını bize karşı kışkırtan kahpe ruslar mı? hayır. tarafsız kalman da mümkün değil. bütün emperyalistlerin gözü senin topraklarında. tek başına savunacak güçte değilsin. ayakta kalmak için mecbur bir tarafa yaranmak zorundasın. yoksa o da biliyordu etliye sütlüye dokunmamayı. oturduğun organla atıp tutmak kolay.
-sarıkamış faciasının ne kadar trajik olduğunu biliyoruz zaten. evet stratejik askeri hataları vardır. ancak emrine uymayan komutanların bu bozgunda zerre adı geçmez. maceracı diyeceksiniz, ne arıyordu karın kışın göbeğinde oralarda, niye saldırdı diyeceksiniz. ruslar erzurum civarını işgal etmişti zaten. işgal altında olan vatan toprağını bırakıp gitmesi daha mı iyiydi? tabi geri almak için taarruz düzenleyeceksin. hazır ruslarda batıda almanya ile savaşıp ağırlığını oraya vermişken. tabiki böyle bir facianın olmamasını bizde isterdik ama enver paşa'nın da sonucun böyle olmasını istemediğine eminim.
-milli mücadeleye katılmadı yan gelip yattı diyenler var bunlar daha da komik. milli mücadeleye can-ı gönülden katılmak için ankara hükümetiyle görüştüğü ama reddedildiğini söylemeye gerek yok.
-enver paşa tarihteki en büyük türkçü-turancılardan biridir. ziya gökalplerin, atsızların teorik olarak prensiplerini döktüğü bu ülküyü uygulamada ciddi anlamda hayata geçiren ilk kişidir. neden türkmen dağlarında komünist sovyet'e karşı türk halklarını birleştirmek için savaşırken vuruldu zannediyorsunuz?
tarih her zaman kazananları yazar. enver paşa ülküsünden hiç bir zaman vazgeçmeyen bir komutan ve türkçülük akımını ilk uygulayan kişiydi. eğer başarılı olasydı onu bugün sarıkamış'ın baş sorumlusu olarak değil, turanın ilk hakanı olarak hatırlayacaktık.
