-şiirde biçim olarak divan edebiyatı geleneği devam ettirilmiş, şiirin konuları alabildiğine genişlemiştir. şiirlerde ''kanun, medeniyet eşitlik , hürriyet, vatan'' gibi konular işlenmiştir.
-romanda türk edebiyatı, romanla ilk defa, yusuf kamil paşa'nın fenelon'dan telemak çevrisiyle karşılaşır. edebiyatımızdaki ilk yerli roman ise şemsettin sami tarafından yazılan '' taaşşuk-ı talat ve fitnat'' adlı romandır.
-öykü, edebiyatımızdaki ilk öykü kitabı ahmet mithat efendi'nin letaif-i rivayet adlı yapıtıdır.
-tiyatro, edebiyatımızda ilk tiyatro, şinasi'nin şair evlenmesi adlı töre komedyasıdır.
-makale, edebiyatımızda ilk örneği şinasi'nin tercüman-ı ahval mukaddimesi adlı yazısıdır
-eleştiri, edebiyatımızda ilk örneği namık kemal'in tahrib-i harabat adlı yapıtıdır.
-------gazete--------
-ilk resmi gazete takvim-i vakayi olup ilk gazetedir.
-ceride-i havadis ise ilk yarı resmi gazetedir.
-tercüman-i ahval ilk özel gazetedir.
)))) bu dönem 1.tanzimant dönemi ve 2.tanzimat dönemi olarak ikiye ayrılır.
batıya ait edebi türler(roman,gazete,tiyatro,eleştiri,...) ilk defa bu dönemde örnek vermiştir.
edebiyatı, halkı bilinçlendirmek amacıyla kullanmışlardır.
dilde sadeliği savunmuş; ancak başarılı olamamış edebiyat neslidir.
bireysel konuların ele alındığı, şiirin manasından ziyade biçiminin ön planda tutulduğu dönemdir. öyle ki bu dönemde verilmiş olan eserlerde ki terkip sayısı, klasik edebiyatın zirvesi sayılan 16.yy döneminde verilen eserlerden bile fazladır.
edebiyatımıza yeni yeni giren bir türdür bu. 19 yy'da.
* ilk dönem de romantizm ikinci dönemde realizm etkili olmuştur.
* ilk dönem de sanat toplum için yapılırken ikinci dönemde sanat sanat için yapılmıştır.
ilk dönem sanatçıları:
1. şinasi
2. namık kemal
3. ziya paşa
4. ahmet mithat efendi
5. ahmet vefik paşa
ahmet mithat efendi -ki ilk romancımız olarak bilinir- dışındakiler pek edebiyatçı falan değildirler; şöhretlerini de siyasi kişiliklerine borçludurlar...
damon arkadaşın uyarısı üzerine düzeltme: ilk romanımız şemsettin sami'nin taaşşuk'u talat ve fitnat'ı...
Tanzimât, (Osmanlıca: تنظيمات).kelime anlamı olarak; düzenlemeler,reformlar.divan edebiyatının halktan kopuk kısmını,vatan,millet,hürriyet...kavramları ile birbirine bağlama temellisi ile ortaya çıkan türk edebiyatı dönemlerinden biri.
batı etkisindeki türk edebiyatı'dır.
1860 ile 1896 yılları arasında etkisini göstermiştir. klasisizm ve romantizm akımının etkileri açık bir şekilde tanzimat edebiyatında görülmüştür. dili sadeleştirme ve halkın konuştuğu dile yakınlaştırma çabalarının teorisi olsa da bu uygulanamamıştır. bu edebiyat incelenirken 2 döneme ayrılmıştır, 1. dönem yazarların biraz daha rahat bırakıldığı dönemdir. 2. dönem ise yazarların siyasi konulardan uzak kaldığı, toplumsal konularda yazamadığı bir dönemdir...
3 kasım 1839 da mahmut reşat paşa tarafından gülhane parkında ilan edilen tanzimat fermanınından batıya yani fransaya çeşitli alanlarda olduğu gibi edebi alanda da eğitim görmesi için öğrenciler gönderilmiştir. 1839-1860 arasında 21 yıllık bir dönemde hazırlık dönemi geçirmiştir ve batıya giden öğrenciler öğrenimlerini tamamlayıp geri döndüğünde şinası ve agah efendi tarafından çıkarılan ilk özel gazete tercüman-ı ahval ile tanzimat edebiyatı resmen başlamıştır.
* gazete odaklı bir edebiyattır.
* toplumu bilgilendirmek temel amaç olsa da 2. dönemde abdülhamin'in baskısıyla haklı bilgilendirmek amacı kısıtlanmıştır.
2 döneme ayrılır, 1. dönem sanat toplum içindir görüşlerinden oluşurken, 2. dönem sanat sanat için yapılır görüşü eserlerde hakimdir. temel hedef dilde sadeleşmeye gitmek, halkın anlayacağı dilde eserler vermek, toplumsal konuları işlemektir. devrin önemli yazar ve şairleri;
şinasi, namık kemal, ziya paşa, şemsettin sami, recaizade mahmut ekrem, ahmet mihtat efendidir.
türk edebiyatı'nda birçok ilkin yaşandığı dönemdir. bunlardan biri de; notlama işaretlerinin ilk kez kullanılmaya başlanması.
ibrahim şinasi'nin birçok ilki gerçekleştirdiği dönem olmuştur. Bu dönemde şinasi ilk özel gazeteyi (bkz: tercüman-ı ahval) çıkarmış, sahnelenen ilk tiyatro oyununu (bkz: şair evlenmesi) kaleme almış, ilk kez noktalama işaretlerini kullanmış ve ilk makaleyi (bkz: edebiyatımız hakkında bazı mülahazatı şamildir) yazmıştır. Ayrıca şinasi fenelon'dan, la fontaine'den ve racine'den çeviriler yapmış, bu çevirilerini de tercüme-i manzume adlı eserinde toplamıştır.
