39. yıl dönümü Kıbrıs'ta Barış Ve Özgürlük Bayramı* adıyla Türk ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bayraklarıyla kutlanmaktadır. Türkiye'de ise Amerika'ya karşı alınmış bu zafer kutlanmamaktadır. Adeta unutturulmak istenmektedir. Unutmuyoruz unutturmuyoruz. Barış ve Özgürlük bayramınız kutlu olsun. Kahramanlarımızın ruhu şad olsun.
--spoiler--
1 temmuz 1974 : bakanlar kurulu, 1971'de yasaklanan haşhaş ekimine izin verdi.
5 temmuz 1974 : haşhaş ekimine izin verilmesi, amerika'da çok sert tepkilere yol açtı. amerikan hükümeti, büyükelçi macomber'i istişare için washington'a çağırdı.
15 temmuz 1974 : kıbrıs'ta, yunanistan'a bağlı subayların yönetimindeki ulusal muhafız gücü kuvvetleri, bir hükümet darbesi yaparak yönetime el koydu. lefkoşe rum radyosu'ndan yaptıkları yayında, cumhurbaşkanı makarios'un öldürüldüğünü iddia eden darbeciler, bir 'ulusal kurtuluş hükümeti' kurulduğunu belirterek, eski enosis'cilerden nikos sampson'un cumhurbaşkanı sıfatıyla and içtiğini ve kıbrıs'ta bir 'yunan cumhuriyeti' ilan edildiğini açıkladılar.
16 temmuz 1974 : abd ve ingiltere, türkiye'den kıbrıs'a karışmamasını istediler. moskova, darbeyi faşist diye niteledi. amerikan 6. filo'suna kıbrıs'a hareket emri verildi.
- başbakan ecevit'in çağrısı üzerine siyasi parti liderleri bir toplantı yaptı. demirel: "oldu bittiye kalkanlar hüsrana uğrar." dedi. kıbrıs türk bayrak radyosu, kıbrıs'taki yunan alayı'nın darbeye katıldığını bildirdi.
- kıbrıs'ta garantör devletlerden olan ingiltere'nin dışişleri bakanı callaghan: "ankara ve atina soğukkanlı olmalıdır." dedi.
- kıbrıs cumhurbaşkanı makarios'un ölmediği anlaşıldı. makarios'un 10 gün önce, yunanistan'daki cuntacı subaylara yazdığı mektup açıklandı. bu mektupta makarios, 10.000 kişilik rum muhafız gücü'nün başındaki 650 subayın yunanistan'a geri çağrılmasını istiyordu.
- başbakan ecevit: "türk yönetimi kıbrıs'ta yegane meşru yönetim sayılmalıdır." dedi.
17 temmuz 1974 : başbakan ecevit ingiltere başbakanı halord wilson'la londra'da görüştü. gazetecilere, "yunan hükümetini, olayların tahrikçisi ve sorumlusu sayıyoruz. yapacağımız görüşmelerin kıbrıs'ta barış ve istikrarın sağlanmasına katkıda bulunacağını umarım." dedi.
- türk donanması ege ve akdeniz'e açıldı. donanma sürekli devriye geziyor. bazı zırhlı birlikler mersin limanı'na geldi. ataş rafinerisi ansızın revizyona girerek petrol üretimini düşürdü.
- 90 ülkenin üye olduğu ulusal hür sendikalar konfederasyonu darbeyi şiddetle kınadı.
- birleşmiş milletler (bm) güvenlik konseyi kıbrıs ile ilgili olarak toplandı. güvenlik konseyi'nin türk temsilcisi osman olcay : "bm kıbrıs'ta tek meşru merci olarak türk yönetimini kabul etmelidir." dedi. sekiz ülke türkiye'nin yanında yer alarak, atina'nın kıbrıs'tan elini çekmesini istedi.
- yunanistan'da darbeye muhalif olan 22 general emekliye sevk edildi.
- ingiltere, kıbrıs'a müdahaleye taraftar olmadığını belirterek, 'garantör' devlet olarak türkiye'yi yalnız bıraktı.
- ecevit, ankara'daki amerikan büyükelçisi ile görüştü. abd dışişleri bakanlığı'nın kıbrıs konusunda kararsız olduğu açıklandı.
- yunanistan'ın ankara büyükelçisi, dışişleri bakan vekili hasan ışık'a yunanistan'ın kıbrıs'taki olaylarla ilgisi olmadığını bildirdi.
18 temmuz 1974 : tbmm gizli bir toplantı yaptı.
-kıbrıs'ta darbecilerin cumhurbaşkanı olarak seçtiklerini belirttikleri eski enosis'ci nikos sampson: "türkiye'nin müdahalesine hiçbir sebep yoktur." dedi.
-ecevit, abd dışişleri bakan yardımcısı sisco ile görüştü. ecevit'in önerilerini alan sisco atina'ya gitti. ecevit: "zaman çok önemli hale gelmiştir. saatler geçtikçe kıbrıs'ta yunan varlığı artmaktadır." dedi.
-yunanistan'dan 5 uçak dolusu asker ve silah lefkoşe'ye geldi. darbeciler lefkoşe'de türkleri ve rumları ayıran 'yeşil hat'ta mevzileşmeye başladı. yunanistan ordusu alarm durumuna geçti.
-new york'a gelen makarios: "bm ada'ya silahla müdahalede bulunmalıdır." dedi. sovyetler birliği, bm'nin müdahalesini istedi.
- demirel: "bu davada milletçe bölünmez bir bütünüz." dedi.
19 temmuz 1974 : bakanlar kurulu toplandı.
- ankara'da ki yabancı ülke temsilcilerinin türk hükümeti ile temasları yoğunlaşarak devam etti.
- nato'daki yunan delegesi, kıbrıs'taki 6590 yunan subayının geri çağrılacağını açıkladı, daha sonra bu sözünden caydı ve değiştirme yapılabileceğini bildirdi. nato'daki türk delegesi yunanistan'ın bu teklifini reddetti.
- ecevit, bm genel sekreteri waldheim'a gönderdiği mesajda: "ada'da tek meşru yönetim türk idaresidir." dedi ve bm'de darbecilerin temsil edilmesini reddetti.
- abd dışişleri bakan yardımcısı joseph sisco, atina'dan ankara'ya geldi ve yeniden ecevit ile görüştü. sisco'nun getirdiği yunan teklifleri reddedildi.
- kıbrıs türk toplumu lideri ve cumhurbaşkanı yardımcısı rauf denktaş: "bütün ümidim türkiye'nin buraya gelmesidir. türkiye muhakkak müdahale hakkını kullanmalıdır." dedi.
- yunan askeri değiştirme birliği kıbrıs'a çıktı.
- ecevit, abd dışişleri bakan yardımcısı sisco ile ingiliz başbakanı wilson'un kıbrıs'a müdahale yapılmaması için ısrarlı teminat isteklerini kabul etmedi.
- abd, olası müdahaleyi önlemek için girişimlerini yoğunlaştırdı. ecevit, abd dışişleri bakanı kissenger'in gönderdiği mektuba verdiği cevapta: "tarih tekerrür eder, hatalar tekerrür etmez. türkiye 10 yıl önce işlediği hatayı bu defa işlemeyecek ve çıkarmayı yapacaktır." dedi.
20 temmuz 1974 : 'ayşe tatile çıktı': türkiye, kıbrıs için 5 gündür sürdürdüğü yoğun diplomatik temaslardan bir sonuç alamayınca, bu parola ile 'kıbrıs barış harekatı'na başladı. günün erken saatlerinde, türk ordusunun kara, deniz ve hava kuvvetleri kıbrıs'a havadan indirme ve denizden çıkarma yapmaya başladı.
bu karar, ingiltere ve yunanistan büyükelçilerine bildirildiği gibi ankara'da bulunan abd dışişleri bakan yardımcısı sisco'ya da iletildi. ecevit, ankara'da gazetecilere verdiği demeçte: "biz aslında savaş değil, barış için ve yalnız türklere değil, rumlara da barış götürmek için adaya gidiyoruz. bu karara, bütün diplomatik, politik yolları denedikten sonra, mecbur kalarak vardık." dedi.
21 temmuz 1974 : kıbrıs'ta havada ve karada savaş başladı. türk uçakları, kıbrıs'a çıkarma yapmak isteyen ve savaş gemileriyle korunan büyük bir yunan konvoyuna ateş açtı. türk ve yunan donanmaları kıbrıs sularında fiilen çarpıştı. adadaki türk alayına saldıran yunan alayı püskürtüldü. kıbrıs'ın kuzey sahillerine ve özellikle girne limanı'na yapılan türk çıkartması sürdü.
-türk paraşütçüleri kıbrıs'ın başkenti lefkoşe'nin türk kesimine indi. rumlar, bazı köylerdeki sivil türkleri öldürmeye başladı.
-abd dışişleri bakanı kissenger, ateşkes konusunda ecevit ile iki defa telefonla görüştü. bm güvenlik konseyi ateşkes çağrısında bulundu.
-türk ordusunun indirme ve çıkarmada gösterdiği başarı türkiye'de bayram sevinci yarattı. bütün şehirlerde hükümete ve orduya destek mitingleri yapıldı. pakistan, afganistan ve iran yardım sözü verdi. acil olarak toplanan tbmm, hükümete genel savaş açma yetkisi verdi. 14 ilde sıkıyönetim ilan edildi ve geceleri karartma yapılmaya başlandı.
-başbakan bülent ecevit, düzenlediği basın toplantısında 200'e yakın yerli ve yabancı gazeteciye demeç verdi. ingiliz bbc radyosu: "ecevit davasını açık ve berrak olarak kuvvetle savundu, gizikis ise pek yavandı." şeklinde yorum yaptı.
-cumhurbaşkanı fahri korutürk, ecevit hükümeti'nin tutumunu kutladı.
-yeşilköy ile birlikte bütün havaalanları kapatıldı. türkiye üzerinden uçakların geçmesi yasaklandı. bütün sivil uçaklar ve gemiler türk ordusu emrine verildi.
-yunanistan seferberlik ilan etti.
-abd başkanı nixon, atina'ya gönderdiği mesajda, çatışmanın karşısında olduğunu bildirdi. bm genel sekreteri waldheim, ikinci kez ateşkes çağrısında bulundu.
22 temmuz 1974 : kıbrıs barış harekatı, birleşmiş milletlerin ateşkes çağrısına uyularak sona erdi.
--spoiler--
