türk edebiyatındaki en iyi romanlardan biri kesinlikle. fazla bilinmez, bunun nedeni biraz da nihal atsızın ideolojisinden kaynaklanıyor ancak önyargıyı bir kenara bırakıp mutlaka okumak gerekir.
sırf tanrının karşısında hesap verdiği kısım için bile bir kere okunmayı hak ediyor.
bazı kitaplar vardır anlatılmaz, okunur. eser bu kategoridedir.
yalnız şunu diyeyim; bu kitabı da epeyce nadasta beklettim, sonra bir gecede okudum. bunun ardından tutunamayanlara geçtim.
ruh adamda; selim pusat, güntülü
tutunamayanlarda; selim ışık, günseli var.
bence oğuz atay, ruh adamdan etkilenerek yazmış tutunamayanları. iki eser de 72 yılına ait görünüyor.
iki yazarın ölüm tarihleri de atsız 11 aralık 1975, atay 13 aralık 1977.
2 isim 2 yıl 2 gün arayla bu dünyadan ayrılmışlar ama bence çektikleri acılar 1 idi.
bu adamla ilgili okuduğum ilk şey oğluna yazdığı söylenilen vasiyetiydi. Sonra makarasına ruh adamı okuyayım dedim öyle çok bi beklentim yoktu yani o vasiyeti yazan yok kafatasını mezurayla ölçüyo türklüğünü ölçmek için falan denilen bi adamdan...Soktu sonra o kitabı bi taraflarıma kapak diye...onlar nasıl şiirledir hacı abim, romanda geçen diyaloglarda verdiği düşünceler doktarun selim pusata yaptığı aşkın tanımı, tasavvufla ilgili yapılan konuşmalar...hemen hemen tüm eserlerini okudum çok büyük bi DÜŞÜNÜRSÜN sen atsız atam bu zamanda eşine rastlayamacağımız bir DÜŞÜNÜR ve TARiHÇiSiN sen.. o vasiyeti senin yazdığına falan da inanmıyorum ben...şanssızsın çünkü ATSIZ GENÇLiĞi diye anılan ufku dar, fikir sahibi olmaktan aciz ergenlerin faşist önderi durumuna düşüedüler seni bu ülkede..
her adını duyduğum da yukarıdaki dizeleri aklıma gelen psikolojik roman.roman da aslında bu şiirin başlığı yoktur. lakin geri geldiği için geri gelen mektup adıyla bilinir. türk edebiyatının en iyilerinden biri diye biliriz. insan kendi kendine hesaplaşmaya koyulduğu an selim pusat aslında bizim iç hesaplaşmamız demekten kendini alamıyor.
güzel bir atsız romanıdır. sona bıraktığım romanı ruh adam'dı atsız'ın. her romanında bir büyülü aleme götürdüğü romanında gene aynı şeyi yaptı. aşk imrenilecek duygu. ancak ayşe pusat gibi olabilmek daha güzel bir şey sanki.
askerliği, en ince sanat olarak benimsemiş ve tüm hücrelerinde yaşatan orta yaşlı, evli (harika bir eşi olan) eski bir subayın, bütün ilkelerine, kişiliğine aykırı düşerek, sevmesi yasak olan genç bir kıza sırılsıklam aşık olması ve bu bağlamda kendisiyle yaşadığı büyük içsel mücadeleyi mükemmel şekilde aktarmış nihal atsız romanıdır. Böyle bir kara sevda, kara toprakla biter dedirtir insana...
ruh adam hakkında çok şey yazılıp söylenmesi gereken bir eser. ama ne yazıkki bu ülkede kimse hakketiği değeri göremiyor. orhan pamuk gibi kendi milletine küfür edersen aydın olursun. nobel alırsın.
ayrıca selim pusatın güntülüye olan aşkını ve selim pusatın sahip olduğu o muazzam eş ayşe pusatı o kadar çok kıskandım ki anlatamam.
tekrar tekrar okundukça tekrar tekrar kendine hayran bırakan Türk romancılığının yüz akı romandır. Siyasi görüşlerinden dolayı bu romanı okumayacak kadar yoz ve yobazlar ise çok şey kaybetmektedir. Gerçi romanla alakalı bir önceki girdimde de belirttim. Bu romanı anlamak için Türk kültüründen oldukça nasibini almış olmak lazımdır. Herhalde Atsız'a siyasi görüşlerinden dolayı ön yargıyla bakacakların Türklüklerinden şüphe etmek oldukça olası olacak ki kitabı okumamaları da kayıp sayılmayabilir.
selim pusat'ın aşkı kutsanırken, bir yandan da ayşe pusat'ın sadakati ve hoşgörüsü ayakta alkışlanır. ayşe pusat gibi bir hayat arkadaşı olan bir adamın ( eğer selim gibi amı götü dağıtmamışsa) sırtı yere gelmez. kitabı okuduktan sonra ayşe gibi bir eşin hayalini kurdurtur insana, oda olmadı leyla olsun. *
nihal atsız'ın türk edebiyatına bozkurtların ölümü ile birlikte en büyük armağanıdır.
ne yazık ki rafları dolduran popüler çok satanlara gösterilen ilgi, bu esere nihal atsız'a yapılan saldırılardan , kendisine karşı beslenen önyargıdan ötürü gösterilmemekte.
istisnasız kitabı okuyan herkesin kitabı çok ama çok beğenmesi eserin ne kadar nitelikli olduğunu gözler önüne koyuyor.
içinde etkileyici şiirler de barındıran, önyargıya kurban giden enfes bir kitaptır.ruh adam, türkçülük fikrini benimsemiş bir yazarın romanı değil de, sol görüşü benimsemiş birini romanı olsaydı, mütiş bir popülariteye sahip olacaktı muhakkak.
ayrıca şöyle bir yaşanmışlığa vesile olmuştur
kitap, liseye giden kardeşime, edebiyat öğretmenince ödev olarak verilmiştir. bu durum diğer öğrentmenlerce büyük tepkiyle karşılanmıştır.edebiyat öğretmeni, öğrencilere ırkcılık fikrini benimsetmeye çalışmakla suçlanıp, kitabın okunması engellenmiştir. durumu haber etmeye çalıştıysak da başaramadık.ne yapalım artık, burdan kınıyorum bu öğretmenleri.
yazara karşı duyulan önyargılardan arınılarak okunduğunda gerçek değeri anlaşılabilecek roman. içeride ki bir büyük kavga, iradenin bedenin idealler ile çarpışması daha nasıl aksedebilir ki okura..
romanda var olan dava süreci ve intiharlar da günümüzü hatırlatmakta.
peki selim pusat nerededir. nereye gitmiştir yoksa hayalmiydi herşey...mendebur yek!
Turancılığıyla tanınan yazar Hüseyin Nihal Atsız'ın ikinci romanıdır. cumhuriyetin ilk yıllarında, kralcılığı benimsemiş bir subayın sert kişiliği ve düşüncelerini ifşa etmedeki fütursuzluğu nedeniyle büyük bir karalama kampanyasına maruz kalıp tutuklandıktan sonra inandığı tek değer olan askerliği ve üniforması elinden alınır. mahkumiyeti sona erip kralcılık, vatana ihanet, rejime muhalefet ve yabancılarla işbirlikçilik gibi uydurma suçlardan hapse girip çıkan bir eski asker olarak evine döndüğünde hayatı tümden değişmiştir. yaşama küsen ve insanlığa büyük bir tiksinti ile bakan selim pusat edebiyat öğretmeni olan eşi ayşe pusatın öğrencilerinden güntülü ile tanıştıktan sonra kendisini ikibin yıl öncesine götüren ve aklını harap eden yarı metafizik, yarı hayal dolu yeni bir dünyaya adım atar. hikayenin bundan sonraki kısmı türk tarihinin karanlık çağlarına kadar uzanan bir tarih çeşnisi içerisinde, müslümanlık, şamanlık, hatta budistlik öğretilerini de barındıran olaylar zinciri ile okuyucu üzerinde derin etki uyandırır. ayrıca yazarın psikolojik tahlillerdeki başarısı ve romanın kahramanları üzerinden bu tahlillerini ifade tarzı etkileyicidir. peyami safa'nın da benzer unsurları farklı bir açıdan ele alan bazı romanları bulunsa da, nihal atsız tarih bilgisini ve edebi becerisini kullanarak fark yarattığı bu eseriyle türk edebiyat tarihine eşsiz bir örnek sunmuştur.
ayrıca kitapta selim pusat tarafından yazılan geri gelen mektup isimli şiiriyle, şairlikteki ünü romanlarının önüne geçmiştir.
Geri Gelen Mektup
Rûhun mu ateş, yoksa o gözler mi alevden?
Bilmem, bu yanardağ ne biçim korla tutuştu?
Pervâne olan kendini gizler mi alevden?
Sen istedin, ondan bu gönül zorla tutuştu...
Gün senden ışık alsa bir renge bürünse;
Ay secde edip çehrene yerlerde sürünse;
Her şey silinip kayboluyorken nazarımdan
Yalnız o yeşil gözlerinin nûru görünse...
Ey sen ki kül ettin beni onmaz yakışınla,
Ey sen ki gönüller tutuşur her bakışınla!..
Hançer gibi keskin ve çiçekler gibi ince,
Çehren bana uğrunda ölüm hâzzı verince,
Gönlümdeki azgın devi rüzgârlara attım;
Gözlerle günâh işlemenin zevkini tattım.
Gözler ki birer parçasıdır sende ilâh'ın,
Gözler ki senin en katı zulmün ve silâhın,
Vur şanlı silâhınla gönül mülkü düzelsin;
Sen öldürüyorken de, vururken de güzelsin!
Bir başka füsûn fışkırıyor sanki yüzünden,
Bir yüz ki yapılmış dişi kaplanla hüzünden...
Hasret sana ey yirmi yılın taze baharı,
Vaslınla da dinmez yine bağrımdaki ağrı.
Dinmez! Gönlün, tapmanın, aşkın sesidir bu!
Hasret çekerek uğruna ölmek de kolaydı,
Görmek seni ukbâdan eğer mümkün olaydı.
Dünyayı boğup mahşere döndürse denizler,
Tek bendeki volkanları söndürse denizler...
Halâ yaşıyor gizlenerek rûhuma "Kaabil";
imkânı bulunsaydı, bütün ömre mukabil
Sırretmeye elden seni bir perde olurdum.
Toprak gibi her çiğnediğin yerde olurdum.
Mehtaplı yüzün Tanrı'yı kıskandırıyordur.
En hisli şiirden de örülmez bu güzellik.
Yaklaşması güç, senden uzaklaşması zordur,
Kalbin işidir, gözle görülmez bu güzellik!
