kürtlerin ve arapların çoğunlukta olduğu ilçemiz.ermenicesi yani orijinali "sassoon"dur.sasun da derler.kimliğimde doğum yerimi dolduran yegane, şirin mi şirin, yeşil mi yeşil,berrak mı berrak toprak.
ceviziyle meşhur, geçmişte muş ve siirt'e bağlanmış, geçmişte bölgede çoğunluğu oluşturan ermenilerin sasun dediği ve 1894 ve 1903'te 2 kez isyan çıkardığı dağlık batman ilçesi. bir ara adı kabilcevaz'dı.
Hiç kimsenin kendi yaşını bilmediği, genelde Arapça konuşulan batmanla alakasız ilçecik. Batmana sabah 7'den akşam 5'e kadar saat başı dolmuşlarla ulaşım mevcut. Diyarbakıra ise günde 2 sefer yine dolmuşla ulaşılabilir. Orta ölçekli diyebileceğim bim, şok, a101 yok. Büyük bakkal tabir edebileceğim yerler mevcut. Şehir içindeki yolları taş. Batmana giden yol asfalt. Mereto dağının gölgesinde güzel bir ilçe.
Salonluları, Batmanlılar pek sevmez, dağlı derler. Tersi geçerli değil. ilçe de halkın %30u korucudur. insanları kendi aralarında pek anlaşamaz, dışarıdan gelenleri severler, sayarlar, el üstünde tutup, geçirirler. Kiralar 400'den başlar. öğretmenevinde 20 kişilik oda da kaldım sanırım yeni başlayan her öğretmen bunu tadacaktır... ilçede birçok aşiret bulunmakta.
1-şero (2000-2500 kişi),
2-keko (1800-2000 kişi),
3-dergani (namı diğer apaçiler ~3000 kişi),
4-şigo (3000-3500 kişi),
5-kendo (1800-2000 kişi) ,
6-seyid (1200-1500 kişi) ,
7-tımok (~200 kişi) ,
8-hıya (3000-3500 kişi),
9-bekira (100-200 kişi),
10-cılali (1800-2000 kişi),
11-bidri (2000-2500 kişi),
12-konam (~1500),
13-tırki (~1000 kişi) aşiretleri merkezde ve köylerdedir.
Belediye başkanlığı şu an şero aşiretindedir. derganiler yani apaçiler isimleri gibilerdir, genelde laftan anlamayan, dağlı denilen kesimdir. insanlığı pek bilmezler dikkatli olmakta fayda var. Aşiretlerin hemen hepsinde silah bulunmakla beraber, Derganiler de ayrı bir silah merakı vardır, arabaların bagajların da her türlü silah görülebilir. Dışarıdan gelenleri sever ve sayarlar, terör nedeniyle çok sayıda şehit vermişlerdir, resmi kurumlarda çok sayıda şehit yakını memur çalışmaktadır. Her yerde zayıf inekler volta atmakta, çöplerden bir şey yemekte. Sason'da geçim tarım ve hayvancılık üzerine kurulu. Sason balı ,çileği ve ceviziyle batman'da meşhur. Ama sadece batmanda. Cevizli sucuk yaz sonuna doğru yapılmakta. Şekersiz bal bulmak çok zor, çünkü yok. Vallah şekersizdir derlerse yarısı şekerdir. Kuran hakkı için derlerse 1/4'ü şekerdir. Bir de bazıları koyu peteklidir , ilaç diye satılır , kanmayın arkadaşlar , isli baldır. ilaç hiç değildir. Paranıza yazık etmeyin.
batman'dan alakasız bir ilçe olduğuna daha önce değinilmiş.
çünkü batman kültürüne ait değildir. muş merkez, muş hasköy, muş korkut ilçeleri ile aynı yörenin bir parçasıdır.
özünde muş kültürüne yakındır lakin karayolunun yaygınlaşması neticesinde muş-sason arasının fazla dağlık oluşu nedeniyle muş ile doğrudan bir karayolu bağlantısı kurulamamıştır.
karayolu ile mesafe artarken, kuşbakışı olarak iki yerleşim birbirine oldukça yakındır.
bu ay içinde sason-muş karayolu yapımı başlamıştır.
sason'un muş'a bağlanmasını beklemekteyiz efenim.
geçmişten bu yana muş ile sıkı ilişkileri olan bir ilçedir.
hatta muş'a muş'un bulanık, varto gibi ilçelerinden daha çok benzer.
