Gündüz başlayan yürüyüşte çarıkları yumuşayan askerlerin çarıklari gece donmaya, bir mengene gibi ayaklarını sıkmaya başlar. Adım atmak neredeyse imkansızdır. Askerler oldugu yerde zıplar, atlar, kendini karlarin içine vurur ve ayaktan başlayan donma yavaş yavaş tüm vücuda yayılır. Düşeni kaldırmamak için emir vardır. Zaten kimsede de kimseyi kaldıracak güç kalmamıştır. Neferler ordunun işaret taşları gibi yollara dizilirler. Kimi çömelmiş, kimi oturmuş, kimi yuvarlanmış, kimi bir ağacın gövdesine dayanmış kardan heykellere dönüşürler.
90.000 şehit. Tek kurşun atmadan.
O yil kurtlar insan etine doyar. Birçok cesedin gözlerini kuşlar oymuştur.
kars da askerliğini yapan birisi olarak nasıl gerçekleştiğini tam olarak anladığım hadise.
örnek vereyim yılbaşı günü tugay komutanı birliği ziyarete geldi ve o güne has bir konuşma yaptı. bildiğimiz aslan asker , cesur asker vs şeklinde başlayıp "sağlığınıza dikkat edin havalar soğuk" şeklinde de devam ederek sonlandı.
15:00 gibi başlayıp 16:40 da sonlanan bu konuşma esnasında tugay komutanına hava atmak , kendi tabirleri ile "ayar vermek" için üstlerimiz tarafından bütün eldiven , bere , boyunluk ne varsa çıkartıldı. yakalarımız bile indirildi.
-12 derecede 300 küsür kişiye yapılan bu insanlık dışı muameleyi gören tugay komutanı durumumuzu tınlamadı bile ve hatta yukarda dediğim gibi "sağlığınıza dikkat edin havalar soğuk" dedi dalga geçermişçesine...
olması gereken soyunmamamız ve hatta tugay komutanının bizim halimizi görüp "niye çıplak lan bunlar? hasta mı etmeye çalışıyorsunuz milleti?" demesiydi.
ama hayır kimsenin umrunda değiliz.
bunun konuyla alakası ise şu;
o zaman 90.000 şehidi verdiğimiz vakit de böyle askeri komutanın önüne dizip "ayar verme" ye çalıştılar. "bakın bizim askerimiz üşümüyor ne güzel yetiştirdik ehi ehi" diye şişindiler.
babayı üşümüyor o asker! onlar donarak öldü. sırf birileri birilerine hava atsın diye. bizde öksürük komalarına ateşlere düştük sırf birileri birilerine ayar versin diye.
o günden bu güne dünya çağ atladı ama tsk nın yobaz mantığında 10 gram değişme yok.
sarıkamış facia değildir diyebilen asıl facialara hatırlatmak gerekir ki sarıkamış facia içinde faciadır.
ordunun eksiklerine, hava şartlarının müsait olmamasına ve benzeri birçok etkene rağmen şımarık bir paşa tarafından ön ayak olunmuş harekattır.
soğuk, hastalık, açlık gibi etkenler yüzünden hayatını kaybeden binlerce askerden ziyade bir faciada birbirine giren iki türk alayının hikayesidir.
birbiri ile buluşması emredilen iki türk alayı ellerinde ki yanlış haritaları yanlış değerlendirmeleri sonucu farklı noktalara yerleşirler.. karşı karşıya geldiklerinde artık çok geçtir.
birbirlerini rus askerleri zannederek çarpışmaya başlarlar, saatler geçip yapılan hata ortaya çıkınca artık çok geçtir tam ikibin türk askeri karlar üzerinde cansız yatmaktadır.
birbiri ile çarpışıp tam anlamı ile kardeşlerinin silahlarından çıkan mermiler ile şehit olmuşlardır.
sadece bu hadise bile facia olarak nitelendirilebilir.
dünya üzerinde eşi benzeri olmayan harekat. başarılı olunsa kafkaslardaki rus varlığı sona erecektir. ama bir harekat'ta yapılmaması gereken tüm yanlışlar yapılmıştır. hiç bir askeri tecrübesi olmayan 30-31 yaşındaki enver'in komuta ettiği, hafız hakkı paşa'nın
verdiği inanılmaz yanlış strateji ile rus birliğini takip kararı ve 4 saate çıkması gereken dağı 4 günde çıkınca bir gece de onbinlerce kıyımın yaşandığı, tarih derslerinde bahsi bile geçmeyen dramdır. dönüşte enver gittik savaştık geldik demiş, ve inanılmaz bir sansür uygulamıştır. bir savaşta lojistik ve askeri zeka'nın ne kadar önemli olduğunun göstergesidir bu harekat. 1917 yılında enver ile karşılaşan mustafa kemal millet ve allah sizi lanetlemiştir paşa diye haykırmıştır suratına..ölen sayısı genelkurmaya göre 65 bin, köprülü şerif ilden'e göre 90 bindir.
osmanlı ordusunda sarıkamış a giden ve yitirilen askerler:
9. kolordu 36.784 36.784
10. kolordu 48.943 2.200 46.743
11. kolordu 27.019 5.200 21.819
2. süvari tümeni 5428 1.500 3928
toplam 118.174 asker yitirilen asker sayısı ise 109.274
73 milyon nüfuslu ülkemizdeki asker sayısı 514 bin olduğunu düşünürsek? *
