kürt milletvekili olduğunu iddia eden bir hanım efendi ismi bizde saklı, bir meydanda konuşma yapar dinleyiciler ne diyo la bu diye birbirine bakar sonra hanım efendi mecburen konuşmasını türkçe yapar neden mi ?
meydandakiler zazadır ve anlaşmak için türkçeye ihtiyaç duyulmuştur.
demek ki neymiş lehçe türkçe - azerice gibidir.
kürt enstitülerinin kürt milliyetçiliğini oluşturma çabaları esnasında kürtçenin bir lehçesi diye kabul ettiği dil. her milliyetçiliğin tarihi gerçekleri tahrif ettiğini göz önüne alırsak bu durum daha iyi anlaşılır.
bazı kendinibilmezler tarafından "kürtçe'nin bir lehçesi" olduğu yönünde provakasyonlar yapılan, hint avrupa dil grubuna dahil bir lisan.
zazaca----->türkçe---->kürtçe
kosik------>kaşık----->kevçi(ne alaka amk)
legan------>leğen----->teşt(oha)
samani----->saman----->ka(çüşşş)
çuvale----->çuval----->çewal(ok)
sekar------>şeker----->şekir(tamam reyiz)
begir------>beygir---->bergir(vay amk)
dusmeni---->düşmanlık-->neyari(bak şimdi)
ucağ------->ocak------->kürre(tey allam ya)
usil------->usul------->hawe(harf bile benzemiyor)
sekuy------>seki------->sekü(benziyo ya la)
tırpun----->tırpan----->tırpan(kesin bizden arak)
siya------->siyah------>reş(hoşt)
kertal----->kartal----->derüş(kartalı ne bilsin garipler)
berazhoz--->domuz------>beraz(oldu mu ya)
ekrew------>akrep------>tirk(yok hacı bu da olmadı)
görüldüğü üzre random seçilen bazı kelimelerde zazaca ile türkçe arasındaki benzerlik, zazaca ile kürtçe arasındaki benzerlikten daha fazladır.
şu durumda zazaca'nın kürçe'nin bir lehçesi olduğunu söyleyebilmek için yukarıda örneklediğimiz kelimelerin tamamının benzeşmesi gerekmez mi?
neyse ya,
uzatmaya gerek yok.
zazaca'nın kürtçe ile alakası yoktur, başlı başına ayrı bir lisandır.
kürtçeyi kabul ettirmek için uğraşan kürtçülerin nedense bahsinin bile geçmesini istemedikleri dil. tunceli üniversitesinde zaza dili bölümü açıldığında kürtçüler ayaklanmış ve "zazaca diye bir dil yok" demişlerdir. ne kadar tanıdık değil mi? baskın oran tunceli ziyaretini radikal'de yazı dizisi yaptığında anlatmıştı bu hususu.
alevi - sünni ama bir kesim kürt tarafından kullanılan dil. kimi kürt dilbilimciler , kürtçe'nin bir lehçesi olarak tanımlarken, kimileri ise bağımsız bir dil yapısına sahip olduğunu söylerler.
--spoiler--
zazaca; türkiyede özellikle iç doğu anadolu'da (doğu anadolu, güneydoğu anadolu) ve iç anadolu bölgelerinde, ve göç nedeniyle bazı avrupa ülkelerinde de konuşulan hint-avrupa dil ailesine mensup bir dildir. bilimsel sınıflandırmada bu dil ailesinin "kuzeybatı iranî diller" grubunda yer alır, zazaca, türkiye'de türkçe ve kürtçe'den sonra en çok konuşulan üçüncü dildir.
zazalar kendi dillerini genellikle zazaki olarak adlandırırlar ve dilbiliminde de daha çok zazaki (zazaish, zazaische) ve dımli olarak tanınır. bunun yanında kırmancki, dımılki, zonê ma, zıwanê ma, dêsımki, gibi kavramlar da zazaca'nın diğer yerel adlandırmalarıdır.
hint-avrupa dil ailesinin iranî diller grubuna ait olan zazaca, alman dilbilimci prof. dr. jost gippert ve lecoq'a göre irani dillerin kuzeybatı kolunun hyrkani (< gurgân) alt gurubuna aittir. gilanice, goranice, mazenderanca, beluçice, sengserice dilleri de bu alt guruba ai
--spoiler--
bingöllü arkadaşlarımın su gibi konuştukları dil. kürtçe de çok duydumda zazaca'nın gerçekten ayrı bir havası var. çok akıcı bir dil. gırtlaktan konuşulmuyor pek. zazaca konuşan birisi dinlediğinizde doğu dillerindeki incelikten bahsetmek yanlış olmaz, sanırım.
zazaca bilen birisi rahatlıkla farsçayı öğrenebilir.
kürtçeyle alakası olmayan bir dil. en çok farsçaya benzer. araya türkçe kelimelerde girmiştir. örneğin gelmişkerdo, gitmişkerdo gibi. bir türkçe sözcüğün sonuna zazaca bir ifadede gelebilir. genelde bu dili konuşanların bir bölümü türk olduklarını ve bölgenin coğrafi konumundan dolayı konuştuklarını söylerler. kürtçeye göre daha kolay anlaşılır çünkü türkçe sözcük baya fazladır.
Kürtlerin zorla kendı dıllerının bir dalı haline getirmeye çalıştıkları fakat incelendiklerinde hiç bir alakası olmayan başlı başınca bir dildir.Ve bir çok sanat adamı tarafındanda sanatsal bir dıl oldugu kabul edılmiş bir dildir.Rivayete göre ve buyukerımızn bır cok kıtabın bilir kişilerin söylediklerine göre kürtlerin obalarda zazaların ıse daglarda yasayısına daırde bilgiler mevcuttur.Ve zaza olmamasına ragmen bırcok ınsannın bı cok kelımesını ve cumlelerını bıldıgı bir dildir.işte çok bilinen o birkaç kelime ve cümlenın türkçesi;
jukekam:bitanem,zuruker:yalancı,rındekam:güzelim,ez tora zof heskon:senı cok seviyorum,ez tore kör bi:ben sana kör olım,ez tore bımıre:ben sana ölim..vs
kürtçe ile farsça arasında bir dil olduğu söylenir belirli bir sözcük yapısı olmasına rağmen yerel bir dil olarak tanımlanmıştır.
son günlerde televizyonların etkisi ile zazaca konusunda ülkemizde fazlası ile araştırma ve bunların yayınlandığı kitaplar ortaya çıkmıştır.
Zazaca tamamen kürtçenin bir lehçesidir aranızda zaza var ise benim ne demek istediğimi anlayabilirler tunceli bölgesi haricinde siverek, bingöl erzincan, lice bölgelerinde konusulmaktadır aralarında farklılık göstersede birbirinin ağızından anlayabilinir , bu sözlerin bilimsel temeli olarak mezopotamyadaki kültürler adlı kitabı alıp okuyabilirsiniz ayrıca kürtlerin ilk imparatorlugu olan med imparatorlugunun kullanılan ilk lehçesi zazacadır. zazaca kelimelerin % 60 ı kurmanc lehçesindekilerle aynıdır , örf ,Adet, ananeleri birebir aynıdır.
Annemin ve Babamın ana dili yeni nesili dile alıştırmamaya ve artık büyük şehirlere kayan göçler yüzünden kaybolmaya yüz tutmuş ve bu dili o kültüre ait insanlara dayatmaya çalışmadığımız içinse bizden sonra tamamen yok olucakmış gibi gözüken kültürümüzün güzel bi parçası benimse cv'me eklediğim 3. dil zazaca...
kürtçe gibi bir batı iran dilidir. kürtçe'den başka lurca, taleşçe ve tat diliyle de benzerlik gösterse de ayrı bir dildir.
farsça ve tacikçe gibi doğu iran dilleriyle ilk saydıklarımızdan daha az da olsa benzerlik gösterir. (iran dilleri doğu-batı diye ayrılırlar)
şöyle izah edeyim; yakutistan'dan arnavutluk'a kadar konuşulan tüm türk dillerinde büyük ünlü uyumu kuraldır. halbuki bingöl'de kullanılan zazaca'yla hakkari'deki kürtçe arasında ses farklılıkları vardır. nasıl ki birbirine çok benzeyen rusça ve ukrancaya başka başka diller diyorsak zazaca ve kürtçe'de farklı dillerdir.
zazalar'la kürtler arasındaki etnik benzerlik türkler'le olandan daha azdır. netice itibariyle soydan geçen bir dini kürtlerle paylaşmayan zazalar türkler'le paylaşırlar.*
