avrupa entelijansiyasının kilo metretaşı italyanın, kökten yeniden yapılanmayı öngören politikaların beşiği olması hasebiyle, bir devre ismini vererek, sıklıkla adlandırıldığı varyantı.
rönesans start aldığında, italya entelektüealitesi ile, siyasi geriliği negatif korelasyon arz ediyordu. diğer toplumlar, adım adım tek uluslu üniter devlet rejimlerine geçerken, italya hala dek yumruklu devlet yapılanmasından uzaktı. zira, tümden yarımadaya ismini veren italyan devletçiklerinden hiçbiri, tek lider sancağı altında birleşmeye sıcak bakmıyordu. ha, illa ki birleşilecekse de, bu kendileri olmalıydı.
bu yüzden de italya, durmadan birbirinin saçını çeken, ayaklarını kaydırmaya çabalayalan devletçikler yumağı olmaktan ötteye geçemiyordu. papa da onları ayıran, din kültürü öğretmeni gibiydi. buna ilaveten, bu çapsız devletçikler, birbirlerini kontrol altına alabilmek için dış devlet yardımlarını talep etmekten de çekinmiyorlardı. bu da, eğemen güçlerin italya ya girişini kolaylaştırıyordu. britanya ve fransa krallarını kolayca italyan devletlerine giriyor; faytonla gezintileri esnasında, kolayca rejim devirip, yeni liderler atayabiliyorlardı.
asırlar boyunca yarımada, şarlkencharleslouis gibi kralları kapışma arenası olmuştur. ve hep kaybeden de kendisi olmuştur.
öte yandan bu irili ufaklı yapılanmalara "italyan cumhuriyetleri" dense de, bunun çok doğru bir niteleme olduğunu söylemek mümkün değildir. zira, işçi, zanaatkar ve tüccarlar devlet güvencesi ve temel haklara malik değillerdi. küçük bir halk kesiminin ancak, elitlerin edindiği hak ve özgürlüklere eriştiğini söylemek mümkündür. örneğin dönem floransa sında mevct 80 bin popülasyondan sadece 1000 kadar aile siyasi imtiyazlara sahipti.
zaten buradaki cumhuriyet oluşumu, egemenliğin tek kişi altında toplanmasını engelleme isteğinden başkası değildi. yoksa, "halk hür iradesi ile yöneticilerini saptasın" diye bir istek taşınmıyordu. kaldı ki, pekçok yönden testisli medici ailesi, idareyi iyiden iyiye almıştı.
günümüz monaco ve san marinosu bu serkeşlik ve dağınıklığın piçleridirler.
15. ve 16. da yaklaşık 200 y.y süren, özellikle kendini resim ve heykelde gösteren dönemdir. Rafael, Leonardo da Vinci, Michelangelo günümüzde ninja kaplumbağalarla anılır.
gücünü büyük roma medeniyeti'nden alan, dar bir bölgeyi ya da sırf italya'yı değil koca bir avrupa'yı ve hatta dolaylı olarak tüm dünyayı etkileyen, yazılı tarihin en büyük büyük kültürel dönüşüm hareketinin gerçekleştiği zaman ve mekan.
