osmanlı nın yenilerek trablusgarp ı da kaybettiği savaştır.çarpışmalar açısından o kadar da önemli değildir çünkü zaten osmanlı nın bölgedeki 8-10 bin kadar askeri italyanlarca kolaylıkla yenilgiye uğratılmış,direnişi ateşlemek için giden subaylara da yerel halktan yalnızca belli kesimler yardım etmiş,italyanlar kıyı kesimi alırken osmanlı da iç kesimde kalmış,savaş tıkanmıştır.balkan savaşının çıkması sebebiyle osmanlı barışa yanaşmış,bu savaş nedeniyle osmanlı yemen isyanıyla fazlasıyla uğraşmıştır.ayrıca ittihat yönetimi savaşı olabilecek en berbat şekilde yönetmiştir.mustafa kemal paşa nın da en karizmatik olduğu* savaş olup derne cephesine komuta etmiştir büyük bir başarıyla.
savaşta önemli noktalar italya nın çanakkale boğazına saldırması üzerine osmanlı nın boğazları kapaması ve büyük devletlerin her iki devleti birden azarlaması üzerine yeniden açması,uçakların ilk kez kullanılması,bombardıman ve yer belirlemede etkin rol oynayışı,osmanlıların uçaklara ilk kez yerden ateş açmasıdır.ayrıca burada gördüğü uçakların enver paşa nın uçaklara olan ilgisini artırdığı kanısındayım.
eh, kimisinin hayatta yaptığı son dürüst iş sucukçu muhasebeciliği, kimisinin yaptığı ise anayurttan binlerce km ötedeki vatan toprağını bile savunmaktır. kimisi gençliğini savaş meydanlarında geçirir, kimisi askerliğini kantinci olarak yapar, oğlunu askerden kaçırır, bedelli askerlik çıkarır... herkes tıynetine uygun olanı beğenir.
savaştan 3yıl önce de trablusgarpta yerli libya aşiretleri isyan başlatmıştı ve şehir onlar tarafından ele geçirilmişti. isyanı yatırması için mustafa kemal atatürk gönderilmiş ve başarılı olmuştu. libyada osmanlının durumu anlayacağınız iyi değildi, trablusgarp savaşı başladığında da osmanlının ora gidecek hali yoktu. atatürk, nuri ve fuat trablusgarpa gizli yollarla gitmiştir. atatürk gazeteci kimliği ile takma adla trablusgarpa gitmiş. 20bin gönüllü+ 8bin osmanlı askeri tüfeklerle, topu savaş uçakları olan 150bin italyana karşı kahramanca mücadele etmiştir. tarihte ilk düşürülen savaş uçağı olayı da trablusgarp savaşında yaşanmıştır. türkler tüfekle italyan savaş uçağını düşürmüşler.
atatürkün sol gözündeki şehlalığın nedeni de bu savaştır. ataürk bir avuç adamla kasrı harunu ele geçirmeğe çalışırken italyan uçaklarının attığı bombalar sonrası yıkılan sütunlardan bir taş atatürkün gözüne çarpmış ve sol gözü zarar görmüştür.
Mustafa Kemal paşa'nın Tedbili kıyafet ile libya'ya gittiği ve oradaki parçalanmış birlikleri ordu haline getirdiği, Osmanlı karşıtı olarak çıkan ve osmanlı'yı savunduğu savaş olmuştur . Bu savaşta kılıçla savaşırken el bombasından gelen bir parça ile gözünden yara almıştır.
sömürgecilik yarışında ben de varım demek isteyen italyanın tarablusgarpı ve bingaziyi işgal ettiği mustafa kemalin ve enver paşaların yerli halktan direnişi organize ettikleri ouchy antlaşması ile son bulan kırım savaşı ile birlikte masa başında kaybedilmiş olan savaştır.
osmanlı'nın ordu gönderememesi üzerine, enver paşa, mustafa kemal paşa (o zamanlar paşa değillerdi) gibi subayların bingaziye giderek, 60 bin kişiyi silahlandırmaları ve savaşa hazırlamaları ile yapılan savaştır. derne, tobruk ve bingazide çok başarılar elde etmişlerdir ve neredeyse savaşı kazanmak üzerelerdir; ancak bunu fırsat bilen balkan devletleri osmanlı'ya saldırmış ve osmanlı trablusgarp'ı gözden çıkararak subaylarını geri çağırmıştır. isviçre'nin uşi kentinde antlaşma imzalanmış ve savaş bitmiştir. neredeyse aldığımız bir savaşı, masa başında kaybettiğimiz yegane savaşlardan birtanesidir.
