hipotezden sonra gelen aşama. hipotez geliştirilirse ve gözlemlerle test edilebilir hale gelirse teori olur. kuram kanıtlanır ise yasa olur. bir teori kendisinden daha iyi bir teori ortaya atılmadığı müddetçe en iyi teori olarak kabul edilir. teoriler her daim yanlışlanabilirdir ve eğer daha iyisi ortaya çıkarsa o teori geçerliliğini yitirmiş olur.
Teoriler her zaman yanlışlanabilir değildir. Teoriler yanlış diye bir şey de yoktur. Hatta çoğu zaman çoğu bilimsel teori yeterince doğrudur. Teori dememizin sebebi, bilimsel olarak bir şeye teori derken; birden fazla şeyin nasıl çalıştığını açıklamalıdır. Teoriler kanunları açıklar, kanunların karışımının nelere sonuç verdiğini / verebileceğini / vereceğini / vermiş olduğunu bu sonuçların getirilerini öne süren şeylerdir teoriler.
Yasalar ve kanunlar nasıl yanlışlanabilirse, teoriler de bir o kadar yanlışlanabilirdir. Hatta teoriler daha güvenilirdir diyebilirsiniz çünkü yasalardan birisi düşerse; Bilimsel teoriler ana teorilerini dayanak noktası olan kanunu başka bir kanun koyarak açıklayabilirler. Mesela karanlık madde bir teoridir, fakat karanlık maddenin yerçekimi dalgaları dışında hiç bir şeyle etkileşmeme önerisi farz edelimki çok yüksek frekanslı ışıklarla etkileşmeleri deneyi ile çürütülsün, o zaman karanlık madde teorisi bu kolon olan kanunu çöpe atar ve karanlık madde sadece yüksek frekanslı ışıklarla görülebilir der.
Yani sanılanın bir hayli aksine teoriler daha güvenilir olabilir.
20.yüzyıl başlarında görecelik teorisi ve kuantum teorisi olarak adlandırılan konular şimdi görecelik ( relativite ) fiziği ve kuantum fiziği olarak adlandırılıyor. teorinin zaman içinde nasıl güçlenmiş olduğuna dikkat ediniz.
zamanında teori olarak adlandırılan binlerce konu ise bilim tarihinin çöplüğünde yatmaktadır.
soros'la berbanke at yarışı izlemeye giderler. soros bir ata bahis yatıralım der. bernanke ise teorikçi ve temkinlidir, önce oyunun kurallarını anlayalım der. soros ise ben gizli bir formül biliyorum bununla kazanırız der ama bernanke buna yanaşmaz. ardından soros 9 numaralı ata yüklü miktarda para yatırır ve yarışı 9 numara kazanır. bernanke şaşkınlık içinde gizli formülü sorar. soros formülünü paylaşır; şimdi benim iki çocuğum var biri 3 diğeri 5 yaşında. yaşlarını topladım ve 9 numaraya yatırdım der.
bernanke:iyi ama 3+5=8 eder
soros: söylemiştim fazla teorikçisin. kazanan teori doğru teoridir.
Bilim tarafsız deney ve gözlemlerle gerçekleri bulma adına yapılan çalışmaların tümüdür.
Bir bilimsel çalışma deney ve gözleme dayalı olduğundan çalışma yapılırken izlenecek yol şu şekildedir:
1.Problem Belirlenir: Bir bilimsel çalışma için ilk iş problemin ortaya atılmasıdır.
2.Problem ile ilgili verilerin toplanması: Probleme ait gerçeklere veri denir. Bu veriler probleme yönelik gözlemleri kapsar.
3.Hipotezin Kurulması: Bir problem için önerilen geçici çözüm yoluna hipotez denir.
4.Hipoteze dayalı tahminlerde bulunulması: Hipoteze dayalı tahminlerde bulunulur.
5.Kontrollü Deney ve gözlemlerde bulunulması: Deney ve gözlemler sonucu hipotez desteklenmiyor ise hipotez reddedilir ve yeni bir hipotez kurulur.
6. Deney ve gözlemler hipotezi destekliyor ise hipotez geçerlilik kazanır.
7.Hipotezin geniş bir geçerliliği var ise Teori adını alır.
8.Teori Evrensel ise kanun haline gelir. ***
