adana'da merkez adana, kozan, feke, karaisalı, saimbeyli
osmaniye'de kadirli, düziçi
mersin'de tarsus, silifke, gülnar, anamur
kayseri'de develi, yahyalı
kahramanmaraş'ta merkez maraş, göksun
kırşehir'de merkez kırşehir
giresun'da şebinkarahisar
karaman'da merkez karaman, ermenek
çanakkale'de ezine'de
aydın'da merkez aydın'da
antalya'da merkez antalya, manavgat, korkuteli, kaş, gündoğmuş'ta
yozgat'ta merkez yozgat'ta yoğun olarak bulunurlar.
bunun dışında varsaklara rastlanılan diğer yöreler şu şekilde
ankara'da merkez ankara, şereflikoçhisar
aksaray'da merkez aksaray
bursa'da orhaneli
çanakkale'de gelibolu, ayvacık
edirne'de merkez edirne
gaziantep'te merkez antep
kastamonu'da merkez kastamonu
kırıkkale'de keskin
kütahya'da merkez kütahya, simav
konya'da merkez konya, beyşehir, kulu, ereğli
mardin'de merkez mardin
malatya'da arapgir
manisa'da merkez manisa
nevşehir'de merkez nevşehir
niğde'de merkez niğde, çamardı
ordu'da merkez ordu, ünye
sivas'ta merkez sivas
şanlıurfa'da siverek
tokat'ta zile
tekirdağ'da çorlu, hayrabolu
yaşam alanı dağlar, yaylalar olan türk/oğuz grubu.
il bazında adana, mersin, antalya, osmaniye'yi yurt edinmişlerdir. aydın, kırşehir gibi yerlerde de varsak nüfusu bulunsa da kayda değer değildir.
adana'da kozan yöresini yurt edinmişlerdir. kozan yöresi varsakların nüfusça çoğunluk oldukları, varsakların en etkin oldukları sahadır. bu yöredeki kozan, feke, saimbeyli, aladağ ilçelerinin hiçbirinin denize kıyısı olmayıp hepsi toros ilçeleridir. bir tek kozan şehri yarısının çukurovada olması sebebiyle gelişebilmiştir.
mersin'de yurt edindikleri yöreler tarsus'un kuzeyi, silifke'nin kuzeyi, mut, anamur'un kuzeyidir. yine torosları yurt edinmişlerdir.
antalya'da akseki ve korkuteli'ni yurt edinmişlerdir. yine ve yine bu ilçeler toroslardadır.
osmaniye'de ise il bazında zaten denize kıyısı olan bir yer bulunmamakla birlikte kadirli ve sumbas yarı ova, yarı toros ilçeleridir ve kozan'a komşudur. düziçi ise batı amanos ilçesidir.
velhasılı kelam varsak türkmenlerinin dağlara, ormanlara karşı bir aşkı, tutkusu mevcuttur.
bozkırı sevsek orta asyadan ayrılmazdık. evet.
Açıkçası bildiğim kadarı ile etkin oldukları yöre tarihte önce tarsus, sonra kozan kısacası adana yöresi.
Adana haricinde mersin, antalya, aydın, kırşehir'de yoğun bir varsak nüfusu mevcut.
Güneydoğuda diyarbakır çüngüş ve adıyaman besni'deki varsaklar kozanoğullarının 1865'te yıkılmasıyla ufak çaplı sürgünler yaşayan ailelerden biri. Tıpkı bu şekilde manisa, yozgat, düziçi, sinop, konya gibi pekçok yere az sayıda varsak sürgün edilmiştir. Kozan'dan çok uzak yerlere sürgün edilen varsaklar köy ve kasabalarına kozan veya kozanlı gibi isimler vererek türkiye'de bir şehrin en çok başka yerleşimlere ilham vererek ismini veren şehir olmasını sağlamıştır.
Milliyetçilik duyguları yüksektir. kozan, feke ve saimbeyli mhp'nin güçlü olduğu adana'nın varsak ilçeleridir. Kozan, Çukurovada nüfusu 100 bin üzerinde olup hdp'nin zerre oy alamadığı tek şehirdir.
Onun haricinde mesela konya cihanbeyli ilçesine bağlı kozanlı kasabası o yörede hdp oyu çıkmayan ve mhp'nin güçlü olduğu tek kasabadır. Düziçi kozan ve gaziantep'ten dağıtılan nüfusla oluşmuş bir ilçedir. Gaziantep kökenli köyler akp-mhp derken kozan kökenli köyler mhp'den şaşmamaktadır.
Güneydoğudaki varsakların meskun edildiği ilçeler besni ve çüngüş ise bugün dahi türkmendir. Gaziantep merkezde tarihi bir kozanlı mahallesi mevcut olup hem şehir, hem mahalle zaten türk'tür. Bu saydıklarım harici bir yere varsak sürgünü yapıldığını duymadım.
Eskiden güneydoğu anadolu bölgesinin temel unsuru iken şimdi yerini kürt toplumuna bırakmış türkmen halkı sahi soruyorlar ya hani türkler anadolu ya göç edince yunan,hitit,frig,romalı kaçtı mı yani diye ben de soruyorum kürt o bölgeye gelince bu türkmen kaçtı mı yani?
oğuz türklerinin anadolu'da yerleştikleri yerler hakkında bir video.
varsak türkmenleri ile ilgili bilgi ise 04:16'ıncı dakika'dan itibaren..
dağıldıkları yöreler ise; adana'da kozan ve toroslar, mersin'in toros dağlarındaki ilçeleri, osmaniye ve iç anadolu'nun muhtelif yerleri..
en yoğun oldukları iller adana, osmaniye, antalya, mersin, aydın ve kırşehir'dir.
çoğunluk oldukları en kalabalık şehir 130.000 nüfuslu kozan iken en yoğun oldukları yöre ise 300.000 nüfuslu kozan yöresidir. kozan yöresi varsakların her manada merkezidir.
avşarlar ile gerçek kardeş, dostturlar.
ikisi de anadolunun son türkmen beyliği kozanoğlu'nun torunlarıdır.
osmanlı zamanında içerisindeki sünni olmayan nüfus yüzünden büyük bir tehdit olarak görünen insan topluluğudur. varsak kelimesi de barsah kelimesinden türemiş, bu isim de alp er tunganın kardeşlerinden biri olarak biliniyor. her dönemde devlete isyancı bir yapıda olmalarıyla bilinirler. celali isyanlarında da baş rol oynamışlardır.
Diğer Türkmen gruplarıyla beraber Varsaklar'ın Çukurova'ya gelişlerinden başlayarak bunların siyasi tarihlerini incelediğimiz zaman yurtlan ve kabile yapılan hakkında önemli bilgiler elde etmekteyiz.
Gerek Memlüklü kaynaklarından, gerek Şikari'nin yazdığı gibi Karamanlı tarih kitaplarından ve Osmanlı tarihçilerinin sözlerinden edindiğimiz bilgilere göre, Varsaklar'ın yurtlarının özellikle kuzeydeki dağlık yöreler olmak üzere Tarsus ve Mersin bölgesi olduğu anlaşılıyor. Ancak çeşitli nedenlerle meydana gelen göçler dolayısıyla yurtlarında değişmeler gözlemlenmiştir.
Bu konuda Alman seyyahlar, Fıraylic ve Ravlig, "Türkmen Aşiretleri" adlı eserlerinde önemli bilgiler vermektedirler. Bu eser Varsaklar için şöyle bir sınır çizer; Farsak aşiretleri, Bağdat demiryolunun güney kısmını teşkil eden sahada bulunurlar.
Takip ettikleri başlama ve bitiş noktası şöyle zikredilebilir:
Muğla sancağındaki Osmanlı dağlarından, Konya vilayetinin Antalya sancağı, Adana vilayeti, Halep'le Sivas arasında dar bir kavuşma silsilesi ile Diyarbakır'a doğru uzanırlar. Bunların bu coğrafi konumları, gayet geniş bir mütala sonucu beyan edilebilir. Halbuki Farsak aşiretlerinin asıl dolaşım sahası, Adana ve Antalya vilayetleridir. Buradaki aşiretlerin önemli bir kısmı Farsak'tır. Halk, buralardaki Türkmen aşiretlerini Farsak adı ile anmaktadır. Ancak halkın o yörelerdeki Türkmen aşiretlerini Farsak diye anması bu bölgelerdeki bütün aşiretlerin Farsak aşiretine mensup olduğunu göstermez. Bu bize sadece Varsak aşiretlerinin bu bölgelerde yoğunluk kazandığını gösterir. Zamanla bunların bir kısmı Mersin ve Tarsus bölgelerinden, Çukurova'nın kuzey bölgelerine doğru çıkarlarken, bir kısmı da önce Karaman-ili olmak üzere, Antalya ve daha sonraları da Konya bölgesindeki Varsaklar'ın buradan özellikle Aydın olmak üzere çeşitli yerlere göç etmişlerdir. Hatta tarihi kayıtlar, Kırşehir ve Kayseri'ye de Varsaklar'ın göçlerinden bahsederler.
Varsaklar'ın coğrafi konumuna bu kadar değindikten sonra, şimdi de kabile yapıları ve nüfusları üzerinde kısaca duralım.
Edindiğimiz bilgilere göre, bu aşiret topluluğu epey bir yekün teşkil etmektedir. Aynı zamanda bunların hepsi aynı isim altında da değildir. Bu aşiretler arasında pek çok kabile taksimatı vardır. Bu durum ise genel olarak kabilelerin zayıf kalmasına neden olmuş ve bilhassa aşiretlerin hareketlerinde düzensizlikler ortaya çıkarmıştır.
"Türkmen Aşiretleri" adlı eserde Varsaklar'ın kabile yapıları ve nüfusları hakkında önemli bilgilere rastlamaktayız. Bu eserde belirtildiğine göre, kışın bir iki saatlik mesafede bulunup bir diğerine komşu olarak çadır kuran iki kabile arasındaki elbiselerde bile tam bir birlik sağlanmış değildi. Fakat bu kadar küçük bölünmelere rağmen aşiretlerde esas teşkil eden bazı özellikler muhafaza edilmiştir. Mesela, bütün Türkmen aşiretlerinin hayat tarzı, duyguları, düşünceleri, bunlarda da mevcuttur. Genel olarak hayatları sakin bir şekilde olup büyük aşiret, küçük parçalara ayrılmış olduğundan hiçbir küçük parça, kendi mevcudiyetini muhafaza eden müesseseleriyle mensup olduğu sosyal hayata iştirak etmek cesaretinde bulunamamıştır.
Aynı eserde, Varsaklar'ın XVIII. yüzyılın sonları ve XIX. yüzyılın başkalarındaki nüfusu genel olarak şu şekilde verilmektedir:
Farsak aşiretleri toplam olarak 80.000 nüfustan ibarettir. Bu nüfus Adana ve Antalya bölgesinde çeşitli oranlarla dağılmıştır. Ancak bazı seyyahlar bu nüfusun 150.000 civarında olduğunu kaydetseler de bu kadar fazla bir nüfusun, genel Türkmen nüfusuna göre doğru olmadığı açıktadır.
Bu 80.000 civarındaki nüfus aşağıdaki yörelerde şu şekilde yayılmıştır:
1. Antalya sancağında (80.000'in) % 30'u
2. Adana'nın kuzeyinde (80.000'in) % 15'i
3. Adana'nın güneyinde (80.000'in) % 11'i
4. Adana'nın doğusunda (80.000'in) % 30'u
5. Konya-izmir vilayetleri sınırlan arasındaki sahada da (80.000'in) % 9'udur.
Aynı zamanda bunların muhitleri arasında da önemli farklılıklar göze çarpar. Çünki bunların dağlarda yaşayanları olduğu gibi, ovalarda, yaylalarda yaşayanları da mevcuttur. Fakat çoğunun sıcak bölgelere alışamadıkları ve daima mu'tedil ve soğuk iklimleri tercih ettikleri görülür.
Varsaklar, genel olarak boy adı ile Kuştemür. Esenlü, Gökçelü, Elvanlu, Kusun ve Ulaş gibi birtakım kabilelere ayrılmışlardır. Bunların hepsine birden Varsak aşiretleri adını vermekteyiz. Bir taraftan F.Sümer, bu tanıma katılırken, diğer taraftan islam Ansiklopedisindeki Ramazanoğulları maddesinde "Kara Isa"ya da Varsak kabileleri arasında saymaktadır. Halbuki bütün Osmanlı tarih kitapları, Varsaklar gibi Kara isa'nın da Ramazanoğulları'nı oluşturan Üç-Ok'lu Türkmenler'den birisi olduğu üzerinde ittifak halindedirler. Kara isa'nın yurdu Adana'nın kuzey batısındaki arazi olmuştur. Kara isa'nın başında bulunduğu aşirete, bu beyin adına izafetle, Kara-isalu denilmiş ve bu isim, sonra yörenin de adı olarak zamanımıza kadar gelmiştir. Şu anda Adana'nın bir ilçesi olan Kara-isalı halkı kendini Varsak olarak kabul etmemektedir. O nedenle Kara isa'yı bir Varsak kabilesi olarak görmüyoruz. Ancak Memlüklü Sultanı Baybars'a Varsak beylerinden Kara isa-oğlu Hamza'nın gidip tabiyetini sunduğu hakkında rivayetler söz konusudur. Buradaki Kara-isa ile Üç-Ok'lu Türkmen beylerinden olan ve Yüreğir oğlu Ramazan'ın diğerlerine olduğu gibi, kendisine de Midilli'yi kışla ve Gülek'te Tekfur Belin'i ve Alnakaş'ı yayla olarak verdiği, Kara isa Bey birbirine karıştırılmamalıdır.
hem anne, bem baba tarafından mensubu olduğum oğuzlara bağlı boydur. yerleşik hayata 1865'te geçmeleriyle anadolu'nun en saf boylarından bir tanesidir. adana'nın; kozan, feke, saimbeyli ilçelerini oluşturan ana unsurdur
