Memlekette kimsenin kalıcı bir zenginlik yaratmasına izin vermemesi.
Osmanlı düzeni hem iç hem dış kaynakların yağmalanması ve o yağma gelirlerinin elden ele dolaşması düzeniydi. Bir bakarsın paşanın elinde dağlar gibi Servet birikmiş, bir bakarsın çocuklarına zırnık kalmamış. Biraz boy atan tüccarların filan da durumu farklı değildi. Tarım toprakları zaten devletindi...
ingilizler Hindistan'ı resmi askeri güçleriyle değil, doğu hindistan şirketinin askeri gücüyle fethettiler. Teşebbüs hürriyeti o mertebede idi...
balkan devletlerini ve çok daha güçlüleri olan akkoyunluları, safevileri ve memlükleri yenmelerine sebep olan askeri teknolojideki üstünlüklerini 17. Yuzyildan itibaren kaybetmeye başlamalarıdır.
Bu gerilemeyi islamdan uzaklasmaya bağlayarak daha da sıçıp sıvadilar. Taaa ki ittihat ve terakki'ye kadar. Onlar ise yüzlerce yillik pisliği birkaç yılda temizleyemediler ama fikirleri t.c. yi kurdurmaya yetti.
