Haziran 2007'de iletişim yayınlarından çıkan mete tunçay'a ithafen hazırlanmış bir derleme. Kitap, mete tunçay'ın siyasetbilmi teorisi, sol ve türk soluna ilişkin düşünceleri, tek parti iktidarına içkin fikirleri üzerine çeşitli akademisyen ve yazarların anlattıklarından oluşuyor. Kişiliğine ilişkin yazıları da Murat Belge, Ümit Hassan, Ionna Kuçuradi, ilhan Tekeli kaleme almış. Mete tunçay yaşarken böyle bir kitabın yayımlanması ayrı bir güzellik olmuş. Özellikle kitabın ilk bölümlerinde ilber ortaylı hakkında kendisine sorulan bir soruya verdiği yanıt beni çok güldürdü:
"...ilber biraz kendi bildiğinden fazlasını da biliyormuş gibi yapan bir insandır öteden beri. Ne bileyim doğru dürüst Farsça bilmeden konuşmasının içinde ezberlediği uzun bir Farsça şiiri uygun bir telaffuzla okuyunca herkesin ağzı açık kalıyor ama ilber, Farsça biliyor muydu o zaman? Hâlâ biliyor mu, emin değilim."
annales okulu'nun bütünsel tarih hedefinin gerçekleştirilmesine en çok yaklaşan, ikinci kuşak annales tarihçilerin en önemlilerinden birisidir. le roy'un, "the peasants of languedoc" ** adlı doktora tezi, iki yüz yıldan fazla bir süreyi kapsayan bir dönemin total tarihidir. zaten bütünsel(total) tarih yazımı ikinci kuşakla kapanmış, üçüncü kuşak annalesçiler bu alanda eser vermemişlerdir. üçüncü kuşak annales tarihçileri kendine özgü yollarla annales geleneği ile amerikan düşünce eğilimleri psiko-tarih, yeni ekonomik tarih, popüler kültür tarihi, simgesel antropoloji, vb. - arasında bir sentez kurmaya çalışmışlar ve eserlerini bu bağlamda vermişlerdir.
Fransa'da * Rönesans'la kurulan dünyaca ünlü eğitim kurumu. bu üniversite müsbet ilimlerin ve humanizmin programını oluşturduğu rönesans kültürünün bir okulu olarak kurulmuştur. I. François (1515-1547) esasen bu okulu, Rönesans döneminde kurulmuş diğer bir üniversite olan sorbonne'nun sosyal bilimleri bir eğitim dalı olarak bünyesine almaması üzerine 1530'da college royal adıyla kurmuştur. yani fransa'da sosyal bilimler üzerine araştırma yapan ilk üniversite niteliğindedir ve sonradan college de france adını almıştır. Hemen hemen akla hayale gelebilecek bir çok entelektüelin ders verdiği ve vermekte olduğu dünyaca ünlü bilim merkezidir.. http://www.college-de-fra.../EN/all/ins_pre/index.htm
iletisim yayinlari'ndan çıkan mumtazer turkone kitabıdır. aynı zamanda türköne'nin doktora tezi olan bu kitapta, islamcılık modernleşmenin bir parçası olarak ele alınır zira geleneksel ulemanınkinin tersine yenileşmeci mesajlar içerir. özellikle kitapta tanzimat dönemi hussunda çok aydınlatıcı bilgiler var. örneğin namik kemal pek bilinmedik yönleriyle anlatılıyor. *
doğan özlem tarafından 2002 yılına ölen çeviri dünyasının en önemli simalarından mehmet küçük'ün hatırasına yazılmış bir kitap. doğu batı yayınlarından 2003 yılında çıkmış:
Bu kitap hayatının önemlice bir kısmını çeviriye adamış bir çevirmen üstüne. Zaman içinde çıraklıktan ustalığa yönelmiş bir çevirmen. O kadar keyifle çeviriyor ki... Neredeyse her mevsim dışarı çıkmamacasına eve kapanıp aşkla, şevkle çeviri yapmayı gündelik hayatın anlamı haline getirmiş. O kadar çabuk ustalaşmış ki... Çeviriye üslubu yedirmiş. Sanki Türkçe yazıyor. Adama sadece çevirmen demek yeterli mi ? Tabii ki değil. Adam ruhunu koyuyor. Ve kendinden geçercesine bütünleşiyor konuyla. Büyük bir şevkle tercüme ediyor. Bu alana icazetsiz dalan ve kendini dişiyle tırnağıyla kabul ettiren bir kavgacı adam. Tercümeyle geçen bir ömür yazmayı biraz ıskalamış. Zaman zaman ite kaka, kıra döke yazmış da. Hasbi bir yazma eylemi başkaldırıyı da beraberinde getiriyor. Dönemin duyarlı konularında geliştirmeye çalıştığı sözünü dümdüz söylemiş. Otorite olarak telakki edilen entellektüellerle hesaplaşma denemesinin izlerine bu metinlerde de rastlamak olası. Demek ki düşünce alanında da otorite tanımıyor. Demek ki dönemin kabullenimleri dolayısıyla akademi ve yayın alemindeki güç odakları karşısında takım elbiseli, kravatlı bir sığınmayı, tipik bir akademisyen yavşaklığını temsil etmiyor. Dolayısıyla bir yanaşma eylemi değil, direnç söz konusu. Bu direncin hakkını veren bir bütünlüğe ve kapsayıcılığa ulaşamaması önemli değil. Direncin potansiyeli tüm unsurlarıyla mevcut. Bu kitap, armağan kitaplardan hepten farklı. Mehmet Küçük'ün rengi, Mehmet Küçük'ün ruhu bu kitaba bütünüyle olmasa da sinmiş. Bu kitap Mehmet Küçük'e tam yakışmıyor. Yakışması için Türkçe yazılarını bir biçimde deşelemek gerek. Ancak o zaman adamın söylediklerine bütünüyle vakıf olmak mümkün. Gün gelir, belki de ölümünün beşinci, onuncu yılında bir başka Mehmet Küçük kitabı çıkarmak nasip olur. Kitaba onun tepkisini somutlaştıran o yakası açılmadık küfürleri de içeren birkaç yazısını yerleştirmek, akademiye dair bir metnini ve bir yayıncıya yazdığı sunturlu küfürlerle süslenmiş bir mektubunu eklemek daha sahih bir Mehmet Küçük portresini çizmenin yolunu açar, açabilir. *
Yaşamının önemli bir kısmını çeviriye adamıştır. felsefe ve sosyal bilim alanındaki çalışmalarıyla da tanınmıştır. maalesef 2002 yılında bir trafik kazasında hayata veda etmiştir. tarih, felsefe, sosyoloji, iletişim gibi sosyal bilimler alanında çalışan ve bu alanlara meraklı olanlar için övgünün dahi yeterli olamayacağı enfes eserleri türkçeye çevirmiştir. zira bu eserleri adam gibi çevirecek nadir çevirmen örneklerinden biriydi mehmet küçük. terminolojiye son derece hakim olmak ister bu kitaplar. ayrıca pek çok üniversitede derlemeleri ders kitabı olarak okutuluyor. yazık ki uludagsozlukte kendisine hiç yer verilmemiş hadi burası yeni diyelim, eksisozlukte hakkında sadece 5 entry var. hadi bunlar sadece sözlük akdemik çok şey beklememeli diyelim, google'dan aratsanız siyasetçi olan diğer mehmet küçük haberleriyle dolu. ama ona dair pek birşey yok. çeviriyi kolay birşey zannedip onu görmezden gelmek ne acı. oysaki çeviri yeni bir üretim. bir metni yeniden inşa etmek demek. neyseki doğan özlem onun hatırasına bir kitap yazmıştı mehmet küçük'e adında.
ayrıntı yayınlarına bunca hizmeti geçen küçük'ün ayrıntı yayınevinin 10. yılında varlık dergisine yazdığı yazıyı okursa ayrıca onun ne denli derin bir fikri yapıda ve o oranda da incelikli bir ruhi yapıda olduğunu görebilir herkes. ve çeviri denen işin zorluklarını tabi... bu metin ayrıntı yayınlarının haberler sayfasında duruyor.
william blake'in bir şiiridir. blake şiiriyle belki de insana dair en derin tanımlamayı yapmıştır. hatta şiirin ben vahdet-i vücud* koktuğunu düşünüyorum. zira insanı tanrının iki yüzü ile tanımlamış. kahreden ve merhamet eden yüzü ile... insanı tabiri caizse tümüyle tanrısal kodların aktarıldığı bir canlı olarak tasarlamış. tanrı-insan arasında parça bütün ilişkisi yaratmış şiirinde. ayrıca W. blake'nin bu şiirine georges bataille, edebiyat ve kötülük adlı kitabında yer vermiştir.
iLAHi iMGE
insan Yüreği var Kıyıcılığın,
Ve Kıskançığın insan Yüzü;
Dehşetin Tanrısal insan Sureti,
Ve Gizliliğin insan Giysisi.
insan Giysisi dökme Demirdir,
Kızgın bir Dökümhane insan Sureti,
insan Yüzü damgalanmış bir Ocak,
Onun aç Karnı insan Yüreği.
Çünkü insan yüreği var Rahmetin,
Merhametin insan yüzü;
Ve Sevginin kutsal insan sureti,
Ve Huzurun insan giysisi. *
Ferda keskin ve Bülent somay'ın yayıma hazırladığı Michel Foucault'nun makale ve söyleşilerinden oluşan tematik seçki. ayrıntı yayınları'ndan çıkmıştır. Şimdiye kadar foucault üzerine yapılmış en kapsamlı çalışmadır.
10 yılda hazırlanmış 6 ciltlik bir seçki bu. ilk kez 1994 yılında Gallimard tarafından yayımlanıp, Michel Foucault'nun asistanları olan Daniel Defert ve François Ewald tarafından yayıma hazırlanmış. Orijinal adı: "Dits et écrits" *
Bilgi üniversitesi öğretim üyesidir. ** Ağırlıklı olarak michel foucault üzerine çalışır. Doktora tezini de foucault üzerine yazmıştır. Kanaatime göre Türkiye de foucault'yu anlamanın yolu ferda keskin den geçer öyle Ali Akay'dan filan değil. *Birgün gazatesi'nde bülen somay ile birlikte Haziran 2007'de hazırladıkları "iktidar her yerde" başlığını taşıyan yazı dizisi okunmalıdır kanaatimce.
Sanırım ferda keskin'in Bülent somay'la birlikte foucault'nun türkiye'de daha iyi tanınmasına ve anlaşılmasına en büyük katkısı "seçme yazılar"ı yayıma hazırlaması(ları) oldu.
amerikalı ünlü romancı. ağırlıklı olarak tarihsel roman yazar. bu tarih esasen resmi olmayan amerikan tarihidir. ayrıca * Anthony Burgess kendisi için: "yaşayan en büyük tarihsel romancı" demiştir. kapitalizmi iyi gammazladığını düşündüğüm şu tumturaklı sözün de sahibidir:
"Başarılı olmak yeterli değildir, Diğerleri de başarısız olmalıdır."
annales tarih okulu'nun kurucularından biridir. bloch'un o vakitler tarihe getirdiği en büyük yenilik avrupa merkezci yaklaşımların ve farklı toplumları ötekileştiren ulusçu söylemlerin yanılgılarına işaret edercesine ortaya koyduğu karsilastirmali tarih anlatısıdır. ayrıca "fransız kırsal tarihi" *, "feodal toplum" *, "şahane temas" * adlı kitapların yazarıdır. şahane temas'ta dini psikolojiyi analiz etmiştir. diğer taraftan bu eser bloch'un karşılaştırmalı tarihe duyduğu ilgiyi de açığa çıkarır. eserinde, polinezya gibi avrupaya çok uzak toplumlar arasında karşılaştırmalar yapar.
bir fikret baskaya kitabıdır. kitap osmanlının yediyüzüncü yılı kutlamalarına ithafen yazılmıştır. osmanlı ile türkiye cumhuriyeti arasında bir kopuş olduğunun altını müteaadit kereler çizen resmi ideolojinin paradoksal durumuna işaret eder niteliktedir. içerik açısından gerek paradigmanın iflası gerekse yediyüz türk resmi tarihinin antitezi niteliğindedir.
liberal demokrasideki ulus ideali ve etnik ayrımcılığa karşıt olarak başka bir deyişle liberal demokrasinin bu minvaldeki açmazlarına bir çözüm, bir alternatif olarak ortaya çıkmıştır. liberal demokrasideki çıkarcılığa ve ayrımcılığa karşı küreselleşmenin orataya çıkardığı kültürel coğulculuk, uzlaşma gibi kavramları ön plana çıkarır. ***
1 hafta önce karşılaştığım hadise. ismi lazım değil Hadiseyi gerçekleştiren kadının da adı hadise.
Enstantane şu:
Olayda adı geçen hadise teyze Arkadaşımın babaannesi olur
Arkadaşım akşam yemeğini hazırlamaktadır. Ben de ona yardım etmemekteyimdir iş yapmayı sevmem çünkü.
Hadise teyze:
Evladım (bu evladımdaki "a" çok kısa söylenir öyle şapkalı "a" değil yani bizim oralara ait Rumeli ağzı) senin de mi iştahın yok? * Ben de uzun zamandır böyleyim. Hiç yiyesim yok. iştahım çook kapalı.
Ben: Hadise teyze iştah açıcı şurup alsan?
Sofraya oturulur.
Hadise teyze besmele çeker ve sofrada ne varsa silip süpürür. Hilafsız iki ekmek birarada'yı tek başına götürmüş, makarnayı bile ekmekle yemiştir. aralarda da "iç canım istemiyor ama uzat bakayım şuradaki salata tabağını, erişemiyorum" diyerek beni yarım yarım yarmıştır.
peker açıkalın'ın biraz önce jüri üyesi olduğu bir yarışma programında yarışmacıya verdiği oy. allah allah bu yarışmada en yüksek oy 7 mi ki diye düşündüren hadise.
bir etnisite kültürünün dünyanın merkezine yerleştirilmesidir. başka bir deyişle, bir etniğin diğerinden / diğerlerinden üstün olduğunu savlayan düşünce sistemidir.
