transendental özne

diyor ki; önce bii kendini tanı, bi keşfet, bi aynaya bak, sona gerisi gelir. bakmazsan önce kendini sonra herkesi kandırırsın.

ben diyorum a priori. o diyor noluyor nuri.

hegel'e göre, "empirik ben" ile birlikte dinselliğin olmazsa olmazlarından:

dindar insan, kendisini trancendental ben ve empirik ben olarak ikiye bölüyor: tıpkı doğal mücadelede ölümden kaçan insanın, efendiye boyun eğmesi ve köleleşmesi gibi, tanrı karşısında -ölümden kurtulmak için- kendini köleleştiriyor. böylece hayatı boyunca bu ikirciklikten ötürü hiçbir zaman doyuma ulaşamıyor ve mutsuz oluyor. ölümden falan da kurtulamıyor:

ölüyor yine de. ölüyor, ölüyor, çokça ölüyor, herkes nasıl ölüyorsa, öylece ölüyor. trancendens de işte böylece.