Batıda bir uç beyliği olan osmanoğulları kendilerini bir anda Bizans gibi hristiyan bir düşmanın dibinde bulunca gaza inancıyla Sünniliği benimsediler.
Fatih’in yıktığı Akkoyunluların devamı olan safeviler ise güney Azerbaycan’da Arap yayılmacılığını durdurmaya çalıştılar. Bundan dolayı islamın daha ayrılıkçı bir yorumu olan şii inancını benimsediler.
Yani Osmanlı’nın ve Safeviler’in dini görüşü düşmanları ekseninde şekillendi.
Bu iki önemli inancın devlet nezdinde temsilcisi olan yavuz ve ismail’in ise pek çok benzer ve farklı yanları bulunuyor.
Öncelikle her iki hükümdar da otoritelerine karşı her türden tehdide çok acımasızca karşılık verdiler. O yüzyıllarda devletler milliyet değil din ekseninde şekillendiğinden kendi soydaşlarına dahi katliam yapmaktan çekinmediler. Gerek Yavuz’un gerek ismail’in bu tarz uygulamaları fazlasıyla mevcuttur.
Her ikisi de madde bağımlısıydı, ismail alkol düşkünü yavuz ise Afyon müptelasıydı. Karşılıklı Almış oldukları radikal kararların cüretkarlığının/mantıksızlığının çoğunlukla madde etkisindeyken olduğunu bilmekte fayda var.
Bu ikisi arasındaki en büyük fark edebi alanda karşımıza çıkmaktadır. Yavuz’un divanı farsça iken ismail’in divanı öztürkçedir.
Çaldıran’da ise şah ismail Yavuz’a karşı Akkoyunluların Fatih’e kaybettiği otlukbeli’nin intikamını almak için anlamsız bir hırsla saldırdı.
40.000 zırhlı safevi süvarisi Osmanlı’nın top ateşi karşısında yok olup gitti.
Her iki hükümdar arasında geçen hakaret dolu mektuplaşmalar ise asılsızdır. Yavuz tahta geçince şah ismail samimiyetle tebrik etmiştir.
Yavuz Sultan Selim' in annesinin yani II. Gül Bahar Hatun' un Tatar olduğunu sanan vatandaş gözlüklerinin camını silmeli, okuduğunu iyi göremiyor demek ki.
Tıpkı yss gibi şah ismail'in de türkmenistan,azerbaycan ve doğu türkiye'de binlerce sünni öldürdüğü bilinen bir gerçektir bu bir sır değildir muhammed şeybani han'ı sırf sünni bir özbek olduğu için kafasını kestirip osmanlı'ya göndermiştir
Ayriyeten osmanlı'da kimse türklükten utanmazdı yoksa eşeğin sikinden dolayı gidip soyunu oğuz kağan'a bağlamadılar.
Yavuz sultan selim osmanlı hanedanı üyesidir kökeni türk,yunan,slav,yahudi,arnavut karışıktır bağlı olduğu hanedanı kuranlar da oğuzlar-bozoklar-günhanoğulları-kayı boyu-karakeçili aşireti şeklinde gider yani kurucular has türktür ve hanedan inene kadar türklüğünü muhafaza etmiştir
Şah ismail 'in üyesi olduğu safeviler birçok kere mezhep ve kimlik değiştirmiştir aynı tarikata şeyh edebali döneminde sünni fars olarak rastlarken şeyh cüneyd döneminde şii azeri olarak rastlarız,safevi ailesini kuranlar köken olarak pontus,çerkez,gürcü,türkmen,azeri,fars,kürt karışıktır ama yönetimi aldığı sırada türkleşmiş şah tahmasb döneminde tekrar farslasmıştır.
tek bir savaşta ağır bir darbe alan ismaile devletinin yıkılması için bu yetmiştir. yenilgiden sonra depresyona girmiş kendini içkiye vermiştir. daha sonra kuzey doğudan gelen özbek saldırıları iyice belini kırmıştır.
taraflardan biri sünni türkmen, diğeri şii türkmendir. mezhepsel bağlamda osmanlının ilk ve tek savaşıdır.
ikisi de bir büyük iskender etmez. şah ismail loserın teki. yavuz da zaten arap hayranı bir godik. iskender aynı devirde yaşasa ikisini üstüste koyar öyle saplardı.
komutanlıkta ikisi de mahirdir. taRiH KAZANANları yazdığından yavuz daha iyi dense de ben 1501'de kurulan bir devletin 200 küsür yıllık osmanlı ile savaşmasını büyük başarı olarak görürüm. şah ismail'in ordusu da ateşli silahlara sahip olsa durum ne olurdu bilemeyiz?
osmanlı ordusu komutanı kim olursa olsun ateşli silahlara hakim bir orduydu. bu safevilere de memlüklere de üstünlük kurmasını sağladı.
