sayesinde birinci dünya savaşına girdiğimiz muhteris kifayetsiz tarihi figür.
gerek mustafa kemal'e duyduğu derin haset, gerek almanların gereğinden fazla dümen suyuna girmesi, gerek çapsızlık ve vizyonsuzluk ile imparatorluğun kalanının da elden çıkmasına neden olmuştur. her konuda olduğu gibi "hain" damgasını seven faşistler var ama padişah vahdettin gibi, enver paşa'ya da hain demek doğru olmaz; ama hain olmadığı binlerce vatan evladının kırımından sorumlu olmadığı anlamına gelmiyor tabi.
bir de eklemek gerekirse her ne kadar mustafa kemal bilahare tarih sahnesinde öne çıktıysa da bugün kemalizm olarak bildiğimiz vesayet, enver paşa zamanından kalmadır, atatürk'den miras değildir.
