20 yaşında tanıştığım yazar. O zamanlar önemsiz şeyleri bile kafama takar , üzülürdüm. Romanlarını okuduktan sonra dertlerimden utanmıştım. O zamandan beri kendime sorarım."Bu beni utandıracak bir dert midir?"
romanlarını tek düşünce ekseni etrafında yazan yazar, kısmi düşünür. Romanlarında geniş muhakeme yeteneğine sahip, işin aslını gören ve çözüm getiren karakter olarak kendisini işlemektedir. Romana çok müdahil olmakta, fikrini belirmek için olay örgüsünü yarıda kesmektedir. Okuduklarım içerisindeki en iyi romanı yalnızızdır.
dünya görüşümün peyami safa'ya zıtlığı siyah ile beyaz kadar net olsa da, onun kitaplarını okurken aldığım zevki hiçbir kitapta alamıyorum. psikolojik tahlillerden anlatımının sadeliğine ve hatta kurgunun bilerek zayıf bırakılmasına kadar her yönüyle eşsiz.
türk edebiyatı'nda en derin psikolojik çözümleme yapan yazardır kendisi. çoğu okurun ve eleştirmenin dediği gibi kadınları yalancı, aldatan, kandıran batı (medeniyet ve zenginlik) müptelası gösterdiği doğrudur fakat bunu tek taraflı yapmaz. romanlarında ana erkek karakterin rakibi olan diğer erkek karakter de genelde batı düşkünü resmedilir. aslında eleştirdiği yozlaşmadır.
Server Bedi takma ismini de kullanan yazar romanlarının yanı sıra, fikrî eserleri, polemikleri, köşe yazarlığı ,gazeteciliği ve Dokuzuncu Hariciye Koğuşu adlı romanın tanınır.(d.1899 - ö. 1961, istanbul)
Gençliğimiz (1922)
Şimşek (1923)
Sözde Kızlar (1923)
Mahşer (1924)
Bir Akşamdı (1924)
Süngülerin Gölgesinde (1924)
Bir Genç Kız Kalbinin Cürmü (1925)
Canan (1925)
Dokuzuncu Hariciye Koğuşu (1930)
Fatih-Harbiye (1931)
Atilla (1931)
Bir Tereddüdün Romanı (1933)
Matmazel Noralya'nın Koltuğu (1949)
Yalnızız (1951)
Biz insanlar (1959)
ÖYKÜ:
Hikayeler (Halil Açıkgöz derledi, 1980)
OYUN:
Gün Doğuyor (1932)
iNCELEME-DENEME:
Türk inkılâbına Bakışlar (1938)
Büyük Avrupa Anketi (1938)
Felsefî Buhran (1939)
Millet ve insan (1943)
Mahutlar (1959)
Mistisizm (1961)
Nasyonalizm (1961)
Sosyalizm (1961)
Doğu-Batı Sentezi (1963)
Sanat- Edebiyat-Tenkid (1970)
Osmanlıca-Türkçe- Uydurmaca (1970)
Sosyalizm-Marksizim- Komünizm (1971)
Din-inkılâp-irtica (1971)
Kadın-Aşk-Aile (1973)
Yazarlar-Sanatçılar- Meşhurlar (1976)
Eğitim-Gençlik-Üniversite (1976)
20. Asır- Avrupa ve Biz (1976)
DERS KiTAPLARI:
Cumhuriyet Mekteplerine Millet Alfabesi (1929)
Cumhuriyet Mekteplerine Alfabe (1929)
Cumhuriyet Mekteplerine Kıraat (Dört cilt, 1929)
Yeni Talebe Mektupları (1930)
Büyük Mektup Numuneleri (1932)
Türk Grameri (1941)
Dil Bilgisi (1942)
Fransız Grameri (1942)
Türkçe izahlı Fransız Grameri (1948)
delilik şüphesiz aptallıktan iyidir. delilik var olmuş bir zekanın yok oluşudur; aptallık, var olmamış bir zekanın var olmamaya devam edişidir. deliliğin hiç olmazsa mazisi şanlı. aptallığın şerefli bir tarihi bile yok...
"deliliğin hiç olmazsa mazisi şanlı. aptallığın şerefli bir tarihi bile yok!"
matmazel noraliya'nın koltuğu
yaptığı toplumsal analizler ve sentezlerle hem sosyoloji hem de edebiyat dünyamıza çok şey katmıştır.
psikolojik tahlil ustasıdır. kıymeti pek bilinmez, çok ön planda değildir; ancak en az kafka kadar, dostoyevski kadar değerlidir bu tahlil konusunda. kitapları, alkım yayınlarında çok uygun fiyata satılıyor; bana kalırsa ölmeden okunması gereken yazarlardan biridir. çünkü insana dair, kendinize dair çok şey bulursunuz; insanı çok iyi anlarsınız.
Türk milliyetçisi olup da nazilere destek vermesini anlayamadığım kişi. Bu arada kendisi inançlıdır ama içkiye düşkündür.
Çok bunalımlı bir çocukluk yaşamış ve bu eserlerine yansıyan karamsar ruh halini etkilemiştir. Zira negatif ruh halini eserlerinden görebileceğiniz en başta iki edebiyatçı var, biri de kafka.
Fakat kafka okumak insanı bunaltır, peyami safanın ruh tahlilleri gerçekten çok başarılı.
Geçim sıkıntısı çektiği dönemler server bedi takma adını kullanarak çeşitli romanlar yazmıştır. Babasız büyüyen safa’nın bu takma ad için annesi server bedia hanım’dan esinlenmiş olması oldukça manidar.
Ve server bedi, safa’nın kullandığı takma adlardan yalnızca bir tanesidir. (bkz: cingöz recai)
