çoğu icraatiyle eleştirdiğim kurum, bir teknoloji türkiye'ye girmeden türkçe'sini üretmek gerekiyor, bunlar aradan 10 yıl geçtikten sonra üretiyor, tabi güzide basınımızın ve komik gençlerin karalamalarıyla da karşılaşıyorlar. oturgaçlı götürgeç vs. gibi uydurma kelimelerin bir çoğu kuruma ait değil, iftira yani. teknolojiye ayak uyduruyorlar ancak, siteleri şık bir görünüme kavuşmuş. ayrıca ked(wap) hizmetleri mevcut.
"TDK'nin yeni bir çalışması: Sözlüklerimiz Cep Telefonlarınızda" haber başlığını görünce uludağ sözlüğü çok yararlı bulduklarını ve wap'a açtıklarını düşündüm, ama yanılmışım, şöyleymiş işin aslı:
Artık, KED Kablosuz Erişim Düzenine (Wireless Application Protocol WAP) sahip cep telefonlarından da Güncel Türkçe Sözlük, Yazım Kılavuzu ve Kişi Adları Sözlüğü’ne erişilebiliyor. Kurumumuzun sunduğu bu yeni hizmetle Avea, Telsim ve Turkcell kullanıcıları merak ettikleri sözleri, deyimleri ve kişi adlarını cep telefonu aracılığıyla öğrenebilecek.
Bunun için KED (WAP) uyumlu cep telefonuna sahip olmak ve bağlantı bölümüne ked.tdk.org.tr veya wap.tdk.org.tr adresini yazmak yeterli… Türk Dil Kurumunun ağ sayfasına bağlanıldığında Tarihçe, Güncel Türkçe Sözlük, Yazım Kılavuzu veya Kişi Adları Sözlüğü'ne girilebilmektedir. Aranılan sözün ilgili kutucuğa yazılmasıyla istenen bilgiye kısa sürede ulaşılmaktadır. Şu anda yaklaşık yüz yirmi bin söz varlığına erişilebilen veri tabanına yakın bir zaman içerisinde bütün bilim ve sanat dallarındaki terim sözlüklerinin, bölge ağızları söz varlığının, deyimler ve atasözleri sözlüğünün ve kısaltmalar sözlüğünün de eklenmesiyle altı yüz bine ulaşan Türkçe söz varlığı da kullanıma açılmış olacak.
Cep telefonlarındaki erişim sorunlarını bim@tdk.org.tr adresine e-posta ile bildirebilirsiniz.
yazım klavuzu yine imlâ klavuzu diyen, Atatürk devrimlerini Atatürk inkılapları yapan Türkçeden bir haber kurumdur.
hergün 2 kelime kampanyasıyla mutlu olduğum fakat gelen mailleri okudukça siz adam olmazsınız dedirten kurumdur.
örnek:
-Yabancı Kelimelere Karşılıklar
emprovizasyon: Fransızca emprovizasyon (improvisation) sözü, "Şiir veya müzikte hazırlanıp düşünmeden, birdenbire, içe doğduğu gibi söyleme veya çalma." anlamında kullanılmaktadır. Bu kelime için dilimizde zaten doğaçlama karşılığı vardır ve kullanılmaktadır. Kurumumuz emprovizasyon sözüne karşılık ayrıca doğmaca karşılığının da kullanılabileceği görüşündedir.
bu yazıyı okuyanlar arasında tahminimce emprovizasyonu duyan bile yoktur ama adamlar doğaçlama gibi sık kullanılan bir kelimeyi önerebiliyorlar.ayrıca;
-Türkçe Sözlük'ten
radde: isim, eskimiş Arapça radde : Derece, kerte
radde Türkçe bir kelime değilki sen Türkçe sözlüğe koyuyorsun demez mi insan şimdi?
Şu güzel dilimizi geliştirmek, iyileştirmek amacıyla kurulan ancak günümüzde türettiği * kelimeleri gazetelerden alıp sözlüğüne koyan aynı zamanda dilinde bamına koyan * kurum
feci şekilde ayarcı bir kurum... kenan doğulu'nun: "türkçe şarkı söylemek geri kafalılık, hem ingilizce daha çok kesime hitap ediyor." sözünce cevap olarak şunu söylemişler: "kenan bey daha çok kesime hitap etmek istiyorsa, şarkısını çince yapsın."
tuhaf dil kurumu...
Varlığının Türkçeye zarar mı yarar mı olduğu tarışılması gereken, kanımca Türkçeye en büyük zararı çoktan vermiş (bkz: uydurma kelimeler) bu yüzden artık gereği kalmamış* kurumdur.
türkçe için çalışan ama işleri zor olan kurum. elden geldiğince yardım edilmeli.
ayrıca sitesindeki sözlükte arama yaparsanız çok çılgın sonuçlarla karşılaşabilirsiniz. fortçu, taşaklı kelimelerinin manaları çok güzel şekilde anlatılmış yani. :)
şapkaları dilden kaldıran, geri getiren ve sonra "şapkalar hiç kalkmadı ki!" diye açıklama yapan kurum. yabancı dillerden dilimize giren sözcükleri ayıklamak adına yeterince yaratıcı olamadıklarını düşündüğüm oluşum. iyi örnekleri var şüphesiz, ama "oturgaçlı götürgeç" ne ola ki dememek de elde değil hani. her şeye rağmen olmazsa olmaz kurumdur o başka.
ağır ve yanlış işleyen bir yapısı olduğu ortada olan ama abartılı, kulaktan dolma yanlış bilgiler yüzünden ağır ithamlarla karşı karşıya kalan kurum.
misal, güya bu kurum otobüse, çok oturgaçlı götürgeç; hostese, gökkonuksal avrat; kolaya, geğirteç; sigaraya, tütünsel dumangaç denmesini uygun görmüş!! e güzel kardeşim, her şeyi biliyorsun, hemen kabulleniyorsun da neden önce doğru mudur diye araştır mıyorsun? allahlık tdk'yı filan savunduğumdan değil, ama gir http://www.tdk.gov.tr ye bak bakalım işin aslı nasılmış.
çok oturgaçlı götürgeç(!)ten başlayalım ilk olarak. bir götürgeçin çok oturgaçlı olması için öncelikle götürgeçin kendisi olmalıdır. tdk'nın sözlüğüne götürgeç yazınca böyle bir kelime çıkmıyor ki çok oturgaçlısı olsun!
sözün özü: kulaktan dolma bilgilerle değil, bizzat görerek, araştırarak öğrenelim.
24 agustos 1936 yilinda kurulmus, turk dilinin oz guzelligini ve zenginligini meydana cikarmak, onu dunya dilleri arasinda degerine yarasir yukseklige eristirmek amacini kapsayan kurumdur.
konuşma dilimize zerre kadar katkısı olmadığını düşündüğüm bütün derdi türkçe sözcüklerin tarihiyle alakalı araştırmalar yapmak olan -ki böyle olmasa bugün bu dil bu hale gelmezdi- yozlaşmış bir kurumdur.
arapça farsça kelimelerden arınmalıyız şeklinde gelişen türk-i basit akımı bile bu gidişe dur diyemedikten sonra (ta 16.yyda ortaya çıkmıştır) bugünkü ingilizce kelimeler gelmesin dile girmesin biz yerine bir şeyler uyduralım çabası haybeyedir.
ilk önce rtükle oturup halleşmeli ve yayın organlarındaki yanlış kullanımların düzeltilmesi için ortak çalışmalara başlanmalıdır
aa evet bir de şu "bilgisayar dili" dedikleri her makalede dert yandıkları olay için geçmiş ola halkın benimsediği hiçbir üslup,benimsediği diğer kelimeler gibi dilden atılamaz.
ankara daki binalarının içerisinde insanların olup olmadığını merak ettiğim kurum. ya bu bina perili köşk misali terk edilmiş ya da tdk çok çalışıyor ve ben uzayda yaşadığım için çalışmalarının farkına varamıyorum. yazık, perişan ettiniz güzelim kurumu.
bilgi edinme formu vasıtasıyla sözlüklerde bulamadığım fakat türkçe olan bir kelimenin anlamını-nerden estiğini filan sormuştum geçen gün. bugün cevap gönderdiler.(3 gün içinde cevap alabiliyormuşuz, güzel)
ha bilmiyorlarmış o ayrı. bu kelime de soyadı olarak kullanılıyor. ilginç. yine de teşekkürler saolun.
ne iş yaparlar (!) hala anlamış değilim.
anadoluda yerel ağızlarda yüzlerce özgün kelime var ve onlarcasının da anlam olarak standart türkçe'de tam karşılığıda yok.
