tarihte seçimle işbaşına gelmiş ilk sosyalist iktidarın cumhurbaşkanı allende aslında hürmason'dur ( kasım 1934'te valparaíso vadisi, 4 numaralı progreso locası'nda -büyük ihtimalle- tekrisinden sonra çekilen ve arkasında dedesi büyük üstad el rojo allende'nin resmi görünen fotoğrafı
salvador allende’denin ailesinde masonluk aslında bir aile geleneğidir.
büyük dedesi josé gregorio allende garcés, meşhur asker ve devrimci, aynı zamanda mason olan şili cumhuriyeti'nin kurucusu bernardo o'higgins'in silah arkadaşı ve muhafız birliği komutanı olarak yakınında yer almış, aralarındaki dostluk ve güven o'higgins'in peru'ya sürgününde dahi devam etmiştir. dolayısıyla kardeşlik nizamına çokça yakın olduğu muhtemeldir.
kendisi gibi hem hekim hem mücadeleci, hem de aykırı bir kişilik olan dedesi ramón allende padín ise, valparaíso şehrinde mukim 6 numaralı aurora locasında 22 şubat 1869 tarihinde inisiye olmuş, aynı locada iki defa üstad-ı muhteremlik görevinde bulunduktan sonra başkent santiago'ya taşınması sebebi ile, 9 mart 1874'te 5 no'lu justicia y libertad locası'na geçmiş, 1884 yılında zamanın şili büyük locası büyük üstadı seçilmiştir. kızıl olmasından dolayı el rojo allende lakabını almıştır.
doğal olarak babası salvador allende castro da masondur.
allende masonik yaşamına, yakın arkadaşı ve valparaíso’da mukim zamanın 4 no'lu progreso (terakki) locası'nın üstad-ı muhteremi jorge grove vallejo'nun davetinden bir yıl sonra 16 kasım 1935 cumartesi günü aynı locada inisiye olarak başlar. bu atölyede çırak ve kalfa olmak üzere iki sembolik dereceyi elde eder. ardından 8 kasım 1940'ta santiago'ya taşınınca 65 no'lu hiram locası'na geçer, bu locada üstadlık derecesini iktisap ettikten sonra çeşitli görevler alır, 1951 yılında locanın üstad-ı muhteremliğine seçilir.
işin ilginç tarafı kendisini darbe ile deviren valparaíso doğumlu hemşehrisi augusto josé ramón pinochet ugarte'nin de mason olduğu rivayet edilir. henüz teyit edilmemiş bilgilere göre general pinochet'nin 28 mayıs 1941'de san bernardo'daki 15 no'lu victoria locası'na kabul edildiği, kalfa derecesine geçtiği ve 24 ekim 1942'de aidat ödemediği için üyeliğinin askıya alındığı iddia edilmektedir.
aslında masonluğun özünde var olan kardeşlik sevgisi ve yüksek sadakat ilkeleri birlikte düşünüldüğünde allende'nin, pinochet'yi adeta gözü kapalı bir şekilde genelkurmay başkanı olarak ataması hiç de şaşırtıcı değildir. ülkesinin sıkıntılı ve bunalımda olduğu bir anda mason kardeşinin arkasında durması fikri kendisine güç vermiş olabilir.
asıl şaşırtıcı olan mason olması halinde pinochet'in nizamın ilkelerine bu kadar aykırı davranarak hareket etmesidir.
günümüzde şilili biraderler anısını şili büyük locası bünyesinde 11 eylül 2002 tarihinde kurulan 191 numaralı salvador allende locası'nda yaşatmaktadırlar ( logia salvador allende nº 191 ).
arjantin büyük locası (buenos aires, salvador allende lodge n°469), uruguay büyük locası (montevideo, salvador allende locası no. 187) brezilya, río gran del sur (salvador allende lodge n°4657) meksika, misantla (salvador allende lodge n°1) büyük locaları biradeleri de kardeşleri salvador guillermo allende gossens'in onuruna ismini verdikleri atölyelerinde çalışmalarına devam etmektedir.
3 kez kaybedip pes etmemiş ve 4.sünde kazanmış politikacı .
katıldığı devlet başkanlığı seçimlerinde aldığı oy oranları:
*1952 %5.4 (4. oldu)
*1958 %28.8 (2. oldu)
*1964 %38.9 (2. oldu)
*1970 %36.61 ( %1.4 oy farkıyla kazandı).
demokratik sosyalizmin neden mutlak olarak imkansız olduğunu pratik olarak dünyaya göstermiş komünist devlet adamıdır.
demokratik seçimlerle seçilmiş ve başa gelmiş, fakat yaptığı eylemler patron sınıfının çıkarına ve amerikan emperyalizminin yayılma politikasına ters düştüğü için askerler kullanılarak iktidardan uzaklaştırılan ve öldürülen insan.
Demokrasinin fazla geldiği, iyice palazlanmadan başi ezilmiş şili'li siyasi, yarım diktatör. Yerine geçen pinochet'nin şili'yi nasıl geliştirdiğini gabi bile şili'de gizlice anlatısında itiraf etmiştir.
muhammed mursi denen karakterin sosyalist versiyonudur. seçimle gelmişti ama demokrasi ile yönetilen bir ülkede proleterya diktatörlüğü kurmak için çabalıyordu. hayal etiği ülkede sosyalist olmayanlara; liberallere, milliyetçilere, muhafazakarlara yer yoktu. allende fırsat bulsaydı bunun için uğraşacak bir adamdı. aynı neden ispanya iç savaşı'nın başlama nedenidir. neyse ki çok geç olmadan commandanteaugusto pinochet kendisiyle ilgilendi.
ek: ayrıca kendisi 33. dereceden mason olup, yükselişinin de belirli ölçüde buna borçludur. şili halkının kendisine taptığı, katili pinochet'Yi nefretle andığı ise romantik bir sosyalist hayali ve dahi yalanıdır.
kendisi şili'de darbeyle indirildikten ve şaibeli bir şekilde intihar ettikten sonra hemen hiç hız kaybetmeden bütün amerikan dev firmalar şili'ye hücum etmiştir. bu hücumu yöneten ekonomistler ise milton friedman'ın chicago okulu'ndaki öğrencileridir.
şili'nin eski cumhurbaşınıdır kendisi.
salvador allende'nin tek suçu ülkesini emperyalist sömürüye kapatması ve halkının yaşam standartlarını biraz olsun yükseltmekti. bütün bunlar da bu zalim dünyada cezasız kalmadı.
seçimle göreve gelmiş ilk marksist liderdir. silahsız devrim savunucusu gerçek bir sosyal demokrattır. istanbul ataşehir'de mustafa kemal atatürk ile yan yana bir heykeli bulunmaktadır.
intahar ettiği söylentileri asılsızdır. pinochet iktidarı tarafından cia desteğiyle katledilmiştir. katledilmeden önce ki son konuşması yürek burkar. en nihayetinde değerleri ve idealleri adına savaşarak ölen bir devlet adamıdır. korkakça ülkesini satmamış , onuruyla savaşmıştır. devleti sırça köşklerinden yönetmemiştir. ruhu şad olsun.
katledilmeden önce halkına yaptığı konuşmanın tamamı şöyledir:
bu size son seslenişim. hava kuvvetleri, portales ve corporacion radyolarının kulelerini bombaladı.
sözlerimde acının değil, ihanete uğramışlığın izi var. umarım bu sözlerim şili askeri olarak ettikleri yemine ihanet edenler, kendisini donanma komutanı tayin eden amiral merino, ve daha dün, hükümete sadakatini beyan ederek emniyet genel müdürlüğüne getirilen kalpsiz bay mendoza için ahlaki bir ceza olur.
bu gerçekler karşısında, emekçilere söyleyecek bir tek şeyim kaldı: istifa etmeyeceğim! bu tarihi anda, insanların bağlılığını hayatımla ödeyeceğim. eminim ki şu anda binlerce şililinin asil vicdanına ektiğimiz tohum sonsuza kadar yaşayacak.
güçleri var, bizi ezebilirler. ancak, toplumsal süreçler ne suç işleyerek, ne de güç kullanarak durdurulabilir. tarih bizimdir, ve tarihi insanlar yaratacak.
ülkemin emekçileri: adalete beslenen yüce arzuya sadece tercüman olmuş, anayasaya ve kanunlara saygı duyacağına söz vermiş bir adama gösterdiğiniz sadakat ve beslediğiniz güven için size teşekkür etmek istiyorum. sözlerimi tuttum.
şu an size söyleyebileceğim son şey şudur: yabancı sermaye ve emperyalizm, gerici unsurlarla birleşerek, varlık ve ayrıcalıklarını korumak uğruna silahlı kuvvetlerin geleneklerini bozmalarına neden oldu. general schneider ve aynı güçlerin elinde oyuncak olan komutan araya şu anda evlerinde yönetimi ele geçirmeyi bekliyorlar.
herkesten önce ülkemin alçakgönüllü kadınlarına sesleniyorum. bize inanmış olan, herkesten çok çalışan kadınlara, çocuklarına verdiğimiz değerin farkında olan annelere.
ülkemizin meslek sahiplerine sesleniyorum, vatanını seven meslek sahiplerine, kapitalist çevrelerin kendilerine sunduğu avantajları savunarak, sosyal sınıf ayırımı gözeterek okullarda kışkırtmalara girişenlere karşı mücadele veren meslek sahiplerine.
gençlere sesleniyorum. şarkı söyleyen, mücadelemize neşe ve ruh katan gençlere. şilili erkeklere sesleniyorum: emekçilere, köylülere, aydınlara, faşizmin ülkemize el koymasıyla zulme uğrayacak olanlara: teröristler, sesini yükseltmekle yükümlü olanların sessizlikleri karşısında köprüleri havaya uçurdu, tren raylarını kesti, petrol ve mazot borularını mahvetti.
tarih onları yargılayacak.
magallanes radyosu büyük ihtimalle susturulacak ve durgun sesim size ulaşamayacak: bu önemli değil. siz beni duymaya devam edeceksiniz. her zaman yanı başınızda olacağım. en azından, şerefli ve sadık bir adam olarak hafızalarınızda kalacağım.
ülkemin emekçileri: şili'ye ve şili'nin alın yazısına inanıyorum. vatan hainliğinin egemenliğini kurduğu bu kara ve acı anın üstesinden başkaları gelecek.
bilin ki çok yakında, çok daha iyi bir toplum yaratmak üzere özgürce yürüyeceksiniz.
yaşasın şili! yaşasın şilililer! yaşasın emekçiler! bunlar benim son sözlerim. fedakarlığımın boşa çıkmayacağına eminim. bu en azından suçu, korkaklığı ve hainliği cezalandıracak ahlaki bir ders olacaktır.
" halkın bana emanet ettiği dürüstlüğü hayatımla ödeyeceğim. "
" tarih bizden yana ve tarihi halk yazar. "
" Allende dostlarını, ailesini göndermiş, sonra ofisine kendini kilitlemiş ve Fidel Castro nun hediye ettiği tüfeği duvardan indirmişti. Günümüz insanının unuttuğu bir kahramanlıktı bu yaptığı. " , (Jean - Christophe Grange Koloni kitabından alıntı)
Kim doğru söylüyor intihar mı etti yoksa öldürüldü mü ?
Türkiye'de 1980'de olanların 1973'de Şili'de olması sonucu (cok ilginc,tam 7 yil 1 gun sonra) intihar eden insan. Bizde ise bu kadar olay uzerine bir kisi bile bu onursuzluklari ve yuz kizartici hareketleri ustune alip intihari aklindan bile gecirmezken, allende olumu sirasinda bile halkini dusunen gercek bir liderdir.
seçimle iktidara gelen özgürlükçü bağımsızlıkçı sosyalist lider. bu işin içinde abd nin olduğunu nixson'un danışmanından öğreniyoruz. "ülkesinin insanlarının sorumsuzluğu yüzünden bir ülkenin komünist olmasına seyirci kalamayız. meseleler, şilili seçmenlerin kararına bırakılamayacak kadar önemlidir." henry kissinger*
amerikan destekli bir askeri darbe ile koltuğundan indirilip ofisinde öldürülmüş olan eski şili devlet başkanıdır.
demokrasi için gösterdiği büyük çaba malesef tabutta bitmiştir. bu da amerikan yönetimi ve benzer çevrelerin, yönetilmekten sıkılıp eşitlik ve demokrasi için yaptırımlar uygulamaya çalışan milletlerden ne kadar korktuğunun bir göstergesi olarak tarih defterine yazılmıştır..
sonuçta hepimiz biliriz ki, çıkar çevrelerinin en çekindiği olgu değişimdir, değil mi?
