bir kısmı kendini kürt olarak görürken, diğer kısmı kendilerini türklere yakın görür. coğrafi olarak bakarsak:
elazığ: kürtleri sevmez ve kendilerini türklere yakın görürler.
bingöl: kürtçüleri sevmezler, kendilerini elazığlılar kadar türk görmese de devlet yanlısı politika izlerler.
tunceli: kürtçü politika son yıllarda iyice yükselmiş ve kalesi olmuştur. eskiden kamer genç bölgede güçlüyken ulusalcı damar vardı ama şimdi tamamen kürtleşmiş durumda.
erzincan: kürtlere yakın dursalarda ulusalcı damarları hala kuvvetli alevi zazalar vardır.
erzurum: kürtlerden fazla ayrı gayrısı olmasa da politik olarak devlet yanlısı olurlar.
muş: buradaki alevi zazalar en radikal kürtçülerdir.
adıyaman: din faktörü yüksektir, kendilerini kürt olarak görmez ve kürtçüleri sevmezler.
şanlıurfa: aşiret etkisinin yüksek olduğu bu bölgede zazalar aşiretine bağlıdır. kimisi kendisini direk türk ilan ederken, bazıları kürt ilan eder. son yıllarda kürtçü sayısı yükselse de urfa zazaları devlete daha yakın durur.
diyarbakır: zazaların kendi içinde en bölündüğü yerdir. lice gibi bir ilçesi vardır kürt olmadan kürtçülük yapan zazalar doludur, çüngüş diye bir ilçesi vardır ki buradaki zazalar ne kürtleri ne de kendi ilini beğenmez hatta elazığlı görürler kendilerini. lice aşırı olmak üzere, hazro ve kulp ilçelerinin zazaları kürtçü olurken, çermik ve çüngüş zazaları devlet yanlısıdır. ergani, eğil ve dicle zazaları ise ortadadır.
kimileri zazalar'ın "horasan türkmeni" olduğundan, kimileri de irani bir halk olan "gurlular"la akrabalığından bahseder. ki bu iki tez de haklı olabilir.
lakin karınca kadar aklı ve tarih bilinci olmayan bir büyük kesim de zazalar'ı bir kürt boyu olarak betimler ki bunu tez olarak değil bir saçmalık olarak kabul etmek gerektir.
orhun kitabelerinde "az" adı verilen bir bozkır kavminden bahsedilir. az kavmi yahut "azlar" çin kaynaklarında "yüeçiler" olarak geçen göçebe bir kavimdir. dilleri orta asya türk lehçelerine benzese de ural altay dil ailesine mensup olmayıp, hint avrupa dil ailesine mensup bir dildir. m.ö 3. yy da çin'in kuzeydoğusunda bir devlet kuran yueçiler(azlar) mö.203 te mete han tarafından dağıtılarak yıkıldı ve orta asya'ya ve doğu iran'a göç ettiler. büyük iskender'in artıkları ile mücadele ederek doğu anadolu-kuzey ırak'a kadar geldiler ve burada göçebe hayatlarına devam ettiler. azların büyük kısmı ise horasan'da yerleşti.
iran'ın islam devleti tarafından fethedilmesi ile birlikte iran'da bulunan azlar islamiyeti benimsediler ve anadolu-suriye-ırak-iran coğrafyasında varlıklarını sürdürdüler.
işte bu "az" ismi tekrarlanarak azlar-azazlar ve zazalar olarak bugünkü halini almıştır.
zaza-yueçilerin türk dünyası ile bu kadar iç içe olması neticesinde ve horasan'da yüzyıllar boyunca türkmenler ve türk devletleri'nin hakimiyetinde kalmalarından dolayı azlar-zazalar türkmen(horasan türkmenleri) ile özdeşleşmiş ve birtakım kaynaklarca böyle tanımlanmışlardır.
zazaca'yı türkçe ve kürçe ile mukayese edecek olursak;
zazaca----->türkçe---->kürtçe
kosik------>kaşık----->kevçi(ne alaka amk)
legan------>leğen----->teşt(oha)
samani----->saman----->ka(çüşşş)
çuvale----->çuval----->çewal(ok)
sekar------>şeker----->şekir(tamam reyiz)
begir------>beygir---->bergir(vay amk)
dusmeni---->düşmanlık-->neyari(bak şimdi)
ucağ------->ocak------->kürre(tey allam ya)
usil------->usul------->hawe(harf bile benzemiyor)
sekuy------>seki------->sekü(benziyo ya la)
tırpun----->tırpan----->tırpan(kesin bizden arak)
siya------->siyah------>reş(hoşt)
kertal----->kartal----->derüş(kartalı ne bilsin garipler)
berazhoz--->domuz------>beraz(oldu mu ya)
ekrew------>akrep------>tirk(yok hacı bu da olmadı)
görüldüğü üzre random seçilen bazı kelimelerde zazaca ile türkçe arasındaki benzerlik, zazaca ile kürtçe arasındaki benzerlikten daha fazladır.
ama tabi sırf birkaç kelime benziyor diye zazalar'ın türk olduğunu iddia etmek komiklik olur.
altayik-turani bir ırk ile hint avrupalı bir ırk ne kadar akraba olabilirse, türklerle zazalar da o kadar akrabadır.
zazaların türkmenliği ise çağlar içerisinde türk toplumu içerisinde asimile olmalarındandır. tıpkı çağlar içerisinde kürtler içinde asimile oldukları gibi.
--yazının bundan sonrasınıiq seviyesi düşük akepe seçmeni okusa da olur. nasılsa sonuna geldik...--
işte bu asimilasyon neticesinde zazalar kah türk milliyetçisi olmuş, kah dersim'de isyancı, kah pkk destekçisi olmuş, kah köy korucusu...
velhasılı kelam, nev'i şahsına münhasır bir millettir bizim "az kavmi..."
--spoiler--
biraz turani, biraz irani, yüeçilerden türemiş olan az kavmi...
sorsan der kürdi, vatan bellemiş dersim'i...
zaza olmuş zamanede bizim az kavmi...
--spoiler--
Zazalar 3 milyon civarı bir nüfusa sahip bir topluluktur. Dilleri kürtçe ile uzaktan yakından alakalı değildir. Kültürü de farklıdır zaten.
Hakkında birçok teori dolaşmakla birlikte gerçek olması en muhtemel ihtimal horasandan gelmiş olmalarıdır.
Bilinen tek bir gerçek vardır haklarında kürt değillerdir.
Ama kürtler tarafından kürt ilan edilmişlerdir. Bunun sebebi ise yaşadıkları bölge ve sayıları. Zira önemli bir nüfusa sahiplerdir.
Pkknın en büyük problemi zazalardır. Zazaları asimile etmek öylesi. Önemlidir ki pkk yöneticilerini ve hdp vekillerini çokca zaza kökenlilerden seçerler. Tabiki bu seçtikleri kişiler zaza görünümlü kürtlerdir. Amaç zazaların kürt olduğunu kabul ettirmek.
Gelelim günümüzdeki duruma.
Ülkemizde 2-3 milyon dolaylarında zaza yaşar. Bu zazaları oranlayacak olursak %10 kendini kürt kabul eden %90 kürtlüğü kabul etmeyen.
Kürtlüğü kabul etmeyenlerin içinde kendini bizzat türk görenlerde çok fazladır.
Pkk destekçisi zazalar azınlıktır. Zaten onları zaza olarak tanımlamak da hatadır zira kendilerini kürt kabul ederler.
Zazalar vatanımızın hakiki evlatlarıdır. Asla ihaneti düşünmezler.
Bir zaza pkk ve kürtlere bir türkçüden çok daha fazla düşmandır.
Çünkü kürtler zazaları asimile etmek ister.
Vel hasıl kelam horasanın savaşçı yiğitleriyle mezopotamya eşeklerini bir tutmamak gerek.
bir zaza olarak, kürt ya da türk değil adı üstünde zazayım, zazayız...yeri gelince kürt, yeri gelince türküz,yani insanız, biz türkiye vatandaşıyz, en önemlisi ALLAH'ın kuluyuz gerisi önemli mi kesinlikle değil.
