bumin kağan tarafından avar hakimiyetine son verilerek ötüken'de kurulmuştur. göktürkler ipek yolu'na egemen olma politikası izlemişlerdir ve bazı devletlerle ittifak yapmıştır.
-çinin kışkıtrmaları ile çin egemenliğine girmiştir .
*** kutluk (2.göktürk)devleti
50 yıl çin egemenliğinde yaşayan göktürkler, kutluk kağan liderliğinde ayaklanarak kutluk devleti'ni kurmuşlardır. 2. göktürk devletinin özelliği, ulusçu bir anlayış benimsemeleridir.
göktürklerin genel özellikleri:
-tarihte türk adıyla kurulan ilk devlet olması.
-batı türkistan'ın türkleşmesini sağlamışlardır.
-kendi adları ile ilk türk alfabesini kullanan göktürkler, orhun kitabelerini hazırlayarak türk tarihinin ve edebiyatının ilk yazılı örneklerini ortaya koymuşlardır.
türk edebiyatını dönemlere ayıran, bilimsel yöntemlerle inceleyen ilk edebiyat tarihi araştırmacımızdır. ayrıca edebiyat ve kültür tarihimizi batılı yöntemlerle ilk kez ele alan bir araştırmacı olmuştur.
başlıca eserleri;
-türk edebiyatında ilk mutasavvıflar, türk edebiyatı tarihi, türk saz şairleri, türk dili hakkında araştırmalar.
fecr-i ati topluluğu içinde yer aldıktan sonra, milli edebiyat akımının öncülüğünü yapmış, ömer seyfettin'le birlikte çıkardıkları genç kalemler dergisinde başyazarlık yapmıştır.
hece vezniyle ve sade bir dille yazmıştır. eserlerinin bir kısmını geçtiğim yol adı altında yayımlamıştır.
- sanatçı şiirlerinin dışında edebiyat incelemeleri ile tanınmıştır.
genç kalemler dergisinde hikayeler yazmıştır. ayrıca edebiyat öğretmenliğide yapmış. dilimizin sadeleşmesinde, önemli bir yeri vardır. öykülerinin konularını anılarından, tarihten, günlük yaşamdan alır. öyküleri genelde beklenmedik sonlarla biter.
bu dönem milliyetçilik ve ulusçuluk kavramlarının işlendği dönemdir. ikinci dünya savaşı sonrası ülkenin genel durumunu konu edinmiştir.
bu akımın genel özellikleri
-eserlerde yerlilik esas olamlıdır.
-yalnız hece ölçüsü kullanılmalıdır.
-halk edebiyatı şiir biçimlerinden yararlanılmalıdır.
-milli kaynaklara ve ülke sorunlarına yönelmek gerekir.
-konular günlük hayattan, ülke sorunlarından alınmalıdır.
-sade bir dil kullanılmalıdır; istanbul türkçesi esas alınmalıdır.
roman, hikaye, makale, eleştirme, fıkra, mesur şiir gibi türlerde eserler yazmıştır.hikaye ve romanlarında gözleme yer veren tasvir ve tahlillerde derinleşmeyen, gerçekçi bir yazardır. dili oldukça sadedir süsten uzak.
bazı eserleri: hayat-ı muhayyel, niçin aldatırlarmış, nadide(roman), hayal içinde(roman), kavgalarım adlı eserleri vardır.
klasizm den yazarın moliereden çevrileri vardır.
bazı eserleri: kocalar mektebi, kadınlar mektebi,zoraki tabip,secere-i türki,lehçe-i osmani gibi eserleri vardır.
-şiirde biçim olarak divan edebiyatı geleneği devam ettirilmiş, şiirin konuları alabildiğine genişlemiştir. şiirlerde ''kanun, medeniyet eşitlik , hürriyet, vatan'' gibi konular işlenmiştir.
-romanda türk edebiyatı, romanla ilk defa, yusuf kamil paşa'nın fenelon'dan telemak çevrisiyle karşılaşır. edebiyatımızdaki ilk yerli roman ise şemsettin sami tarafından yazılan '' taaşşuk-ı talat ve fitnat'' adlı romandır.
-öykü, edebiyatımızdaki ilk öykü kitabı ahmet mithat efendi'nin letaif-i rivayet adlı yapıtıdır.
-tiyatro, edebiyatımızda ilk tiyatro, şinasi'nin şair evlenmesi adlı töre komedyasıdır.
-makale, edebiyatımızda ilk örneği şinasi'nin tercüman-ı ahval mukaddimesi adlı yazısıdır
-eleştiri, edebiyatımızda ilk örneği namık kemal'in tahrib-i harabat adlı yapıtıdır.
-------gazete--------
-ilk resmi gazete takvim-i vakayi olup ilk gazetedir.
-ceride-i havadis ise ilk yarı resmi gazetedir.
-tercüman-i ahval ilk özel gazetedir.
)))) bu dönem 1.tanzimant dönemi ve 2.tanzimat dönemi olarak ikiye ayrılır.
